engellilerin yaşadığı zorluklar sorunlar nelerdir

Engellilerin Başlıca Sorunları

Ulaşım, Fiziksel Cevre ve Konut

Engellilerin topluma katılmalarının onundeki en buyuk engellerden biri de ulaşım, fiziksel cevre ve konut sorunudur Engellilerin icinde yaşadıkları fiziksel cevre, sahip oldukları fiziksel işlev bozukluklarıyetersizlikleri ve bunun yol actığı sınırlamalar yuzunden buyuk onem taşımaktadır Eğitim konusunda belirttiğimiz gibi, toplumu tasarlarken, bir toplum modeli ortaya koyarken, icinde yaşanılan fiziksel cevreyi de o toplumun icinde yaşayan herkesi duşunerek tasarlamak gerekir Yaşanılan konuttan tum kamusal yaşam alanlarına, ve ulaşım araclarına kadar tum cevresel unsurların engellilerin ozellikleri ve gereksinimleri dikkate alınarak tasarlanmadığı bir gercektir Yollar, kaldırımlar, kamu binaları, parklar ve bahceler, okullar, icinde yaşanılan konutlar, ulaşım aracları ve bunun gibi daha bir cok fiziksel cevre unsuru, engellilerin topluma katılmasının onunde ciddi birer engel oluşturmaktadır Boylece sahip olduğu engeli nedeniyle hareket yeteneği sınırlanmış insanların bu ve benzeri sebeplerle yaşadıkları sınırlama daha da pekişmektedir Bunun anlamı Hareket yeteneği sınırlanan bireyin toplumsal yaşamdan dışlanmasıdır Oysa butun bunlar, engellilerin topluma katılmasını, toplumla butunleşmesini kolaylaştıracak bir bicimde tasarlanabilir ve geliştirilebilir

Standart Kuralların eşit katılım icin hedef sectiği alanlardan ilki ulaşılabilmekonusudur Bu anlamda fiziksel cevre koşullarının engellilerin yaşamını kolaylaştıracak şekilde duzenlenmesi, eşit katılım acısından yaşamsal değerde kabul edilmektedir Fiziksel cevrenin yapılandırılmasında sorumlu kişi ve kuruluşların engelli kişiler konusunda bilgili, bilincli ve duyarlı davranmaları sağlanmalıdır Bu amacla fiziksel cevrenin tasarlanması ve yapılandırılması sureclerinde engellilerin, ailelerinin ve orgutlerinin katılımı konusu buyuk onem taşımaktadır

Rehabilitasyon

Rehabilitasyon ve aracgerec gereksiniminin yeterince karşılanamaması da engellilerin toplumla butunleştirilmesinin onundeki en buyuk engellerden birisidir Bilindiği gibi rehabilitasyon cok genel olarak, yitirilen bir yeteneğin yeniden kazandırılması, yerine başka bir yeteneğin 'ikame edilmesi(1; 7) demektir Her hangi bir sebeple engelli hale gelen birey onceden var olan işini artık yapamıyorsa ya o işi yapabilmek icin yeniden yeteneklendirilmesi rehabilite edilmesigerekmektedir ya da bu İşi yapmak artık olanaklı değilse, yapabileceği yeni bir iş icin beceri kazanması (eğitilmesi) gerekmektedir Boyle bir rehabilitasyon surecinden gecmemiş olan birey, topluma ve icinde yaşadığı aileye yuk olmaktan kurtulamayacaktır Engellilerin engelleriyle bağlantılı bir eğitim ve rehabilitasyon olanağından yararlanması, onları toplumsal yaşamla butunleştiren en onemli etkendir Oysa bu gun, ulkelerin gelişmişlik duzeylerine gore az cok fark etse de, engellilerin ezici bir coğunluğu bu olanaklardan yararlanamamaktadır

Standart kurallara gore engelliler icin geliştirilecek rehabilitasyon programlarına katılım konusunda da eşitlik ilkesi en onemli rehber durumundadır Programlar engellilerin, ailelerinin ve orgutlenmelerinin katılımı ile geliştirilmeli; nitelik ve nicelik yonden engellilerin gereksinimlerini karşılayacak yeterlikte olmasına ozen gosterilmelidir Eşitlik ilkesi gereği, birden cok ozuru bulunanlar ihmal edilmemelidir Rehabilitasyon programının kapsamında eğitim, danışmanlık, bireysel kapasitenin arttırılması, değerlendirme, rehberlik gibi konular yer almaktadır Hedef kitlesi ise engellilerin yanı sıra aileleri, ilgili kuruluşların calışanları, toplum, ilgili meslek elemanları ve medya yer almaktadır

Uygulanan rehabilitasyon programlarının değerlendirilmesinde engellilerin, ailelerinin ve orgutlerinin goruşlerine Onem verilmelidir

Ayrıca her engel kumesinde yer alan bireylerin gereksinim duydukları kimi arac gerecler vardır ki bunlar engelliler icin son derece onemlidir, yaşamlarının adeta bir parcası gibidir Bu arac gerecler engellinin hareket yeteneğini artırıcı ozelliklere sahiptir Bu da toplumla daha cok butunleşme demektir Yoksulluk ve işsizliğin en yaygın olduğu toplumsal kesimin engelliler olduğu duşunulurse, ozellikle sosyal guvenlik ve sosyal refah hizmetlerinin yetersiz olduğu ulkelerde engellinin bu tip arac gereclere kolaylıkla ulaşması beklenemez Az Once verilen ornekte olduğu gibi belirli oranda gorme engeli olan bir insanın bir gozluk desteği ile bu sorununu cozulecekse ya da yurume gucluğu ceken bir insana sağladığınız bir aracla (bir koltuk değneği veya tekerlekli sandalye ile) onun hayatı onemli olcude kolaylaşacaksa, boylece engelli karşı karşıya olduğu sınırlanmanın, kısıtlılığın dışına cıkabilecekse, bu onun İcin vazgecilmez bir şeydir Bu sağlanamadığında engellinin topluma katılmasının onunde ciddi bir engel oluşmuş demektir

Engellilerin onurlu bir yaşam surebilmeleri icin kendi kendilerine yeten bireyler olmalarının onemine değinilmişti Bu bağlamda kamusal yardımlardan yararlanmak konusunda tam bir eşitlik olmalıdır Engellilere gereksinim duydukları araclar, ucretsiz ya da cok ucuza verilmelidir Engellilerin gereksinim duydukları ozel aracların geliştirilmesi konusunda ARGE araştırmalarının desteklenmesi, aracların uretimi ve ithalinde kolaylıklar sağlanması gerekir En onemlisi engellilerin bu araclara kolaylıkla, ulaşabilir olması sağlanmalıdır Bu aracların uretimi ve dağıtımında tum engel kumelerinin ve her engelli bireyin gereksinimleri ozel olarak dikkate alınmalıdır Engellilerin yaşamlarını kolaylaştırmak uzere tasarlanmış bu araclar, onların toplumsal yaşama katılmalarını maksimize edecektir

Engellinin Aile Yaşamı Ozel Yaşamı

Topluma katılma, toplumla butunleşme konusunda bir başka gucluk de, engellinin aile yaşamı oze! yaşamıyla ilgili olarak ortaya cıkmaktadır Fiziksel işlevlerindeki bozulma ya da bazı eksiklikler nedeniyle engellinin hareket yeteneği sınırlanınca, bu, onun ozel yaşamına da bazı kısıtlamalar getirmektedir Hatta sosyal hizmet kurumlarda surekli bakım ve koruma altında olan engelliler icin adeta ozel yaşam yok denebilecek kadar azdır Engelliye ait bir mekanın yokluğu ve kimi etkinliklerin (cinsel yaşam gibi) yasaklanması (13) gibi pek cok sınırlama ozel yaşamı ortadan kaldırmaktadır Ayrıca engellilerin evlenmeleri ve aile kurmaları da diğer insanlara oranla daha guctur; bu da onların toplumla butunleşmelerini onemli olcude engellemektedir

Gerek aile ortamında gerekse kurum yaşamında olsun, engelliler, ozel bakım ve gereksinim kumesi oldukları icin ya da başka zorlayıcı sebeplerle daha cok ihmal istismar kurbanı olmaktadırlar

Standart Kurallara gore devletler engellilerin aile yaşamına tam olarak katılmalarını desteklemek durumundadır Her konuda olduğu gibi bu konuda da ayrımcı uygulamalar olmaması icin caba harcanması gerekmektedir Evlilik, aile yaşamı ve cinsellik gibi konularda engellilere yonelik olumsuz onyargıların değiştirilmesi gerekmektedir