EBU ABDULLAH ELBASRÎ
Sekizinci yuzyılda Basra'da yetişmiş olan evliyanın buyuklerinden İsmi, Muhammed bin Ahmed bin Salim, kunyesi EbU Abdullah'tır Basralı olduğu icin Basri nisbesiyle meşhUr olmuştur Doğum tarihi belli değildir 909 (H297) senesinde Basra'da vefat etti
Uzun muddet buyuk veli Sehl bin Abdullahı Tusteri'nin hizmetinde ve sohbetinde bulundu Tasavvuf yolunda ilerleyip yuksek manevi derecelere kavuştu Sehl bin Abdullahı Tusteri'den sonra da başka bir zata talebe olmadı
Hocasının tasavvuftaki yolunu devam ettiren EbU Abdullah elBasri, Sehl bin Abdullahı Tusteri'nin soz ve hallerini talebelerine anlattı Pek cok kimse onun sohbetlerinde bulunup istifade etti Zahiri ilimlerde ictihad derecesinde olan EbU Abdullah elBasri, insanların muşkillerini ve meselelerini halletmeye calıştı
Kendisi gayet yumuşak huylu ve tatlı sozlu olup, herkese yumuşaklık ile davranılmasını tavsiye etti Bu hususta;
Bir kimse, ayıplarının ortulmesini ve gizlilik perdesinin yırtılmamasını isterse; kendisine asi ve kaba davranana hilm ve yumuşaklık gostersin Elinde olan şeylerle insanlara ihsan ve ikramda bulunsunbuyurdu
Her işinde tevekkul sahibi olan, Allahu tealaya guvenen EbU Abdullah elBasri rahmetullahi aleyh, her işini Allahu tealaya havale eder, yalnız O'na guvenir, her şeyi O'ndan beklerdi O tevekkulu, bazı cahillerin soylediği gibi hic bir sebebe yapışmadan, her şeyi Allahu tealadan beklemek olarak değil, sebeplere en guzel şekilde yapışıp, sebepleri yaratanın Allahu teala olduğunu bilmek ve O'na tam guvenmek olarak kabUl ederdi Tevekkul hakkında buyurdu ki:
Tevekkul, ResUlullah'ın sallallahu aleyhi ve sellem hali; kesb, calışıp kazanmak da, O'nun sunnetidir Kim Allah'a tevekkul ederse, Allahu teala onun kalbini hikmet nUruyla doldurur Allahu teala her istediğinde ona kafi gelir, onu sevdiği her şeye kavuşturur Allahu teala, Talak sUresi 3 ayeti kerimesinde mealen; Kim Allah'a tevekkul ederse, O, ona kafidirbuyuruyor Bunun icin Allahu teala her işinde o kimseye kafidir Allahu tealaya tevekkul etmek farzdır Cunku Allahu teala, Kur'anı kerimde Maide sUresi 23 ayetinde mealen; Eğer gercek muminlerseniz, Allahu tealaya tevekkul edinizbuyuruyor
Sevdiklerinden birisine dostluk yapacağı kimselerle ilgili olarak şoyle nasihat etti:
Yalancı kerem sahibi, riyakar huylu olan kimselerle dostluk etmekten kendini uzak tut ve hakiki dostlar olan Allah adamlarıyla beraber yaşa Eğer kerem sahibi gibi gorunen kimselerle beraber bulunursan, hakiki dostlardan uzaklaşır, onlarla ulfet, yakınlık ve muhabbeti kesersin Eğer riyakar, kotu huylu kimselerden usanır, dostluğunu kesersen; helak olmaktan kurtulur, yuksek makamlara ulaştırılırsın Bu hal sende hasıl olduğu zaman, senin icin buyuk bir kıymet de hasıl olur ve sen kıymetlenirsin (cunku, Allahu tealanın veli kulları, hakiki dostlarıyla beraber bulunanlar, bir gun onlardan olurlar)
Ceşitli sohbetlerinde buyurdu ki:
Minnet sahibinin ihtiyacını gormek, dostluğun anahtarıdır
Kişinin aklı, hilmi ve yumuşaklığı, comertliği, ayıplarını orter Her halinde doğru olması, onu kuvvetli kılar
Allahu tealanın emrettiği şeylere uy Kim Allahu tealanın emirlerine uyarsa, sağlam bir kale icinde hıfz olunmuş korunmuş olur
Allahu teala bir kimseye iyilik ile muamele ederse, ondan kerametler zuhUr eder
Kalpten riya hastalığı, ihlas; yalan hastalığı ise, doğruluk nUru ile giderilip tedavi olunur Kim nefsinin arzu ve isteklerine muhalefet eder karşı cıkarsa, Allahu teala onu, unsiyet, dostluk ve muhabbet makamına kavuşturur
VELÎ NASIL TANINIR
Bir gun kendisine; Veli halk icinde nasıl tanınır? Alametleri nelerdir?diye sorulunca, evliyanın, Allahu tealanın dostlarının alametlerini şoyle bildirdi: Veli, dilinin cok tatlı olması, ahlakının guzel olması, ozur dileyenlerin ozrunu kabUl etmesi, ister iyi ister kotu olsun, butun mahlUkata tam bir şefkat ve merhametle, acımasıyla anlaşılır
Omrunde hic bir kimseyi kırmayan, incitmeyen EbU Abdullah elBasri, en kucuk mahluklara bile merhamet eder, yolda yururken bir karıncayı bile ezmemeye cok dikkat ederdi Dunyaya hic kıymet vermeyen EbU Abdullah elBasri, insanları Allahu tealadan uzaklaştıran şeylerin hepsinin dunya olduğunu beyan buyurur ve herkese; Dunyanın oğullarına (dunya malı, mevkii, şan, şohret, para, cocuk vs) karşı zahid olmak, onlara kıymet vermeyip terketmek; akıllı kişinin şanındandır Cunku onlar kendisini meşgUl eder, Allahu tealayı zikirden alıkor Kendisi, din ve dunya işlerinin duzgun olmasını istediği halde, dunya oğulları oyle değildir
kaynaklar: 1) TabakatusSUfiyye; s414
2) HilyetulEvliya; c10, s378
3) TabakatulKubra; c1, s116
4) Tabakatu'lEvliya; s236
5) Tabakatı Ensari; s257
6) Nefehatu'lUns; s122
7) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c4, s9
Sekizinci yuzyılda Basra'da yetişmiş olan evliyanın buyuklerinden İsmi, Muhammed bin Ahmed bin Salim, kunyesi EbU Abdullah'tır Basralı olduğu icin Basri nisbesiyle meşhUr olmuştur Doğum tarihi belli değildir 909 (H297) senesinde Basra'da vefat etti
Uzun muddet buyuk veli Sehl bin Abdullahı Tusteri'nin hizmetinde ve sohbetinde bulundu Tasavvuf yolunda ilerleyip yuksek manevi derecelere kavuştu Sehl bin Abdullahı Tusteri'den sonra da başka bir zata talebe olmadı
Hocasının tasavvuftaki yolunu devam ettiren EbU Abdullah elBasri, Sehl bin Abdullahı Tusteri'nin soz ve hallerini talebelerine anlattı Pek cok kimse onun sohbetlerinde bulunup istifade etti Zahiri ilimlerde ictihad derecesinde olan EbU Abdullah elBasri, insanların muşkillerini ve meselelerini halletmeye calıştı
Kendisi gayet yumuşak huylu ve tatlı sozlu olup, herkese yumuşaklık ile davranılmasını tavsiye etti Bu hususta;
Bir kimse, ayıplarının ortulmesini ve gizlilik perdesinin yırtılmamasını isterse; kendisine asi ve kaba davranana hilm ve yumuşaklık gostersin Elinde olan şeylerle insanlara ihsan ve ikramda bulunsunbuyurdu
Her işinde tevekkul sahibi olan, Allahu tealaya guvenen EbU Abdullah elBasri rahmetullahi aleyh, her işini Allahu tealaya havale eder, yalnız O'na guvenir, her şeyi O'ndan beklerdi O tevekkulu, bazı cahillerin soylediği gibi hic bir sebebe yapışmadan, her şeyi Allahu tealadan beklemek olarak değil, sebeplere en guzel şekilde yapışıp, sebepleri yaratanın Allahu teala olduğunu bilmek ve O'na tam guvenmek olarak kabUl ederdi Tevekkul hakkında buyurdu ki:
Tevekkul, ResUlullah'ın sallallahu aleyhi ve sellem hali; kesb, calışıp kazanmak da, O'nun sunnetidir Kim Allah'a tevekkul ederse, Allahu teala onun kalbini hikmet nUruyla doldurur Allahu teala her istediğinde ona kafi gelir, onu sevdiği her şeye kavuşturur Allahu teala, Talak sUresi 3 ayeti kerimesinde mealen; Kim Allah'a tevekkul ederse, O, ona kafidirbuyuruyor Bunun icin Allahu teala her işinde o kimseye kafidir Allahu tealaya tevekkul etmek farzdır Cunku Allahu teala, Kur'anı kerimde Maide sUresi 23 ayetinde mealen; Eğer gercek muminlerseniz, Allahu tealaya tevekkul edinizbuyuruyor
Sevdiklerinden birisine dostluk yapacağı kimselerle ilgili olarak şoyle nasihat etti:
Yalancı kerem sahibi, riyakar huylu olan kimselerle dostluk etmekten kendini uzak tut ve hakiki dostlar olan Allah adamlarıyla beraber yaşa Eğer kerem sahibi gibi gorunen kimselerle beraber bulunursan, hakiki dostlardan uzaklaşır, onlarla ulfet, yakınlık ve muhabbeti kesersin Eğer riyakar, kotu huylu kimselerden usanır, dostluğunu kesersen; helak olmaktan kurtulur, yuksek makamlara ulaştırılırsın Bu hal sende hasıl olduğu zaman, senin icin buyuk bir kıymet de hasıl olur ve sen kıymetlenirsin (cunku, Allahu tealanın veli kulları, hakiki dostlarıyla beraber bulunanlar, bir gun onlardan olurlar)
Ceşitli sohbetlerinde buyurdu ki:
Minnet sahibinin ihtiyacını gormek, dostluğun anahtarıdır
Kişinin aklı, hilmi ve yumuşaklığı, comertliği, ayıplarını orter Her halinde doğru olması, onu kuvvetli kılar
Allahu tealanın emrettiği şeylere uy Kim Allahu tealanın emirlerine uyarsa, sağlam bir kale icinde hıfz olunmuş korunmuş olur
Allahu teala bir kimseye iyilik ile muamele ederse, ondan kerametler zuhUr eder
Kalpten riya hastalığı, ihlas; yalan hastalığı ise, doğruluk nUru ile giderilip tedavi olunur Kim nefsinin arzu ve isteklerine muhalefet eder karşı cıkarsa, Allahu teala onu, unsiyet, dostluk ve muhabbet makamına kavuşturur
VELÎ NASIL TANINIR
Bir gun kendisine; Veli halk icinde nasıl tanınır? Alametleri nelerdir?diye sorulunca, evliyanın, Allahu tealanın dostlarının alametlerini şoyle bildirdi: Veli, dilinin cok tatlı olması, ahlakının guzel olması, ozur dileyenlerin ozrunu kabUl etmesi, ister iyi ister kotu olsun, butun mahlUkata tam bir şefkat ve merhametle, acımasıyla anlaşılır
Omrunde hic bir kimseyi kırmayan, incitmeyen EbU Abdullah elBasri, en kucuk mahluklara bile merhamet eder, yolda yururken bir karıncayı bile ezmemeye cok dikkat ederdi Dunyaya hic kıymet vermeyen EbU Abdullah elBasri, insanları Allahu tealadan uzaklaştıran şeylerin hepsinin dunya olduğunu beyan buyurur ve herkese; Dunyanın oğullarına (dunya malı, mevkii, şan, şohret, para, cocuk vs) karşı zahid olmak, onlara kıymet vermeyip terketmek; akıllı kişinin şanındandır Cunku onlar kendisini meşgUl eder, Allahu tealayı zikirden alıkor Kendisi, din ve dunya işlerinin duzgun olmasını istediği halde, dunya oğulları oyle değildir
kaynaklar: 1) TabakatusSUfiyye; s414
2) HilyetulEvliya; c10, s378
3) TabakatulKubra; c1, s116
4) Tabakatu'lEvliya; s236
5) Tabakatı Ensari; s257
6) Nefehatu'lUns; s122
7) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c4, s9