Eksüdalı kalp nedenleri ve tedavisi

Eksüdalı kalp nedenleri ve tedavisi Akut yürek dış zarı iltihabı, kalbi saran ve çok mce iki katmandan oluşan yürek dış zarının akut iltihabıdır İki katman arasında bir boşluk vardır Buna kalp dış zan boşluğu denir Birbirine yapışık gibi duran katmanlan, yüzeylerini nemli tutan çok az miktardaki bir istikrarsız ayırır Bu sıvının varlığı kalbin kasılma ve gevşeme hareketleri esnasında katmanlann birbirleri üzerinde zahmetsizce kayabilmelerini sağlar Akut kalp dış zarı iltihabında, iki tabaka arasında bariz miktarda istikrarsız birikmesi kalbin çalışmasını önemli ölçüde engeller Bunun sonucunda eksüdalı kalp dış zan iltihabı tablosu gelişir Bazı olgularda, kalp dış zan iltihabı katmanlar aralarında değişken artışı oluşmadan ortaya çıkar Buna kuru yürek dış zan iltihabı denir Nedenleri Yürek dış zan iltihabı değişik hastalıkların gidişi esnasında ortaya çıkabilir Fakat en çok römatizmal alev ve ikincil olarak verem esnasında görülür Akut eklem romatizmasında kalpteki bozukluk genellikle yürek dış zanyla sınırlı kalmaz; tüm kalbe yayılır Umulmadık bir biçimde başlar, birlikte akut eklem romatizmasının başka açıklanmış ve yaygın eklem ağnlan görülür 56026 56026 eksudalikalpnedenlerivetedavisi5c4f76dc2da36eksudalikalpnedenlerivetedavisi5c4f76dc2da36 340 630 Eksüdalı kalp nedenleri ve tedavisi 2jpg56026 Eksüdalı kalp nedenleri ve tedavisi 2jpg56026 Vereme ast yürek dış zan iltihabı ise genellikle akciğer zan iltihabıyla birlikte görülür Tüberküloz mikrobu (Koch basili) aracısız kalbe yerleşmez, fakat her zaman bir enfeksiyon odağından kana karışıp yürek aracılığıyla vücuda yayılır Söz konusu olgularda hastalık sinsice başlar ve yavaş ilerler Bu durumda kalp yeni koşullara harmoni sağlayabilir Bu Nedenle bir anda artan olgularda hastanın ölümüne niçin olabilecek akut kalp yetmezliği tablosu ortaya çıkmaz Kalp dış zan iltihabı virüs veya bakteri kökenli diğer enfeksiyon hastalıklarının bir komplikasyonu olarak da gelişebilir Bunlar arasında, akciğer iltihabı, bronşakciğer iltihabı, loğusalık humması, yılancık, osteomiyelit (kemik iltihabı), beyin zan iltihabı, bruselloz sayılabilir Zehirleyici ve tahriş edici etkenler de enfeksiyon etkenleri gibi kalp dış zan iltihabına yol açabilir; enfeksiyon kökenli olmadıkları için aseptik yürek dış zan iltihabı adı bahşedilen bu hastalıkların başlıcalan şunlardır: • Üremik kalp dış zan iltihabı Kandaki azot düzeyini belirgin biçimde yükselten böbrek hastalıklan esnasında ortaya çıkar (kronik böbrek iltihabı, nefrosklerozböbrek dokusunun sertleşmesi, poHkistik böbrek) • Epistenokardiyak yürek dış zan iltihabı Yürek dış zarına en yakın yürek kası katmanına yerleşen kalp enfarktüsü olgularında görülür • Lenfosarkom ya da lenfogranülom gibi mediyastin (göğsün merkezinde iki akciğer arasındaki boşluk) tümörlerinin yayılmasına tabi kalp dış zan iltihabıdır • Işın kalp dış zan iltihabı Göğüs boşluğundaki organlarda görülen hastalıklann (tiroit bezinin aşın çalışması, lenfogranülom, meme ya da yemek yemek borusu tümoru vb) ışınla tedavisi sırasında gelişir Virüse ast olduğu sanılan ama kökeni hâlâ tam olarak bilinemeyen sevecen akut kalp dış zan iltihabı ise daha çok gençlerde, özellikle erkeklerde görülür Genellikle bir solunum yolu enfeksiyonu (farenjit yutak iltihabı, trakeit soluk borusu iltihabı vb) ardından ortaya çıkar KURU YÜREK DIŞ ZARI İLTİHABI Kalp dış zan katmanlan arasında akışkan oluşmadan gelişen iltihaba “kuru yürek dış zan iltihabı adı verilir Belirtileri Kuru kalp dış zan iltihabı ani ve şiddetli bir yüksek alev, genel kırıklık, kalp bölgesinde dinç bir ağn ve solunum güçlüğü (dispne) ile veya yavaş artan hafif belirtilerle ortaya çıkar; bir takım olgularda ayrım edilmediği de olur üç semptom gözlenir: • Ağn Şiddeti ve tipi değişkendir; hafif veya akciğer zan iltihabı (plörezi) ve anjina pektoristeki gibi batıcı ve şiddetli olabilir • Ateş Süreklidir, yalnız üremik yürek dış zan iltihabında görülmez, şiddeti değişirse de genel olarak yüksektir (39°Cden fazla) • Kalp dış zarında sürtme sesi Ara Sıra kalbin üzerine el konarak yapılan 3e bile ayrım edilir; kalp dış zarının iltihaplanmasıyla kaygan yüzeyini yitirerek pürtüklü bir inşa edinen katmanlar arasındaki sürtünme sonucunda ortaya çıkar Daha aralıklı belirtiler ise, yüzeyel solunum şeklinde ortaya çıkan nefes darlığı, can sıkıntısı ve basmç duygusudur; çoğunlukla göğüs kafesinin ağrıya karşı içgüdüsel olarak hareketsizleşmesine bağlıdır Daha aralıklı olarak yürek kası veya diyaframın birlikte bozulması ya da solunum hareketlerini denetleyici vagus sinirinin zedelenmesi sonucunda gelişebilir; hem hırıltılı öksürük, hıçkırık, kusma; yutma güçlüğü de görülebilir EKSÜDALI YÜREK * DIŞ ZARI İLTİHABI Eksüdalı kalp dış zarı iltihabı, kalp dış zarı iltihaplarının en önemlisidir Belirtilerin hepsi iltihaplı katmanlar arasındaki ufak damarlardan kan plazmasına benzer bir sıvının (eksüda) sızarak kalp dı§ zan boşluğunda birikmesi sonucunda ortaya çıkar Yürek Üzerindeki Etkileri Başlangıçta yürek fizyolojisinin bir Özelliğinden dile getirmek gerekir Kalbin hacmi kasılma evresinde küçülür, gevşeme ve her yerde dolma evresinde ise büyür Kalbin işlevini düzenli yapabilmesi için gerekli olan bu hacim değişiklikleri kalp dış zarının esnekliği sayesinde gerçekleşir Yürek dış zarı katmanları aralarında değişken birikmesi durumunda bütün bu süreç etkilenir Gerilen katmanların esnekliği manâlı ölçüde azalır Bu Nedenle yürek esneyemez ve katı duvarlarla çevrilir Kalbin gevşeme evresinde genişlemesi engellenir ve karıncıkların kulakçıklardan gelen kanla dolması sınırlanır Yürek bu koşullarda hacmi bozmaksizin kasılıp gevşer Bu durumun en kayda değer sonucu her gevşemede kalbe giren kanın azalması, doğal olarak her kasılmada da kalpten meydana çıkan kan miktarının benzer oranda azalmasıdır öte yandan vücut dokuları sınırlı miktarda kan gelmesine uyum sağlayamaz Dokulara daha çcfe kaça giteMai için Vslp utun “razı mUa İşte kalp dış zan iltihabının belirtisi olan yürek atım hızı artışı (taşikardi) böyle oluşur Kasılma sırasında vücuda pompalanan kan miktarının azalmasıyla birlikte büyük tansiyonun da düştüğü görülür Hastalığın kalpdolaşım sistemindeki bir başka sonucu da toplardamarlar basıncının normalin çok altında olmasıdır; kalbin gücü karim atardamarlar baştan başa ilerlemesi ve kılcal damar engelini aşması sırasında tükenir Kılcal damar düzeyinde kan ile dokular arasında metamorfoz gerçekleşir, burada damar boşluğu fazla ufak, dolayısıyla dayanıklılık fazla yüksektir Kanın toplardamarlarda ilerlemesi için gerekli olan baskı de çok sınırlıdır Kan kalbe yaklaştıkça zor daha da azalarak, toplardamar sisteminin kalbe varış noktası olan sağ kulakçıkta basınç sıfıra yakın bir düzeye ve nefes alma sırasında sıfırın altına düşer Bu olay çok önemlidir; çünkü kulakçık basıncının sıfırın altına düşmesi, toplardamarda bir değişiklik girdap oluşturarak kanın kalbe girişini hızlandırır Kulakçıklardaki tansiyon kalp dış zarına kan dolması esnasında değişir Bu değişim adale kitlesi eksik olan kulakçık duvarlarını dışardan baskıya uğratır Böylece kulakçık basıncı artar Kan kulakçığa dolabilmek için bu engeli geçmek zorcıııûaûır ve itme gücünü artırması gerekir Bu gücün toplardamar sistemi dışından sağlanması olanaksızdır, damar sistemi içinde nahoş güç yaratmak için çevrel toplardamarların yeterince gelişmiş olan kas katmam kasılarak duvar gerginliğini artırır ve kanı daha büyük bir güçle kalbe içten iter Böylece toplardamar basıncı yükselir, lakin kanın dolaşım hızı, toplardamar sistemi kulakçığın yüksek basıncını aşmcaya dek değişmeyen Kanın dolaşım hızının azalması, çevrel toplardamarlarda keskin bir kan göllenmesine yol açar; bunun sonucunda bacaklarda ödem (şişlik), karın boşluğunda sıvı birikimi (assit) ve yürek yetmezliği tablosu ortaya çıkar Bu acele tablonun en fazla etkilediği organ karaciğerdir Karaciğerdeki kan dolaşımı, çeşitli özellikleriyle öbür organlannkinden farklıdır En önemlisi vücudun değişik bütün organlarına arter kanı girip toplardamar kam çıkarken, karaciğere karaciğer atardamarı ile gelen atardamar kanından daha çok kapı toplardamarı ile toplardamar kanı kazanç Karaciğerden meydana çıkan kanın ilerlemesinde, alışılmış koşullarda toplardamar kanının ilerlemesini sağlayan kalbin itici gücünün önemi çok azdır, ancak daha önce sözü edilen kalbin hortum etkisi bu açıdan ^belirleyici tartma taşır Yürek dış zan iltihabı hastalarında, sağ kulakçıkta oluşan yüksek basınç sebebiyle bu etkinin azalmış olması karaciğerde kan gÖUenmesine yol açar Eksüdalı yürek dış zan iltihabının en Manâlı belirtilerinden biri olan büyümüş, ağnlı, kanla batmış ve göllenen kanın birikmesiyle gerilmiş bir karaciğer bu süreç sonucunda ortaya çıkar Belirtileri Akut yürek dış zan iltihabının kuru evresinin ardındaki şipşak eksüdalı aşama kazanç Bu aşamada yürek dış zarının iki yaprakÇiğı aralarında sıvı birikir, bu sıvının hacmi birkaç santimetre küpten iki litreye değin değişken Akıcı birikimi süratli geliştiğinde, rahatsızlık belirtileri curcunalı bir biçimde ortaya çıkar; sıvı miktarı çok artı olmasa da hasta fazla acı çeker: Yüzü acı çeken, morarmış ya da soluk bir görünüş alır; soğuk soğuk terler, gözleri dışarı fırlamıştır, bariz ve tedirgin nefes darlığı (dispne) ortaya çıkar Hasta böylece her zaman öne eğilerek oturur, nabız hafiflemiştir, ara sıra duyulamaz; yürek bölgelinde şiddetli ağrılar vardır, bayılma eğilimi görülür Irin etkenine (tüberküloz, romatizma vb) emrindeki olarak ateşin şiddeti ve süresi değişir Kalbin boşalmasının engellenmesi sonucunda biriken kan nedeniyle boyun toplardamarlarında hastalığa özgü bir dolgunluk görülür Yavaş çoğalan sıvı birikimi olgularında, yürek dış zarının yapısı iltihaplanmalar sonucunda yavaşça değişir; akıcı basıncının aylara yayılabilen bir süre boyunca giderek artması zarın yapısını kademeli olarak değiştirir Kalp dış zarının kademeli olarak genişlemesi nedeniyle, akut ve curcunalı belirtilere niçin olmadan büyük oranlarda (iki litreye kadar) sıvı birikebilir Hastalığın başlangıcında ağrı ve solunum yetmezliği gibi belirtiler fazla hafiftir; uyarı çekmeye başladıklarında yürek dış zarında biriken akışkan zaten büyük oranlara ulaşmıştır Incelemeler Yürek dış zan iltihabı tanısı göğüs filmi ve ekokardiyografi ile konur Göğüs filmi ancak muhakkak miktarda istikrarsız biriktikten sonradan hastalığın belirlenmesine tezgâhtar olur; kuru kalp dış zarı iltihabı olgularında bu yöntemle netice alınamaz Ekokardiyografi ise en muhakkak ve güvenilir yöntemdir; az miktarda bile olsa, yürek dış zan sıvısının miktarının ve kalp hareketleri üzerindeki mümkün etkisinin değerlendirilmesini sağlar Kalp dış zan iltihabı tanısında fazla yararlı olmayan kan tahlillerinin hastalık etkeninin ortaya konması açısından vazgeçilmez bir önemi vardır Elektrokardiyografi, ekokardiyografi ile konan kalp dış zan iltihabı tanısını doğrular ve yürek kasındaki muhtemel değişikliklerin denetlenebilmesini sağlar Tanı Akut olgularda bile yürek dış zarı iltihabının klinik tablosu hastahğa özgü değildir ve yürek enfarktüsü, akciğer zan iltihabı ya da bronşakciğer iltihabı ile kolayca kanştınlabilir Göğüs filmi ve bilhassa ekokardiyografi belirli tam konmasını sağlar Yürek dış zan iltihabı bir diğer hastalık sürecinde ortaya çıkmazsa rahatsızlık etkenini belirlemek çok daha zordur Beklenen Gidişi (Prognoz) Akut aşama geçtikten sonradan en büyük risk, iki yürek dış zan katmanının birbirine yapışması ve tek bir tabaka halinde kaynaşması (concretio cordis) ya da komşu dokularla aynşmaz bir kitle oluşturmasıdır (accretio cordis) Bu olgularda kalp hareketleri çok sınırlanır ve oysa bir cerrahi teşebbüs kalbi bu sınırlanmadan kurtararak hastayı rahatiatabilir Çare Yürek dış zan iltihabı romatizma ve verem gibi diğer hastalıklar sonucunda geliştiğinden, çare bilhassa birincil hastalığa karşın olmalıdır Yatak istirahati zorunludur, ağnlar genel ağn kesiciler ile hafifletilir Bir Takım eksüdalı kalp dış zan iltihabı olgularında iğneyle yürek dış zan boşluğuna girip biriken sıvıyı olmak gerekebilir KRONİK YÜREK DIŞ ZARI İLTİHABI Kronik yürek dış zan iltihabı, kalp hareketlerinde ağır bozukluklara yol açan sert bağdokusu yapısında bir kabuğun oluşmasına alt bir hastalıktır Seyrek olarak eksüdalı yürek dış zan iltihabı sonucunda da oluşur Genelde verem veya bir romatizmal hastalık sonucu gelişir Kalbin çevresinde bağdokusundan bir kabuğun oluşması kanncıklann daha az dolmasına neden olur, kalp atım hızı azalır, aynca toplardamar kanının kalbe dönüşü de engellenir Bu şartların değişmesi sonucunda klinik olarak büyük ve ufak kan basıncı değerleri arasındaki fark azahr ve kalp atım hızı artar Kronik kalp dış zan iltihabı sonucunda kanın kalbe dönmesinin engellenmesi nedeniyle boyun toplardamarlan şişer, karaciğer büyür, keza morarma ile birlikte nefes darlığı gelişir Bu olgularda yalnızca cerrahi tedavi uygulanır