Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kız ve erkek cocukların cinsel yonden olgunlaşmaya başladığı, cocukluk ve yetişkinlik arasında kalan hassas aralığa ergenlik diyoruz
Bu donem cocuksu tutum ve davranışlar yavaş yavaş kayboluyor Yetişkin olmadan hemen onceki son hazırlıklar yapılıyor Cinsiyet ozellikleri iyice belirginleşiyor Cocuk yaşlarda toplum bilinci henuz gelişmemişken ergenlik donemine giren genclerde toplumsal kabullenilme, bir grubun parcası olma gibi kavramlar gelişiyor
Ergenlik doneminde psikolojik dalgalanmalarla fiziksel değişimler atbaşı yarışıyor
Bazı faktorler ergenlik başlangıcını etkiliyor Genetik miras, sosyal ve ekonomik koşullar, bedensel guc gerektiren ağır işler, cocuk yaşta evlilikler, toplumsal cinsiyetci baskı mekanizmaları, iklim koşulları buna ornek
Afrika’nın ve Arabistan’ın sıcak hava koşullarında ergenlik daha erken başlıyor Norvec, Finlandiya gibi az guneş alan soğuk ulkelerdeyse ergenlik yaşı daha gec Genel olarak kızlar erkeklere oranla yaklaşık iki yıl kadar once olgunlaşıyor Ulkemizde ergenlik kızlarda 10 – 14, erkeklerde 12 – 16 yaşları arasında yaşanıyor
Cevre koşulları ve beslenme alışkanlıkları da ergenlik başlangıcını değiştirebilir Modern zamanların etkisi azımsanacak gibi değil: Adet başlangıcı 1900’lerde 15’ken 1990’lara gelindiğinde 12’ye duştu
Ergenlik belirtileriErgenlik başlangıcında goze capan sayısız fiziksel değişim soz konusu Memeler buyuyor Kasık ve koltukaltı tuyleri uzuyor Boy atılıyor Adet (menstruasyon) başlamadan once ortalama bir bucuk yıl sureyle beden fiziksel olarak ergenliğe hazırlanıyor
Duzenli yumurtlama oyle hemen olmuyor Ozellikle 13 yaş sonrası adet gormeye başlayanlarda yumurtlama daha duşuk kalitede Araştırmalara gore boyle vakalarda adeti izleyen ilk bir bucuk yıl – son dortbucuk yıl arası yumurtlama eğilimi duzensiz
Erkek cocuklarda gozlenen ilk değişim: 11 yaşında testisler buyuyor Yaklaşık 6 ay suruyor Peşinden penis de irileşiyor
Testisi ve penisi kasıklarda ve koltuk altında tuylenme izliyor Ses catallanıp derinleşiyor Kaslar boyutca genişliyor Son aşamada yuzdeki tuyler uzuyor
Kızlarda 8, erkeklerde de 9 yaş oncesi ergenlik belirtileri erken olarak kabul ediliyor Kesin sınır yok ama bedensel ağırlığın ergenlik donemini tetikleyebileceği kabul ediliyor
Erken ErgenlikErken ergenlik giderek yayılan bir sorun Cocuk obezitesi erken ergenliğe yol acıyor Leptin hormonu da ergenliğe başlangıc yaşını etkiliyor
Leptin hormonu vucut icindeki yağ hucreleri adipositlerce uretiliyor Bilimcilere gore leptin hormonuyla ergenlik başlangıcı ilişkili: Yeterince leptin hormonu olmayan ergenliğe giremiyor
Eksiği kapayacak olcude leptin hormonu alınca iş değişiyor Leptin hormonu yuksek olan kız cocukları daha erken ergenleşiyor Leptin hipotalamusu uyarıyor Ergenliği başlatıyor
Erken ergenlikte bazı hastalıklar etkili Kimi beyin tumorleri hipofiz bezini harekete gecirerek ergenliği başlatabilir Erkek cocukların testislerinde ve kız cocuklarının yumurtalıklarında gelişen tumorler de erken ergenliğe neden oluyor Bobrek ustu bezine yakın tumorler de oyle
Sosyolojik ve ekonomik koşullar erken ergenliği hızlandırıyor Cocuklar gecmişe oranla daha fazla protein alıyor Zenginlikle ergenlik ters orantılı: Gelir arttıkca ergenlik yaşı duşuyor
Artık cocuklar daha uzun boylu Bazıları daha obez Cocukluğun ortasında hemen ergenleşiyorlar Doğrudan veya cevresel etkiye bağlı olarak dolaylı bozulan hormonal sistem erken ergenlikten buyuk oranda sorumlu
Erken ergenlik tedavi edilir mi?Erken ergenlik tedavi edilebilir ama once tanı kesinleşmeli Bu o kadar kolay değil: Cocuk endokrinolojisi uzmanlarınca kapsamlı testler yapılması gerekiyor Kemik yaşı olcumu icin el – bilek grafisi şart Kan ve hormon tahlilleri de yapılmalı Ultrasonla yumurtalıklara bakılmalı
Erken ergenlik kesinleşirse tedavi seceneği gozden geciriliyor Uygun tedavi yontemiyle (orneğin ayda 1 iğneyle) hormonal denge olması gereken duzeye yaklaştırılıyor
Bu donem cocuksu tutum ve davranışlar yavaş yavaş kayboluyor Yetişkin olmadan hemen onceki son hazırlıklar yapılıyor Cinsiyet ozellikleri iyice belirginleşiyor Cocuk yaşlarda toplum bilinci henuz gelişmemişken ergenlik donemine giren genclerde toplumsal kabullenilme, bir grubun parcası olma gibi kavramlar gelişiyor
Ergenlik doneminde psikolojik dalgalanmalarla fiziksel değişimler atbaşı yarışıyor
Bazı faktorler ergenlik başlangıcını etkiliyor Genetik miras, sosyal ve ekonomik koşullar, bedensel guc gerektiren ağır işler, cocuk yaşta evlilikler, toplumsal cinsiyetci baskı mekanizmaları, iklim koşulları buna ornek
Afrika’nın ve Arabistan’ın sıcak hava koşullarında ergenlik daha erken başlıyor Norvec, Finlandiya gibi az guneş alan soğuk ulkelerdeyse ergenlik yaşı daha gec Genel olarak kızlar erkeklere oranla yaklaşık iki yıl kadar once olgunlaşıyor Ulkemizde ergenlik kızlarda 10 – 14, erkeklerde 12 – 16 yaşları arasında yaşanıyor
Cevre koşulları ve beslenme alışkanlıkları da ergenlik başlangıcını değiştirebilir Modern zamanların etkisi azımsanacak gibi değil: Adet başlangıcı 1900’lerde 15’ken 1990’lara gelindiğinde 12’ye duştu
Ergenlik belirtileriErgenlik başlangıcında goze capan sayısız fiziksel değişim soz konusu Memeler buyuyor Kasık ve koltukaltı tuyleri uzuyor Boy atılıyor Adet (menstruasyon) başlamadan once ortalama bir bucuk yıl sureyle beden fiziksel olarak ergenliğe hazırlanıyor
Duzenli yumurtlama oyle hemen olmuyor Ozellikle 13 yaş sonrası adet gormeye başlayanlarda yumurtlama daha duşuk kalitede Araştırmalara gore boyle vakalarda adeti izleyen ilk bir bucuk yıl – son dortbucuk yıl arası yumurtlama eğilimi duzensiz
Erkek cocuklarda gozlenen ilk değişim: 11 yaşında testisler buyuyor Yaklaşık 6 ay suruyor Peşinden penis de irileşiyor
Testisi ve penisi kasıklarda ve koltuk altında tuylenme izliyor Ses catallanıp derinleşiyor Kaslar boyutca genişliyor Son aşamada yuzdeki tuyler uzuyor
Kızlarda 8, erkeklerde de 9 yaş oncesi ergenlik belirtileri erken olarak kabul ediliyor Kesin sınır yok ama bedensel ağırlığın ergenlik donemini tetikleyebileceği kabul ediliyor
Erken ErgenlikErken ergenlik giderek yayılan bir sorun Cocuk obezitesi erken ergenliğe yol acıyor Leptin hormonu da ergenliğe başlangıc yaşını etkiliyor
Leptin hormonu vucut icindeki yağ hucreleri adipositlerce uretiliyor Bilimcilere gore leptin hormonuyla ergenlik başlangıcı ilişkili: Yeterince leptin hormonu olmayan ergenliğe giremiyor
Eksiği kapayacak olcude leptin hormonu alınca iş değişiyor Leptin hormonu yuksek olan kız cocukları daha erken ergenleşiyor Leptin hipotalamusu uyarıyor Ergenliği başlatıyor
Erken ergenlikte bazı hastalıklar etkili Kimi beyin tumorleri hipofiz bezini harekete gecirerek ergenliği başlatabilir Erkek cocukların testislerinde ve kız cocuklarının yumurtalıklarında gelişen tumorler de erken ergenliğe neden oluyor Bobrek ustu bezine yakın tumorler de oyle
Sosyolojik ve ekonomik koşullar erken ergenliği hızlandırıyor Cocuklar gecmişe oranla daha fazla protein alıyor Zenginlikle ergenlik ters orantılı: Gelir arttıkca ergenlik yaşı duşuyor
Artık cocuklar daha uzun boylu Bazıları daha obez Cocukluğun ortasında hemen ergenleşiyorlar Doğrudan veya cevresel etkiye bağlı olarak dolaylı bozulan hormonal sistem erken ergenlikten buyuk oranda sorumlu
Erken ergenlik tedavi edilir mi?Erken ergenlik tedavi edilebilir ama once tanı kesinleşmeli Bu o kadar kolay değil: Cocuk endokrinolojisi uzmanlarınca kapsamlı testler yapılması gerekiyor Kemik yaşı olcumu icin el – bilek grafisi şart Kan ve hormon tahlilleri de yapılmalı Ultrasonla yumurtalıklara bakılmalı
Erken ergenlik kesinleşirse tedavi seceneği gozden geciriliyor Uygun tedavi yontemiyle (orneğin ayda 1 iğneyle) hormonal denge olması gereken duzeye yaklaştırılıyor
