Doğmatizm

Doğmatizm
Doğmatizm Nedir
Doğmatizm Ne Anlayış Gelir


A priori ilkeler, çeşitli dogmalar ve asla değişmeyeceği kabul edilen mutlak değerleri kabul eden, bu bilgilerin mutlak gerçeklik olduğunu, analiz, kavga yahut araştırmaya ihtiyacın olmadığını savunan anlayışa dogmatizm denir Temelde skolastik bir anlayıştır, modern çağda değiştirme ve gelişmeyi yadsıyan öğretileri ve anlayışları adlandırır Zira kendi us ve iddiasının mutlak dürüst olduğunu ileri süren her birey ya da sistem dogmatiktir Bilhassa metafizik öğretilerin tümü inakçı (dogmatik) öğretilerdir Deney alanının dışarıya kalan tüm savlar inakçı edinmek zorundadır Zaten bir diğer izah ile dogmacılık, aklın muhakkak ve mutlak bir değere sahip olduğunu bu nedenle mutlak data ve varlığa (hakikate) ulaşılabileceğini ve bunun sonucu olarak da bilginin metafiziğinin muhtemel olduğunu ileri süren felsefi akımdır

Dogmatizme primitif inançlardan çağdaş bir takım felsefi sistemlere kadar bitmiş rastlanabilir Belirgin biçimde çıkışı Tanrı'nın sözü kavramı ile olmuş ve ortaçağda Aristoteles'in sözü kavramına dek varmıştır Örnek saptamak icabında, Orta Çağ Hıristiyan kültüründe herhangi bir kuralın hakiki sayılması için Aristoteles ’in söylemiş olması tatmin edici sayılıyordu

Dogmatizmin gerekli sonucu zorbalıktır, zira öbür düşüncelere, perspektiflere yer olmadığı gibi, dogmatizmde deneyle tanıtlama da kabul edilemezdir Özellikle ortaçağda dogmatizm tepe noktasına ulaşmıştır; deneylerle tanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle tanıtlanmaya çalışılmıştır Örnek belirlemek icabında, dogmatizm, masum kişinin ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına varmış, bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suçlu olduğu sonucu çıkarılmıştır

İnak(dogma) ile inan arasındaki ayrım , inan ’ın asla kanıtlanamayacak olanı kabul etmesi, inak ’ın ise herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi tanıtlamış olarak kabul etmesidir Yukarıda da belirtildiği gibi bunun en hoş örneği ortaçağ skolastiğinde herhangi bir sözün, eğer Aristoteles tarafından söylendiği tanıtlanırsa, doğru olduğunun da tanıtlandığı fikridir

Özet Olarak, herhangi bir sistemin veya kişinin değişmez formüller, bitmiş ve defalarca geçerli olduğunu ileri sürdüğü mutlak bilgiler (olduğunu) sunması dogmatizmdir Dogmatizmin karşıtı septisizm yani şüphecilik, kuşkuculuktur

İleri sürülen akıl ve ilkeleri araştırmadan, delil aramadan, incelemeden, eleştirmeden, tartışmadan dürüst ve mutlak realite sayan kavramaolarak da tanımlanabilen dogmacılık her devirde ilerlemenin, gelişmenin aleyhinde durmuştur Dogmatizm'in Türkçe'deki karşılığı bağnazlıktır Dogmatizmin örnekleriyle yalnızca din alanında yok, pek çok alanda, hatta bilim alanında da karşılaşılmıştır(Geçmiş çağlarda bilimciler dünyanın düz olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi sonradan da Dünya'nın evrenin merkezi olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi)Ama şunu da vurgulamak gerekir ama bilimdeki dogmaları yine bilim insanları ortadan kaldırmışlardır Bilimin herhangi bir inak ya da inan sisteminden en temel ve en manâlı farkı diyalektik düşünceyi sistemi içinde barındırmasıdır *