Engellilerin Toplumdaki Yeri Nedir?

Engellilerin Toplumdaki Yeri Nedir?
Engellilerin Toplumdaki Yeri
Engelliler


Engellilerin toplumdaki varlıklarını kabul etmek ve bunların hayatlarını kolay şekilde devam ettirebilmelerini sağlamak hukumetlerin ve yerel yonetimlerin gorevleridir Belki engellilerin bir kısmı eğitilerek mevcut ortama uyum gostermeleri sağlanabilir Ama eğitim almayanların durumu cok daha zordur Kaldı ki eğitilenler de zaman zaman hic beklemedikleri sorunlarla karşılaşmaktadırlar Bu yuzden yerel yonetimlerin ve ilgili kuruluşların bu konuda bazı onlemler alması ve gerekli cozum yollarını bulması gerekir

Engelliler şehrin zorlu yaşamına, guc de olsa uyum sağlayabilir yada ayak uydurabilirler Duşekalka, kazalar, hafif sıyrıklarla hayatlarını devam ettirebilirler Ama şurası unutulmamalıdır ki; alınacak olan bu onlemlerdeki amac; onların hayatlarını kolaylaştırmak, tehlikelerden ve carpmalardan korumak,başkasına muhtac olmadan,ozgurce diledikleri yere ulaşmak ve bunda mukemmeli yakalamaktır

Oncelikle şu bilinmelidir ki; gorme engelliye rehberlik gorevi yapan ve onun gozu yerine kullandığı şey, elindeki bastonudur Ve onlar bu bastonuyla kenar takibi yapmak suretiyle gideceği yeri ve yonu daha rahat bulabilmektedir Yollarda ise takip etmek suretiyle yonlerini bulmaya yarayacak şey kaldırım kenarlarıdır Kaldırımın olmadığı yerlerde ise ev veya bahce duvarı yada farklı zemini takip ederler Bu yuzden şehir planlamaları yapılırken engelliler goz ardı edilmemelidirler

Burada, gorme engellilerle gecirdiğim on uc yıl boyunca gozlemlediğim ve karşılaştığım sorunlardan bahsedilecektir Bu sorunlardan, gorme engelliler acısından en onemlileri ele alınmış ve bazı tedbir ve cozum yolları sunulmuştur Bu tedbirler kısa, orta ve uzun vadeli programlarla ele alınmalıdır

Bu tedbirlerin alınması icin valilik yada kaymakamlık, belediye başkanlığı, trafik mudurluğu, kara yolları mudurluğu, deniz işletmeleri ve demiryolları işletmelerine hem ayrı ayrı gorevler duşmekte hem de koordineli bir şekilde calışmaları gerekmektedir

Bu sorunlar ve alınması gereken tedbirler şunlardır

1 Ağacların , elektrik direklerinin, trafik levhalarının dikilmesinde belirli bir standart getirilmelidir Bunların dikilmesi gorme engellilerin ve ortopedik engellilerin yurumelerine engel olacak şekilde olmamalıdır:

a Bunlar yol tarafındaki kaldırım kenarına aynı aralıklarla ve aynı hizada dikilmelidir Oyle ki gorme engelli bir kişi hangi kaldırıma cıkarsa cıksın karşısına cıkacak olan bu engellerin hep aynı olduğunu bilmeli ve ona gore hareket etmelidir Şayet kaldırımın ortasına dikilmesi gerekiyorsa, kaldırımın yol tarafındaki kenarında bir kişinin ya da tekerlekli bir sandalyenin gecebileceği kadar boşluk bırakılmalıdır Bebek arabası taşıyanların da aynı sıkıntıyı yaşadıkları unutulmamalıdır Ayrıca kaldırım kenarına aynı hizada dikilen ağac ve direklerin bulunduğu kısım, bir hat boyunca gorme engellinin kenar takibi yapabileceği şekilde yukseltilebilir En pratik cozum de bu olsa gerektir

b Ağacların alt dalları gorme engellinin kafasına carpmaması icin kesilmelidir

c Ağac govdelerinin etrafı geniş cemberlerle cevrilmelidir

d Trafik levhaları gorme engellilerin kafasına carpacak şekilde alcak dikilmemelidir

e Aracların cıkışını engellemek icin kaldırım kenarlarına dikilen beton mantarlar, cok kısa olduğundan gorme engellilerin ayağının takılıp duşmesine sebep olmaktadır Şayet dikilmesi gerekiyorsa bunlar daha sık ( bir tekerlekli sandalye sığacak aralıklarla) ve mumkun mertebe yol kenarına yakın dikilmelidir

f Kaldırım kenarlarına mantar yada koruyucu zincir dikilmesi gerekiyorsa,dikilecek olan kısım baston takibi yapılabilecek şekilde (or:3 cm) yukseltilmelidir

2 Hem tekerlekli sandalye ile yuruyenlerin, hem de koltuk değneği ile yuruyenlerin kaldırıma daha kolay cıkabilmeleri icin kaldırımın başında ve sonunda mutlaka eğimler olmalıdır Bu eğimler usulen değil, belirli standartlarda olmalıdır Ancak bu eğimleri gorme engellilerin de tanıyabileceği bir standarda sokmak gerekir Kaldırımlar ve rampa başları yol seviyesinden en az 3 cm yuksek yapılmalıdır

3 Esnafın kaldırımlarda mallarını sergilemesine kesinlikle izin verilmemeli ve bunu onleyici tedbirler alınmalıdır

4 Aracların kaldırımlara park etmeleri kesinlikle onlenmeli ve bunun icin gerekli tedbirler alınmalıdır

5 Kaldırımlara mutlaka aracların seyir halinde iken bile kaldırıma cıkamayacak şekilde gerekli engel konulmalıdır

6 Su birikintilerini engellemek ve yuruyuşu kolaylaştırmak icin kaldırımlardaki cukurlar,bozukluklar giderilmelidir Kaldırım yuzeyinin duz olmasına dikkat edilmelidir

7 Yeni planlamalarda kaldırımlar oldukca geniş tutulmalıdır(En az 2 metre)

8 Kaldırımlarda bodrum kat girişi yada meren boşlukları bulunmamalıdır Zorunlu ise bunların bulunduğu kısımların etrafı demir parmaklıklarla cevrilmelidir

9 Dış kenarı boş veya derin olan kaldırım (yada kaldırımın olmadığı yollarda), bu kenara duvar yada parmaklıklar yapılmalıdır

10 Kaldırım olmayan yerlerde şayet aracların yollara park etmesi zorunlu ise kesinlikle ters park ettirilmemelidir Gorme engelliler aracların ters park edilmesinden dolayı ozellikle kamyon, kamyonet gibi yuksek aracları bastonlarıyla fark edemediklerinden kafalarını carpmaktadırlar

11 Butun trafik ışıklarına sesli sinyalizasyon takılmalıdır Ozellikle trafiğin yoğun , nufusun kalabalık olduğu yerlerde ses sinyalizasyonu mutlaka bulundurulmalıdır Trafik ışıklarından gecişler yada yaya gecitleri uzaktan gelmekte olan surucunun goruşunu engelleyecek şekilde virajlara yapılmamalıdır (Bu uzun vadeli bir oneridir Trafik ışıklarına uyulmamanın yoğun yaşandığı yerlerde risk arzetmektedir Sinyal sesine gore hareket eden gorme engelliye , kurala uymayan surucunun carpma ihtimali yuksektir Sinyaller sadece trafik ışıklarının bulunduğu yaya gecitlerini gostermesi acısından kullanılabilir)

12 Gidişgelişli yollar emniyet bandıyla ayrılmalıdır Bu itfaiye, ambulans gibi aracların guvenliği acısından mumkun değilse bile en az dort şeritli yollarda mutlaka uygulanmalıdır Cunku trafik ışığı olmayan yerlerden gecen gorme engelli, yolun geniş olması sebebiyle karşıya gecmekte zorlanmaktadır Ama emniyet bandının olması halinde yolun yarısını gecerken sol tarafa dikkat ederek gececek, emniyet bandına geldiğinde de yolun sağ tarafına dikkat ederek gecebilecektir

13 Yol ve kaldırım yapım calışmalarında mutlaka gorme engellilerin fark edebileceği şekilde barikatlar yapılmalı, yapım calışması biter bitmez cukurların uzeri kapatılıp duzeltilmelidir Bu gibi yerlerde engellilere yardımcı olunması icin uyarıcı levhalar bulunmalıdır

14 Yolların zemini duzgun yapılmalı, kanalizasyon ve telefon mazgalları yolla aynı seviyede olmalıdır Yollar calışma icin kazıldıktan hemen sonra mutlaka eski haline getirilmelidir Yine buralarda calışma yaparken gerekli uyarıcı levhalar ve koruyucu engeller bulunmalıdır

15 Yollarda bulunan kanalizasyon,telefon ve elektrik gibi şeylerin kapakları yol seviyesinde ve mutlaka kapalı olmalıdır

16 Geniş kaldırımlarda gorme engellilerin takip ederek yuruyebileceği farklı zeminler olmalıdır Ayrıca yaya gecitlerinin ve altust gecit girişlerinin zemini farklı doşenmelidir Bu zemin gorme engelliyi altust gecit merenlerine goturebilmelidir

17 Belediye otobuslerinde:

a Durma duğmeleri bedensel engelli, kısa boylular ve cocuklar icin mutlaka aşağılarda ve oturma yerlerine yakın yerlerde olmalıdır

b Otobus ve minibuslerdeki koltukların dizilişinde tek yada en fazla iki ceşit standart getirilmelidir Cunku bu araclara binen gorme engelliler oturulacak yeri bulma ve koltuğun yonu konusunda zorlanmaktadırlar

c Otobusun hangi durağa geldiği ve sonraki durağın hangisi olduğu anonsla duyurulmalıdır Bu hem gorme engelliler icin hem de şehrin yabancısı olanlar icin kolaylık olacaktır

d Giriş kapılarına sesli sinyalizasyon konulması gorme engellinin otobuse kolay binmesini ve inmesini sağlayacaktır

e Ozellikle ana arterler dışında kalan bolgelerde kalan duraklarda, gorme engellinin gelen otobusleri kolayca tanıyabilmesi icin bazı teknikler geliştirilebilir Orneğin Otobus durağı ile otobusler arasında, kopru otomatik geciş sisteminde olduğu gibi elektronik bağlantı kurulabilir Otobus ve durağın 50100 mt Gerisine monte edilecek manyetik bir cihaz (alıcıverici) yardımı ile durağa gelen otobusun hangi yone gittiğini yine durakta bulunan bir mini hoparlor ile seslendirilmeli Boylelikle gorme engellinin bineceği otobusu daha kolay bulması sağlanmalıdır Bu fazla masraf gerektirmeyen basit bir yontemdir Ustelik bu hizmetten yaşlı kişilerle, okuryazar olmayan kişilerde faydalanabilir

18 Otobus Durakları gorme engellilerin bastonlarıyla ve ayaklarıyla hissedebilecekleri şekilde zemini kaldırımdan farklı olmalıdır

19 Tren, tramvay ve metroda gorme engellinin, bineceği kapıyı kolayca bulabilmesi icin kapılara sesli sinyalizasyon yapılmalıdır Ya da aracın belirli bir yerde durması sağlanarak acılan kapıya kadar olan kısımda zemin farklı olmalıdır Orneğin;zemin duz ise, istasyona yada durağa girişten veya merenden inişten itibaren kapının onune kadar olan kısım tırtırlı olabilir Bu, gorme engellinin farklı zemini takip ederek kapıyı kolay bulmasını sağlayacaktır

20 Metroda sarı cizgi bastonla tanınabilecek şekilde tırtırlı ve 5560 cm genişliğinde tutulmalıdır

21 Vapurlarda yolcuların inipbinme yerlerinin her iki tarafına sesli sinyalizasyon konulmalıdır Ayrıca ortopedik engellilerin rahat inipbinmeleri icin mekanik olarak vapura yanaşan iskeleler yapılmalıdır

22 Kalkacak yada yanaşacak olan vapurlar bir başka vapura değil mutlaka iskeleye yanaşmalıdır

23 Engelliler belediyeye ait ulaşım aracları, vapurlar, trenler ve ucaklardan ucretsiz, refakatcileri ise % 50 indirimli yaralandırılmalıdır

24 Butun bunlarla birlikte trafik gorevlileri, yol ve kaldırım yapım ve onarımında calışanlar, vapur, metro, tren, belediye otobusu calışanları ile konuyla ilgili herkesin sık sık engellilerle ilgili eğitim seminerlerine katılmaları sağlanmalıdır

25 En onemlisi toplumun engellilere karşı davranışları konusunda bilgilendirme proğramları hazırlanmalı ve televizyon, gazete ve broşurler aracılığıyla yayınlanmalıdır Yukarıdaki uygulamaların bir coğu bu şekilde başarıya ulaşabilir