Egzama (dermatit)

Egzama, ya da dermatit farklı nedenlere bağlı olarak bebeklik periyodunda yüzde 80 orantısında görülen bir deri değişikliği durumudur.


Çocukluk çağında görülen atopik dermatit tablosu da çoğunlukla alerjik bir reaksiyona bağlıdır. Bu çağlarda görülen tablo umumiyetle muvakkattir.

Nedir Egzama?

Egzama, alerjik bir tabloyu tanımlayan deri illetidir. Alerjik durumun ortaya çıkması için iki nedenin varlığı gereklidir. Birincisi alerjiye yatkın bir bünye, ikincisi alerjiye neden olan unsur. Alerjiye neden olan uyaranlar vücudun dışından gelebildiği üzere, vücudun kendi sisteminden de kaynaklanabilir.

Çocukluk çağında görülen atopik dermatit tablosu da çoğunlukla alerjik bir reaksiyona bağlıdır. Bu çağlarda görülen tablo umumiyetle muvakkattir. Yetişkinlikte görülen dermatit, bizatihi iyileşmez. Bu aşamada profesyonel yardım alınmalıdır.

Temas yoluyla gelişen kimi egzama tipi acilen reaksiyon verirken (irritan kontak dermatit)

Kimi durumlarda alerjik reaksiyon derhal görülmeyebilir. (alerjik kontak dermatit)

Egzamanın en sık görülen tipi, iritan kontak dermatit olarak isimlendirilen ve temas sonrası derhal gelişen egzama tablosudur.

Akut periyotta egzama, yangılı, kaşıntılı, iltihaplı halde seyredebilir.

Egzama neden olur?

Bahsettiğimiz üzere egzama, kaynağı tam olarak bilinmemekle birlikte, dış uyaranlardan kaynaklanan ve temas yoluyla oluşan reaksiyon olabilir. Bununla birlikte, sindirim ya da teneffüs sisteminin verdiği bir reaksiyon sonucu gelişebilir.

Dış uyaranlar tarafından oluşan dermatitin (temas dermatiti-kontak dermatiti) kaynağı:

Giysiler

Boyalar

Kozmetik eserleri

Aklık eserleri vb. uyaranlar olabilir.

Bu uyarıcı etkenlere temas eden rastgele bir bünyede temas dermatiti gelişebilir. Alerji yatkınlığı olanların bu aşamada kendilerini koruyarak, egzama ile uğraş etmeleri gerekir.

Birçok nedene bağlı gelişebilen egzama durumlarının bayanlarda;

Hormonal değişikliğin tepe noktada olduğu hamilelikte

Regl periyotlarında artış gösterdiği gözlenmektedir.

Bununla birlikte farklı coğrafi kesimlerde ve iklimlerde farklı alerjik reaksiyonlara bağlı egzama görülebilir.

Sıcak

Gerilim

İlaç tasarrufu

Deriye temas eden kimi meyve çeşitleri ile çiçekler de kimi organizmalarda egzamaya neden olabilirler.


Mahsusen kimyasal hususlara sık temas, kontakt dermatit gelişiminde hızlandırıcı rol oynar.

Sık el yıkama egzamaya neden olur mu?

Tek başına sık el yıkamanın alerjik reaksiyona neden olması, kişinin alerjik bir bünyeye sahip olup olmadığına bağlıdır. Lakin, sık el yıkamanın, derinin işlevlerinden biri olan muhafaza işlevinin zayıflamasına neden olarak, alerjik durumun ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı tesirini göz gerisi etmemek gerekir. İstisnai olmakla birlikte bu durumun egzama oluşumuna yer hazırlaması bakımından, egzamaya neden olabileceği söylenebilir.

Özetle başta dediğimiz üzere, egzamanın oluşumuna tesir eden iki durum:

Alerjik bir organizma

Alerjiye neden olan etken

Dış etkenler

İç etkenlerdir


Çoğunlukla bebeklik devrinden ergenlik devrine değin görülen atopik egzama, muvakkat bir tabloya sahiptir. Yetişkinlikte devam etmez.

Egzamanın belirtileri nelerdir?

Kaşıntı, kızarıklık, ödem, kabarcıklar ve güzelleşme periyodunda pullanma evreleri, egzamanın belirtileridir. Bilhassa kaşıntı, egzamanın vücutta yayılmasına neden olur. Kaşıntı ile oluşan kabarcıkların patlaması, iltihabi durumu ortaya çıkarır. Enfekte olmuş deri, ağrılı ve yangılı bir egzama sürecine neden olur. Mümkün olduğunca kaşınmamalıdır.

Baş derisinde ortaya çıkan egzamanın (genellikle rastlanan tipi seboreik egzamadır, baş derisi, boyun ortamı, burun etrafı, ense çizgisinde görülebilir) bir mantar tipiyle bağlantılı olduğu (pityrosporum) olduğu bilinmektedir.


Egzama farklı vücut nahiyelerini tutarak farklı isimler alır.

Egzama kronik bir rahatsızlık mıdır?

Egzama, umumi olarak çocuklarda 1-2 aylıktan başlayarak puberte (ergenlik) çağına kadar görüldüğünde tabiatıyla güzelleşen ve tekrarlamayan bir hastalık durumudur. Çocuklukta görülen egzama (çoğunlukla rastlanan çeşidi atopik dermatit) yetişkinlikte nadir olarak devam eder.

Bununla birlikte yetişkinlikte görülen egzama, vücudun bağışıklık sisteminin karşılığına nazaran güzelleşebilir ve tekrar görülmeyebilir. Devirle, belirtilere tekrar rastlanması halinde, yani egzamanın nüksetmesi durumunda, illetin kronikleşmesinden bahsedilebilir. Egzamanın tekrarı halinde, kronik hale gelen durumun, muayyen periyotlarda tekrar ortaya çıkacağı ve vakit içinde tekrar görüleceği, hastalarımız tarafından bilinmelidir.

Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama illetin tanısının hakikat konulmuş olması ve gayrı bir mantar illetinden ve gayrı deri illetlerinden ayrılmış olması gerekir.

Egzama bulaşıcı mıdır?

Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama tanısı konulan bir egzama çeşidinden bahsettiğimiz net olarak anlaşılsın isteriz.

“Dermatoloji Eksperi tarafından tanısı konulmadan vücutta görülen kaşıntılı kızarıklıklara ‘egzama’ teşhisi koyup bulaşıcı olmadığını söylemekten kaçınılmalıdır.”


Seboreik egzama, saç derisini, boyun ortamını, alın ve ense çizgisini tutan bir tablodur.

Egzama kışın aylarında çoğalır mı?

Egzamanın, cildin kurumasına bağlı olarak kış aylarında çoğaldığını söylemek yanlış olmaz. Kış ayında egzama tablosu artabilir.

Deniz ve güneş egzamaya âlâ gelir mi?

Yaz aylarında güneş ve tuzlu suyun egzama tiplerinin birçoğunda olumlu tesiri olduğu gözlenmiştir. Lakin vücuda sürülecek güneş koruyucuların çok uygun seçilmesi gerekebilir. Birebir vakitte haddinden fazla raddede güneş ışığına maruz kalmak deride negatif reaksiyonu arttıracağından, gerçek güneşlenmek son kademe kıymetlidir. Mütehassıs doktorunuzun önerisi dışında güneşlenmeniz tavsiye edilmez. Egzamanın çeşidinin saptanmış ve tanısının hakikat konulmuş olması kıymetlidir.

Her egzama tipine güneş ve deniz yeterli gelmeyebilir. Hekiminizin tavsiyesine uyunuz.

Egzamada nasıl bir diyet yapılmalı? Hangi yiyecekler egzamaya neden olur?

Bir kez katiyen diyet yaparken egzamanın kesin teşhis edilmiş olması ve diyetin tabip tarafından düzenlenmiş olması gerekir. Şayet bir temas dermatiti yani dış uyarana bağlı gelişen bir egzama mıdır? Teneffüs yolundan ya da sindirim sisteminden mi kaynaklanmaktadır? Vb. haberlere sahip olunmadan bir diyet düzenlenemez.

Bu durumda egzamaya neden olan yiyecekler sınıflaması yanlışsız olmaz. Başkaca öteki tüm hastalıklarda söylediğimiz üzere: Umum bir egzama yoktur. Egzamalı hasta vardır.

Seboreik egzama tipi burun kesimini tutabilir.

Egzamanın tedavisi nasıl olur?

Her metnimizde belirttiğimiz üzere burada da tekrarlamak istiyoruz ki, internette okuduğunuz haberlerle tedavi olmaya kalkmayın. Egzama, tüm öbür hastalık tabloları üzere ilerleyici olabilir.

Hekim tavsiyesi olmadan ne siz ne evladınız, diyet yapmayın.

Egzama, alerji testleriyle tespit edilir ve neye karşı alerjik reaksiyon gösterdiğiniz belirlenir.

Her egzama reaksiyonu farklı bir ya da birçok etkene dayanır.

Hekiminizin size verdiği tedavi diyetini size benziyor diye farklı bir egzamalı hastaya vermeyin.

Güzel niyetli ya da istenilmeyen niyetli olması fark etmez, bilirkişi olmayan hiç kimsenin tedavi yaklaşımına sıcak bakmayın.

Ekzamalı nahiyeyi kaşımayın

Teninize değen iç giysinizin vücudunuza değen kısmının pamuklu, sıkmayan cinste olmasına dikkat edin.

Dikiş yanları teninize değdiğinde iritasyona neden oluyorsa zıt giyin. Etiketlerinin vücudunuza değmesini de engellemiş olursunuz.

İç giysilerinizi parfümlü yumuşatıcılarla yıkamayın. İçerdiği kimyasallar teninizde tahrişe neden olabilecek moleküller içerebilir.

Teninize değen kıyafetlerinizi çok yeterli durulayıp kurutun. Mümkünse hepsini ütüleyin.

Daha evvelden alerjik reaksiyona neden olan kumaş vb. çeşidi kıyafetlerden uzak durun.

Alerjik reaksiyona neden olduğunu düşündüğünüz yiyecek, ilaç vb. hususları hekiminizle paylaşın.

Fitofotokontakt dermatit birtakım bitkilere temas edildikten sonra güneşle derinin teması halinde ortaya çıkan bir egzama türevidir. (İncir gibi)

Bitkisel tedavi egzamaya güzel gelir mi?

Bir sefer katiyen şu niyetten uzaklaşmamız gerek. “Bitkisel tedavi zararsızdır”. Bu mülahaza her bitkinin ya da bitki özünün vücuda sürülebileceğini ve zarar vermeyeceğini tabir eden çok tehlikeli bir cümledir. Halbuki birçok bitkiye karşı alerjik reaksiyon gelişebilir ve insan vücudu tehlikeli boyutta reaksiyon verebilir. Birtakım bitkiler deriye temas ettikten sonra güneşe çıkıldığında egzama belirtileri görülebilir. (Fototoksisiteye bağlı gelişen fitofotokontakt dermatit)

Tedavinin planlanmasında doktor kimi bitkisel tatbikleri ve preparatları tercih edebilir. Fakat bu her bitkinin ya da bitkisel eserin sağlam olduğunu göstermez.

Tekrar tekrar, üzerine basa söylüyoruz ki, muhakkak internetten edindiğiniz haberlerle tedavi olmaya kalkmayın.

Kimseye tavsiyede bulunmayın.

Size âlâ gelen rastgele bir pomad, krem ya da ilaç öbür bir hastada egzamayı arttırabilir velev alerjik reaksiyonu farklı bir boyuta taşıyıp, hastanın vefatına dahi neden olabilir.

Egzamalı nahiyeyi kaşımayın.

Nemli tutmamaya uğraş edin.

İlaçlarınızı sistemli kullanın ve kesinlikle ilacınızı kullanıp bitirdikten sonra hekiminize denetime gidin.