iltasyazilim
FD Üye
Doğal afetlerden korunma
Doğal afetlerden nasıl korunulur
1Fırtınalar (Tufan,Tayfun) : Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli rüzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardırYağış ile birlikte esen şiddetli rüzgarlar Tufan, kurak ve yağışsız esenler ise Tayfun olarak isimlendirilmektedirBu kuvvetli rüzgarlar sırasında anafor deyiş edilen helezonik girdaplar ve deniz veya göllerde yüksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedirHalen yeryüzündeki ölümlü felaketlerin 1000'de 2'sini fırtınalar oluşturmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Genel acele uyarı sistemi,Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parçalardan oluşan çatılar gerçekleştirmek,Kalın sırça uygulamak,Dış yüzeylerde pozitif aksesuar kullanmamak,Sığınak yerine getirmek,Çevreyi ağaçlandırmak,Taş bloklardan yüksek duvarlı marinalar yapı etmek
Bireysel Tedbirler : Evde iseniz,Elektrik,Su,Doğalgaz veya Tüpgaz donanımlarını kapatmak,Denize yakın yerlerde muhtemel olan en üstteki noktaya gitmek,Varsa sığınağa gitmek eğer yahut camlardan ve kapılardan uzaktan durmak,yere uzanmak,uçuşabilecek cisimlerin çarpma tesirini engelleyecek,yastık yorgan gibi şeylerle bedeni emniyete edinmekDışarıda ya da Araç içinde iseniz,en yakın sığınağa veya güçlü görünen binaya sığınmakDenizde iseniz,can yeleği giymek,sahile fazla yanaşmamak,teknenin dışına yakın en emniyetli yere sığınmak
2Şimşek Düşmesi : Bulutlarda yüklü manyetik enerji kutuplarının çakışması sonucu meydana gelmektedirBazan bulutsuz ortamlarda'da gene benzer sebebe tabi olarak yıldırım düştüğü görülmüştürYıldırım yüzünden meydana gelen ölüm oranı çok minik olmakla birlikte, yangınlara sebebiyet verme oranı 1000'de 6'dır
Emniyet Tedbirleri : Yüksek ve dış yüzeyinde metal oranı fazla olan yapı ve yapılarda yıldırımsavar tertibatı kurmakAlıcı görevi gören anten ve benzeri aletlerin uç noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmesi,Zemin ile direkt irtibatının kesilmesi
Bireysel Tedbirler : Yağışlı havalarda,aşırı metal yer alan alanlardan ve Ağaçlık alanlardan uzaktan durmakÇok pozitif yıldırım düştüğü anlarda,mevcut müşteri ve verici aletleri (Telsiz,Telefon,Tv vs)kapatmak veya kullanmamaya kastetmek
3Yanardağ Patlamaları : Yeryüzü çekirdeğinde mevcut yer alan mağma'nın (istikrarsız eriyik)ısıdan oluşan basınç nedeniyle,yeraltındaki tüneller vasıtasıyla yerüstüne çıması sonucu oluşmaktadırBu tünellerin dünyadaki çıkış noktalarının derhal tümü bilinmektedirTünellerin çıkış noktaları denizlerin altında (bilhassa Atlas Okyanusu'ndaki sıradağlarda)mevcutturDünya çekirdeğinin sürekli soğuma eğiliminde olması yüzünden birçok volkan (yanardağ) faaliyetini yitirmiş görünsede,defalarca faaliyete geçme ihtimali mevcutturHalen Dünyadaki ölüme sebebiyet oranı 1000'de 2 dir
Emniyet Tedbirleri : Volkanlara yakın bölgelerde mesken alanları oluşturmamak
Bireysel Tedbirler : Hiçbir surette bu alanların yakınında bulunmamak, eğer oluşmuşsa en uzakta ve en yüksek ama ağaç ya da sık bitkiler olmayan bölgeye çabucak intikal etmek
4Depremler : İnsanoğlunun halen en sık karşılaştığı ve en yıkıcı felaketlerden birinci sırada gelenidirSon bir sene içinde dünyada meydana gelen felaketlerde ölen 4180000 kişiden % 50 ’si depremler sonucunda hayatını kaybetmiştirYeryüzünün 3540 Km Altına dek uzanan yerkabuğu kesintisiz hareket halinde olduğundan dolayı kıtalar birbirlerine yaklaşıp,yaslanmaktaBu yaslanma esnasında oluşan basınç sebebiyle yerkabuğu kırılmakta ve açığa çıkan enerji depremlere sebep olmaktadırAçığa çıkan enerjinin % 1 ’i sismik kalan kısmı ise dalga enerjisi olarak kendini göstermektedirİşte binaların yıkılmasına bu dalga enerjisi sebep oluyorEnerjinin yeryüzüne çıkmasına dek geçen zaman takriben 100 sn yani diğer bir deyişle,depremin başladığı noktadan yeryüzü üzerine çıkması 15 dk Civarında sürmektedirKabuğun kırıldığı çizgi ’ye Fay hattı denilmektedirFay hatları,sürekli olarak kırılmaya ve dolayısı ile zelzele meydana gelmesine müsaittirGünümüz teknolojisi ile,yeryüzündeki fay hatlarının tamamının yeraltı haritaları çıkartılmıştır Maalesef Ülkemizin üzerinde bulunduğu yeryüzü parçasının aşağı çoğu fay hattı mevcuttur ve % 95 gibi dehşet çoğunluktaki kısmı etkilenmektedirOrtalama her 6 yılda bir ülkemizin herhangi bir yerinde depremlere sebep olmaktadırÜlkemizde tesbit edilen en yüksek şiddetteki deprem 79 olarak tesbit edilmiş olmasına rağmen,bazı kaynaklarda 84 ’e dek ulaştığı belirtilmektedir
Emniyet Tedbirleri : Fay hattının tam üstünde mesken alanları,sanayi tesisleri inşaa etmemek,yüksek kalitede,darbeye,esnemeye ve titreşime mukavemetli malzemelerden mamül,statik hesaplamaları olabilecek en yüksek yer sarsıntısı düşünülerek hesaplanmış binalar üretmek,inşaat yapılacak yerin sert arazi parçası üzerine oturmasına dikkat etmek,olabildiğince geniş alanlar içerisinde ikâmetgâh birimleri oluşturmak,fazla yüksek ve birbirine çok yakın binalar inşa etmemek,bina temellerinde yer sarsıntısı pabuçları,esneme bağlantıları,kolon çıkışlarında muhakkak eksik araç gereç kullanmamak,sütun filiz demirlerini asgari 16 mm Kalınlığında beton ’un tutunmasını sağlayacak tipteki spiral yüzeyli evsaflı çelikten yerine getirmek,en üst katlarda deha 12 mmden daha ince çelik kullanmamak,zemin katlarda perde duvarlar yapmak,üstteki duvarlarını muhtemel olduğunca delikli ve ivedi kırılmaya müsait tuğla yerine prefabrik sözcük grubu edilen hazırlanmış beton duvarlardan ya da sıkıştırılmış ytong sözcük grubu edilen briket ’deri gerçekleştirmek,sütun kiriş bağlantılarını nitelikli çelik mamüllerle ve endüstriyel beton ile oluşturmak,kat tabanlarında yapılan çelik hasır aralıklarının sık ve birbirine sağlam akuple edilmiş ve taban beton kalınlıklarının en az 15 cm Kalınlığında olmasına dikkat etmek Etkileşimli bölgelerde,deprem sonrası müdahale edebilecek, kurtarma, söndürme, afiyet, güvenlik,yayma,istihdam,istihkam ve defin birimleri meydana getirmek, bu birimleri tüm vatandaşların katılacağı sivil teşkilat ve kuruluşlar haline getirmek ve bunları kesintisiz teyakkuz durumunda hazırlanmış tutmak Bu birimlerin kullanabileceği, makina, edavat, donanım ve malzemeyi stoklanmış ve her an kullanıma hazır halde bulundurmak Mümkün depremlere karşısında önceden senaryolar meydana getirmek,oluşturulan bu senaryoları ülkenin çok büyük bir bölümünde aynı anda deprem olacağı varsayılacak şekilde geniş detaylı gerçekleştirmekDeprem bölgesine yapılacak intikal ve sevkiyatın her türlü olumsuz şart ’ta dahi nasıl sağlanabileceğinin planlarını yapmak ve sürekli bu plan ve senaryoları güncelleştirmek,büyüyen teknolojinin ürettiği yenilikleri peşine düşüp takip ederek stok etmekUluslararası kurtarma ve yer sarsıntısı ekipleri ile aralıksız bilgi alışverişinde bulunmak bu ekiplerle birlikte geniş detaylı deprem tatbikatları yerine getirmekDeprem sonrası kurtarılabilecek tek bir insan ’ın bile tüm bu harcamalardan fazla daha kıymetli olduğu bilincine ulaşmak ve bu bilinci ülke genelinde herkese yaymak
Kişisel Tedbirler : Ilk Kez lüzum satın alınan gerekse inşaa ettirilen binalarımızın,sabit zelzele hesaplarının yapılmış olup olmadığını çözümlemek,içeride sütun,kiriş ve duvarların kontrolünü gerçekleştirmek veya daha emniyetli olması için bir uzmana incelettirerek veri ve görüşünden istifade ettikten sonradan,bina ya da daireyi satın almak ya da inşaa ettirmekDeprem meydana geldiği anda,panik içerisinde kaçmaya çalışmak veya pencere ya da balkonlardan sıçramak yerine,kapı eşikleri altına sığınmak,sağlam masa,karyola altına saklanmak,ufak veya yaşlıların benzer şekilde davranmasını sağlamaya kastetmek,zelzele sarsıntısı geçene değin ummak,sarsıntı hasarsız atlatılmış ise,dahili elektrik,su,gaz,doğalgaz ünite ve tesisatlarını emniyete almak,giyinik yok ise giyinmek,kıymetli eşya, para, mücevher, kimlik gibi şeyleri, lkyardım da kullanılabilecek malzemeleri alarak,sükunetle disiplin içinde binayı ayrılmak Büyük şiddetteki sarsıntıdan sonradan oluşan ve artçı ifade edilen küçük şiddetli sarsıntıların verebileceği hasarlara karşı etrafında yüksek binalar olmayan açık alanlara intikal etmekHalihazırda yer alan yaşlı veya çocukların güvenliğini sağladıktan sonra,gücü ve bilgisi yetebilecek insanların yer sarsıntısı bölgelerinde kurtarma çalışmalarına iştirak etmesiEğer bina içinde iken harabe olmuş ya da ilgi çekici aşağı kalınmış ise,öncelikle bedeninizi kontrol etmek,etrafı keşfetmeye,sizinle birlikte ilgi çekici altında kalabilecek kişiler ile ve dışarı ile irtibat kurmaya hedeflemek,hareket etme imkanı varsa,onlara yardım etmeye ve dışarıdan gelebilecek kurtarma ekiplerine yerini ve durumunu bildirmeye,su ve yiyecek bulunabilecek alanlara ulaşmaya ve oksijen alışverişini sağlamaya çalışmak, bu esnada mümkün olduğunca az zorlama ve enrji tüketmeye dikkatli olmakEğer ilgi çekici altında kıpırdayamayacak durumda kalınmış ise,fazla hareket etmemek,artı enerji tüketmemek,ses ile yerinizi kesin etmeye çalışmak, düzenli ve devirli sesler çıkarmaya çalışmak ve emin kurtarılacağını düşünmekAraç içinde iken,yer sarsıntısı hissedildiği anda paniğe kapılmadan arabulucu yolun kenarına sürüklemek,Ani fren yaparak arkadan gelen araçları tehlikeye atmamak,Yüksek binalardan uzak durmak,açık bir alana park etmek,Yolda meydana gelebilecek kesik ve çatlaklara dikkatli olmak,Ivedi takviye araçlarına engel olmamak için mümkün olduğunca yol dışına park etmek,Belirtilen bir müddet trafiğe çıkmamak
5Yangınlar : Sayısız sebeplerden ve adeta her ortamda meydana gelmekte olup en sık rastlanan felaketlerden birisidirHalen Yangınların doğal nedenlerden oluşma oranı 1000'de 9 oranındadırGeri kalan oranın tamamı insanların ihmalkârlık ve tedbirsizliklerinden meydana gelmektedirÖlüme sebebiyet verme oranı 100'de 3'cins
Emniyet Tedbirleri : Ağaçlık ve sık ot gibi yaşama olan alanlarda,sigara içmemek,ateş yakmamak,camdan mamul veya aydınlık yüzeyli herhangi bir madde ya da metali bu alanlara atmamak,(atılmış sigara paketlerinin içerisindeki aluminyum folyo kaplı kağıtların bile yangına sebebiyet verdiği tesbit edilmiştir)yanıcı ya da ivedi tutuşabilen kimyasal maddelerin ambalajlarını bırakmamakİşyerlerinde ve konutlarda,yangın tesisat ve alarm sistemi(duman ya da ısı dedektörü ile siren sistemi) yaptırmak,tatmin edici sayıda yangın söndürme cihazı bulundurmak,katlı binalarda yangın mereni ve ivedi çıkış kapıları bulundurmak,elektrik tesisat ve tertibatlarını dış temasın olmayacağı şekilde ya da izoleli gerçekleştirmek,akıntı gücüne uygun termik şalter ile irtibatlandırmak,yanıcı,parlayıcı,patlayıcı maddeleri bulundurmamak veya bu nesil maddelerin bulunduğu alanları farklı bölümler haline getirmek ve bu alanların serin ve hava dolaşımına müsait olmasını gözetmekBu bölgelerde sigara içilmesini, kaynak, hiciv yapılmasını menetmek İçerisinde basınçlı madde yer alan tüp,ambar gibi şeylerin etrafını izole etmek,sağlam bölmeler içerisinde ya da çalışılan veya yaşanılan ortamların dışarıda ya da uzağında bulundurmakÇocukların erişebileceği yerlerde bilmek,kibrit gibi şeyler bulundurmamak vsEkilen tarla ve arazilerde hasat'tan sonra kalan sap ve kökleri(anız)yakarak yok etme yöntemini kullanmamak(Anız Yakmak TC Kanunlarının 3 ayrı maddesinde cezai müeyiddelerle yasaklanmıştır)
Kişisel Tedbirler : Ormanlık ya da sık bitki örtüsü bulunan arazilerde meydana gelen yangınlarda eğer yangın henüz başlangıç aşamasında ve söndürülebilir durumda ise ve çevrede bulunanan halk müziği varsa onlarıda farkında olan ederek müdahale etmeye kastetmek huysuz takdirde rüzgarın esme istikametine dürüst çabuk uzaklaşmak ve en yakın yerleşim biriminde ilgili birimlere ihbar ve ihtar etmek,eğer imkan varsa söndürme çalışmalarına iştirak etmek İşyerleri veya konutlarda,ilk olarak çevredekileri alarm,kampana veya ses vasıtasıyla uyarmak, elektrik şalter ya da sigortalarını kapatmak,çocuk,ihtiyar,hasta ya da sakat kişileri ve yanıcı, parlayıcı patlayıcı maddeleri ve basınçlı kap veya tüp ya da tüpgazı uzaklaştırmak,yangına türüne uygun cihaz veya maddelerle müdahale etmek (Örneğin petrol,tüpgaz veya doğalgaz,plastik,kauçuk ve elektrik yangınlarında şüphesiz su ile söndürme yapılmazBu cins yangınlarda,kimyevi toz ya da köpük kullanılmalı,söndürme işlemine yanan bölgenin en sırık ve en daha alçak noktasından müdahale edilmelidir)Duman zehirlenmesi ihtimaline aleyhinde eğer maske varsa takmak yahut ıslatılmış bir bez ya da kumaş ile ağız ve burunu kapatmak,saçları örtmek,naylon ya da sentetik kumaştan yapılmış giysileri içeri almamak,çıplak el ile aleve müdahale etmemek,söndürme ihtimali görünmeyen durumlarda yangın mahallinden ya da alevlerden uzaklaşmak,dışarı çıkma ihtimali olmayan hallerde olabilecek en uzak noktaya gitmek
6Erezyon : Ağaç ve bitki örtüsünün yok edilmesi,Yangınlar gibi açıklanmış sebeplerden meydana gelmektedirAyrıca akarsuların ve nehirlerin yoğunluğu da bir etkendirDünyanın birçok bölgesi bu tehlikeye maruz kalmakla birlikte halen ülkemiz için en büyük tehlikelerin başında gelmektedirFakat,insanlarımızın bilinçsizliği ve umursamazlığı yüzünden çok geri planda kalmaktadırSadece bir takım Belediyelerin,Kuruluşların ve TEMA vakfının mucizevi gayretleri ve çabaları bu sorunu çözmeye yetmeyecektir çünki maalesef ülkemizdeki ağaç ve bitkiler tez yok edilmektedirÜlkemiz üzerinden akmakta olan dere sayısının fazla olması ise bu çöküşün hızlanmasına niçin olmaktadırÖnemsenmeyen bu sorun sahiden Ülkemiz için gelecekte çok büyük bir yıkım olacaktır
Emniyet Tedbirleri : Imha olan ağaç ve bitki örtüsünün asgari iki misli yenileme yerine getirmek,orman yangınlarına aleyhinde alıngan ve tedbirli olmak,nehir kenarlarında,tepede olan yamaçlarda ve eğimli yüzeylerde,kök yapısı sağlam,ortama düzen sağlayabilecek ağaçlandırma,setlendirme çalışmaları yerine getirmek,doğal yaşamı muhafaza etmeye niyetlenmek,doğal park alanlarını çoğaltmak,konunun aciliyetini ve ehemmiyetini çakmak,tüm insanları bu çalışmalara katılmaya desteklemek,uluslararası data ve takviye alışverişinde bulunmak,bütçeler oluşturarak bu bütçeleri dürüst yerlere,dürüst yöntemlerle kanalize etmek
Kişisel Tedbirler : Konunun önemini çakmak,Çevredeki bitki örtüsünü gözetmek,orman yangınlarına karşı özenli ve itinalı almak,ağaçlandırma çalışmalarına gerek sahiden lüzum ise madden iştirak etmek,insanları benzer şekilde hareket etmeye razı etmek,bu çalışmaları yapan kurum ve kuruluşlara destek olmak,olası mertebe etkin üye olmak
7Su ve Sel Baskınları : 32'si su ile buruşuk olan Dünyamızın en büyük felaketlerinden birisidirBüyük çoğunluğu insan hataları nedeni ile ağır zarar ve tahribatlarla sonuçlanmaktadırHalen büyük hasara niçin olan felaketler içerisinde depremden sonra ikinci sırada gelmekte ve toplam ölümlerin % 30'u su ve su baskını baskınlarından oluşmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Ağaçlandırma gerçekleştirmek,akarsu,kanal,akarsu yataklarını kapatarak doldurmamak,bu bölgelerin yakınına ve çukur ve hain bölgelerde ikâmetgâh alanları yapmamak,yüksek ve sağlam köprüler yapı etmek,bu köprülerin ayaklarını yumuşak veya kaygan zemin üzerinde yapmamak,yeraltı kanalizasyon ve atıksu kanallarını büyük ve geniş yapı etmek,bu kanalların çıkışlarını denizlere veya nehirlerin havzalarına vermek,cadde,yol ve köprüler üzerinde suların birikmesini önleyecek giderler yapmak,giderlerin üzerlerine sağlam mazgallar belirlemek,su baskını ya da sel tehlikesine maruz yerlerde yapılmış binaları takviye etmek,gerekirse bent veya setler yapı etmek,açık kanallar yapı etmek,bu yıkım sırasında yüksek yerlerden suyla beraber gelebilecek toprak,taş dökülme ve kaymalarını durdurmak için,kayma tehdidi yer alan yerleri betonlamak veya çelik ağ ile örtmek,aynı depremde olduğu gibi tetikte ve teyakkuzda bulunmak,ivedi müdahale ekip ve teşkilatlarında tatmin edici miktarda su tahliye pompası,vidanjör,bot bulundurmak,ivedi müdahale için geniş detaylı senaryolar hazırlamak
Bireysel Tedbirler : Unutmayalım ancak Gelecek Nesiller'de bizim yaşadığımız Dünya'da yaşayacaklar *
Doğal afetlerden nasıl korunulur
1Fırtınalar (Tufan,Tayfun) : Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli rüzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardırYağış ile birlikte esen şiddetli rüzgarlar Tufan, kurak ve yağışsız esenler ise Tayfun olarak isimlendirilmektedirBu kuvvetli rüzgarlar sırasında anafor deyiş edilen helezonik girdaplar ve deniz veya göllerde yüksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedirHalen yeryüzündeki ölümlü felaketlerin 1000'de 2'sini fırtınalar oluşturmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Genel acele uyarı sistemi,Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parçalardan oluşan çatılar gerçekleştirmek,Kalın sırça uygulamak,Dış yüzeylerde pozitif aksesuar kullanmamak,Sığınak yerine getirmek,Çevreyi ağaçlandırmak,Taş bloklardan yüksek duvarlı marinalar yapı etmek
Bireysel Tedbirler : Evde iseniz,Elektrik,Su,Doğalgaz veya Tüpgaz donanımlarını kapatmak,Denize yakın yerlerde muhtemel olan en üstteki noktaya gitmek,Varsa sığınağa gitmek eğer yahut camlardan ve kapılardan uzaktan durmak,yere uzanmak,uçuşabilecek cisimlerin çarpma tesirini engelleyecek,yastık yorgan gibi şeylerle bedeni emniyete edinmekDışarıda ya da Araç içinde iseniz,en yakın sığınağa veya güçlü görünen binaya sığınmakDenizde iseniz,can yeleği giymek,sahile fazla yanaşmamak,teknenin dışına yakın en emniyetli yere sığınmak
2Şimşek Düşmesi : Bulutlarda yüklü manyetik enerji kutuplarının çakışması sonucu meydana gelmektedirBazan bulutsuz ortamlarda'da gene benzer sebebe tabi olarak yıldırım düştüğü görülmüştürYıldırım yüzünden meydana gelen ölüm oranı çok minik olmakla birlikte, yangınlara sebebiyet verme oranı 1000'de 6'dır
Emniyet Tedbirleri : Yüksek ve dış yüzeyinde metal oranı fazla olan yapı ve yapılarda yıldırımsavar tertibatı kurmakAlıcı görevi gören anten ve benzeri aletlerin uç noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmesi,Zemin ile direkt irtibatının kesilmesi
Bireysel Tedbirler : Yağışlı havalarda,aşırı metal yer alan alanlardan ve Ağaçlık alanlardan uzaktan durmakÇok pozitif yıldırım düştüğü anlarda,mevcut müşteri ve verici aletleri (Telsiz,Telefon,Tv vs)kapatmak veya kullanmamaya kastetmek
3Yanardağ Patlamaları : Yeryüzü çekirdeğinde mevcut yer alan mağma'nın (istikrarsız eriyik)ısıdan oluşan basınç nedeniyle,yeraltındaki tüneller vasıtasıyla yerüstüne çıması sonucu oluşmaktadırBu tünellerin dünyadaki çıkış noktalarının derhal tümü bilinmektedirTünellerin çıkış noktaları denizlerin altında (bilhassa Atlas Okyanusu'ndaki sıradağlarda)mevcutturDünya çekirdeğinin sürekli soğuma eğiliminde olması yüzünden birçok volkan (yanardağ) faaliyetini yitirmiş görünsede,defalarca faaliyete geçme ihtimali mevcutturHalen Dünyadaki ölüme sebebiyet oranı 1000'de 2 dir
Emniyet Tedbirleri : Volkanlara yakın bölgelerde mesken alanları oluşturmamak
Bireysel Tedbirler : Hiçbir surette bu alanların yakınında bulunmamak, eğer oluşmuşsa en uzakta ve en yüksek ama ağaç ya da sık bitkiler olmayan bölgeye çabucak intikal etmek
4Depremler : İnsanoğlunun halen en sık karşılaştığı ve en yıkıcı felaketlerden birinci sırada gelenidirSon bir sene içinde dünyada meydana gelen felaketlerde ölen 4180000 kişiden % 50 ’si depremler sonucunda hayatını kaybetmiştirYeryüzünün 3540 Km Altına dek uzanan yerkabuğu kesintisiz hareket halinde olduğundan dolayı kıtalar birbirlerine yaklaşıp,yaslanmaktaBu yaslanma esnasında oluşan basınç sebebiyle yerkabuğu kırılmakta ve açığa çıkan enerji depremlere sebep olmaktadırAçığa çıkan enerjinin % 1 ’i sismik kalan kısmı ise dalga enerjisi olarak kendini göstermektedirİşte binaların yıkılmasına bu dalga enerjisi sebep oluyorEnerjinin yeryüzüne çıkmasına dek geçen zaman takriben 100 sn yani diğer bir deyişle,depremin başladığı noktadan yeryüzü üzerine çıkması 15 dk Civarında sürmektedirKabuğun kırıldığı çizgi ’ye Fay hattı denilmektedirFay hatları,sürekli olarak kırılmaya ve dolayısı ile zelzele meydana gelmesine müsaittirGünümüz teknolojisi ile,yeryüzündeki fay hatlarının tamamının yeraltı haritaları çıkartılmıştır Maalesef Ülkemizin üzerinde bulunduğu yeryüzü parçasının aşağı çoğu fay hattı mevcuttur ve % 95 gibi dehşet çoğunluktaki kısmı etkilenmektedirOrtalama her 6 yılda bir ülkemizin herhangi bir yerinde depremlere sebep olmaktadırÜlkemizde tesbit edilen en yüksek şiddetteki deprem 79 olarak tesbit edilmiş olmasına rağmen,bazı kaynaklarda 84 ’e dek ulaştığı belirtilmektedir
Emniyet Tedbirleri : Fay hattının tam üstünde mesken alanları,sanayi tesisleri inşaa etmemek,yüksek kalitede,darbeye,esnemeye ve titreşime mukavemetli malzemelerden mamül,statik hesaplamaları olabilecek en yüksek yer sarsıntısı düşünülerek hesaplanmış binalar üretmek,inşaat yapılacak yerin sert arazi parçası üzerine oturmasına dikkat etmek,olabildiğince geniş alanlar içerisinde ikâmetgâh birimleri oluşturmak,fazla yüksek ve birbirine çok yakın binalar inşa etmemek,bina temellerinde yer sarsıntısı pabuçları,esneme bağlantıları,kolon çıkışlarında muhakkak eksik araç gereç kullanmamak,sütun filiz demirlerini asgari 16 mm Kalınlığında beton ’un tutunmasını sağlayacak tipteki spiral yüzeyli evsaflı çelikten yerine getirmek,en üst katlarda deha 12 mmden daha ince çelik kullanmamak,zemin katlarda perde duvarlar yapmak,üstteki duvarlarını muhtemel olduğunca delikli ve ivedi kırılmaya müsait tuğla yerine prefabrik sözcük grubu edilen hazırlanmış beton duvarlardan ya da sıkıştırılmış ytong sözcük grubu edilen briket ’deri gerçekleştirmek,sütun kiriş bağlantılarını nitelikli çelik mamüllerle ve endüstriyel beton ile oluşturmak,kat tabanlarında yapılan çelik hasır aralıklarının sık ve birbirine sağlam akuple edilmiş ve taban beton kalınlıklarının en az 15 cm Kalınlığında olmasına dikkat etmek Etkileşimli bölgelerde,deprem sonrası müdahale edebilecek, kurtarma, söndürme, afiyet, güvenlik,yayma,istihdam,istihkam ve defin birimleri meydana getirmek, bu birimleri tüm vatandaşların katılacağı sivil teşkilat ve kuruluşlar haline getirmek ve bunları kesintisiz teyakkuz durumunda hazırlanmış tutmak Bu birimlerin kullanabileceği, makina, edavat, donanım ve malzemeyi stoklanmış ve her an kullanıma hazır halde bulundurmak Mümkün depremlere karşısında önceden senaryolar meydana getirmek,oluşturulan bu senaryoları ülkenin çok büyük bir bölümünde aynı anda deprem olacağı varsayılacak şekilde geniş detaylı gerçekleştirmekDeprem bölgesine yapılacak intikal ve sevkiyatın her türlü olumsuz şart ’ta dahi nasıl sağlanabileceğinin planlarını yapmak ve sürekli bu plan ve senaryoları güncelleştirmek,büyüyen teknolojinin ürettiği yenilikleri peşine düşüp takip ederek stok etmekUluslararası kurtarma ve yer sarsıntısı ekipleri ile aralıksız bilgi alışverişinde bulunmak bu ekiplerle birlikte geniş detaylı deprem tatbikatları yerine getirmekDeprem sonrası kurtarılabilecek tek bir insan ’ın bile tüm bu harcamalardan fazla daha kıymetli olduğu bilincine ulaşmak ve bu bilinci ülke genelinde herkese yaymak
Kişisel Tedbirler : Ilk Kez lüzum satın alınan gerekse inşaa ettirilen binalarımızın,sabit zelzele hesaplarının yapılmış olup olmadığını çözümlemek,içeride sütun,kiriş ve duvarların kontrolünü gerçekleştirmek veya daha emniyetli olması için bir uzmana incelettirerek veri ve görüşünden istifade ettikten sonradan,bina ya da daireyi satın almak ya da inşaa ettirmekDeprem meydana geldiği anda,panik içerisinde kaçmaya çalışmak veya pencere ya da balkonlardan sıçramak yerine,kapı eşikleri altına sığınmak,sağlam masa,karyola altına saklanmak,ufak veya yaşlıların benzer şekilde davranmasını sağlamaya kastetmek,zelzele sarsıntısı geçene değin ummak,sarsıntı hasarsız atlatılmış ise,dahili elektrik,su,gaz,doğalgaz ünite ve tesisatlarını emniyete almak,giyinik yok ise giyinmek,kıymetli eşya, para, mücevher, kimlik gibi şeyleri, lkyardım da kullanılabilecek malzemeleri alarak,sükunetle disiplin içinde binayı ayrılmak Büyük şiddetteki sarsıntıdan sonradan oluşan ve artçı ifade edilen küçük şiddetli sarsıntıların verebileceği hasarlara karşı etrafında yüksek binalar olmayan açık alanlara intikal etmekHalihazırda yer alan yaşlı veya çocukların güvenliğini sağladıktan sonra,gücü ve bilgisi yetebilecek insanların yer sarsıntısı bölgelerinde kurtarma çalışmalarına iştirak etmesiEğer bina içinde iken harabe olmuş ya da ilgi çekici aşağı kalınmış ise,öncelikle bedeninizi kontrol etmek,etrafı keşfetmeye,sizinle birlikte ilgi çekici altında kalabilecek kişiler ile ve dışarı ile irtibat kurmaya hedeflemek,hareket etme imkanı varsa,onlara yardım etmeye ve dışarıdan gelebilecek kurtarma ekiplerine yerini ve durumunu bildirmeye,su ve yiyecek bulunabilecek alanlara ulaşmaya ve oksijen alışverişini sağlamaya çalışmak, bu esnada mümkün olduğunca az zorlama ve enrji tüketmeye dikkatli olmakEğer ilgi çekici altında kıpırdayamayacak durumda kalınmış ise,fazla hareket etmemek,artı enerji tüketmemek,ses ile yerinizi kesin etmeye çalışmak, düzenli ve devirli sesler çıkarmaya çalışmak ve emin kurtarılacağını düşünmekAraç içinde iken,yer sarsıntısı hissedildiği anda paniğe kapılmadan arabulucu yolun kenarına sürüklemek,Ani fren yaparak arkadan gelen araçları tehlikeye atmamak,Yüksek binalardan uzak durmak,açık bir alana park etmek,Yolda meydana gelebilecek kesik ve çatlaklara dikkatli olmak,Ivedi takviye araçlarına engel olmamak için mümkün olduğunca yol dışına park etmek,Belirtilen bir müddet trafiğe çıkmamak
5Yangınlar : Sayısız sebeplerden ve adeta her ortamda meydana gelmekte olup en sık rastlanan felaketlerden birisidirHalen Yangınların doğal nedenlerden oluşma oranı 1000'de 9 oranındadırGeri kalan oranın tamamı insanların ihmalkârlık ve tedbirsizliklerinden meydana gelmektedirÖlüme sebebiyet verme oranı 100'de 3'cins
Emniyet Tedbirleri : Ağaçlık ve sık ot gibi yaşama olan alanlarda,sigara içmemek,ateş yakmamak,camdan mamul veya aydınlık yüzeyli herhangi bir madde ya da metali bu alanlara atmamak,(atılmış sigara paketlerinin içerisindeki aluminyum folyo kaplı kağıtların bile yangına sebebiyet verdiği tesbit edilmiştir)yanıcı ya da ivedi tutuşabilen kimyasal maddelerin ambalajlarını bırakmamakİşyerlerinde ve konutlarda,yangın tesisat ve alarm sistemi(duman ya da ısı dedektörü ile siren sistemi) yaptırmak,tatmin edici sayıda yangın söndürme cihazı bulundurmak,katlı binalarda yangın mereni ve ivedi çıkış kapıları bulundurmak,elektrik tesisat ve tertibatlarını dış temasın olmayacağı şekilde ya da izoleli gerçekleştirmek,akıntı gücüne uygun termik şalter ile irtibatlandırmak,yanıcı,parlayıcı,patlayıcı maddeleri bulundurmamak veya bu nesil maddelerin bulunduğu alanları farklı bölümler haline getirmek ve bu alanların serin ve hava dolaşımına müsait olmasını gözetmekBu bölgelerde sigara içilmesini, kaynak, hiciv yapılmasını menetmek İçerisinde basınçlı madde yer alan tüp,ambar gibi şeylerin etrafını izole etmek,sağlam bölmeler içerisinde ya da çalışılan veya yaşanılan ortamların dışarıda ya da uzağında bulundurmakÇocukların erişebileceği yerlerde bilmek,kibrit gibi şeyler bulundurmamak vsEkilen tarla ve arazilerde hasat'tan sonra kalan sap ve kökleri(anız)yakarak yok etme yöntemini kullanmamak(Anız Yakmak TC Kanunlarının 3 ayrı maddesinde cezai müeyiddelerle yasaklanmıştır)
Kişisel Tedbirler : Ormanlık ya da sık bitki örtüsü bulunan arazilerde meydana gelen yangınlarda eğer yangın henüz başlangıç aşamasında ve söndürülebilir durumda ise ve çevrede bulunanan halk müziği varsa onlarıda farkında olan ederek müdahale etmeye kastetmek huysuz takdirde rüzgarın esme istikametine dürüst çabuk uzaklaşmak ve en yakın yerleşim biriminde ilgili birimlere ihbar ve ihtar etmek,eğer imkan varsa söndürme çalışmalarına iştirak etmek İşyerleri veya konutlarda,ilk olarak çevredekileri alarm,kampana veya ses vasıtasıyla uyarmak, elektrik şalter ya da sigortalarını kapatmak,çocuk,ihtiyar,hasta ya da sakat kişileri ve yanıcı, parlayıcı patlayıcı maddeleri ve basınçlı kap veya tüp ya da tüpgazı uzaklaştırmak,yangına türüne uygun cihaz veya maddelerle müdahale etmek (Örneğin petrol,tüpgaz veya doğalgaz,plastik,kauçuk ve elektrik yangınlarında şüphesiz su ile söndürme yapılmazBu cins yangınlarda,kimyevi toz ya da köpük kullanılmalı,söndürme işlemine yanan bölgenin en sırık ve en daha alçak noktasından müdahale edilmelidir)Duman zehirlenmesi ihtimaline aleyhinde eğer maske varsa takmak yahut ıslatılmış bir bez ya da kumaş ile ağız ve burunu kapatmak,saçları örtmek,naylon ya da sentetik kumaştan yapılmış giysileri içeri almamak,çıplak el ile aleve müdahale etmemek,söndürme ihtimali görünmeyen durumlarda yangın mahallinden ya da alevlerden uzaklaşmak,dışarı çıkma ihtimali olmayan hallerde olabilecek en uzak noktaya gitmek
6Erezyon : Ağaç ve bitki örtüsünün yok edilmesi,Yangınlar gibi açıklanmış sebeplerden meydana gelmektedirAyrıca akarsuların ve nehirlerin yoğunluğu da bir etkendirDünyanın birçok bölgesi bu tehlikeye maruz kalmakla birlikte halen ülkemiz için en büyük tehlikelerin başında gelmektedirFakat,insanlarımızın bilinçsizliği ve umursamazlığı yüzünden çok geri planda kalmaktadırSadece bir takım Belediyelerin,Kuruluşların ve TEMA vakfının mucizevi gayretleri ve çabaları bu sorunu çözmeye yetmeyecektir çünki maalesef ülkemizdeki ağaç ve bitkiler tez yok edilmektedirÜlkemiz üzerinden akmakta olan dere sayısının fazla olması ise bu çöküşün hızlanmasına niçin olmaktadırÖnemsenmeyen bu sorun sahiden Ülkemiz için gelecekte çok büyük bir yıkım olacaktır
Emniyet Tedbirleri : Imha olan ağaç ve bitki örtüsünün asgari iki misli yenileme yerine getirmek,orman yangınlarına aleyhinde alıngan ve tedbirli olmak,nehir kenarlarında,tepede olan yamaçlarda ve eğimli yüzeylerde,kök yapısı sağlam,ortama düzen sağlayabilecek ağaçlandırma,setlendirme çalışmaları yerine getirmek,doğal yaşamı muhafaza etmeye niyetlenmek,doğal park alanlarını çoğaltmak,konunun aciliyetini ve ehemmiyetini çakmak,tüm insanları bu çalışmalara katılmaya desteklemek,uluslararası data ve takviye alışverişinde bulunmak,bütçeler oluşturarak bu bütçeleri dürüst yerlere,dürüst yöntemlerle kanalize etmek
Kişisel Tedbirler : Konunun önemini çakmak,Çevredeki bitki örtüsünü gözetmek,orman yangınlarına karşı özenli ve itinalı almak,ağaçlandırma çalışmalarına gerek sahiden lüzum ise madden iştirak etmek,insanları benzer şekilde hareket etmeye razı etmek,bu çalışmaları yapan kurum ve kuruluşlara destek olmak,olası mertebe etkin üye olmak
7Su ve Sel Baskınları : 32'si su ile buruşuk olan Dünyamızın en büyük felaketlerinden birisidirBüyük çoğunluğu insan hataları nedeni ile ağır zarar ve tahribatlarla sonuçlanmaktadırHalen büyük hasara niçin olan felaketler içerisinde depremden sonra ikinci sırada gelmekte ve toplam ölümlerin % 30'u su ve su baskını baskınlarından oluşmaktadır
Emniyet Tedbirleri : Ağaçlandırma gerçekleştirmek,akarsu,kanal,akarsu yataklarını kapatarak doldurmamak,bu bölgelerin yakınına ve çukur ve hain bölgelerde ikâmetgâh alanları yapmamak,yüksek ve sağlam köprüler yapı etmek,bu köprülerin ayaklarını yumuşak veya kaygan zemin üzerinde yapmamak,yeraltı kanalizasyon ve atıksu kanallarını büyük ve geniş yapı etmek,bu kanalların çıkışlarını denizlere veya nehirlerin havzalarına vermek,cadde,yol ve köprüler üzerinde suların birikmesini önleyecek giderler yapmak,giderlerin üzerlerine sağlam mazgallar belirlemek,su baskını ya da sel tehlikesine maruz yerlerde yapılmış binaları takviye etmek,gerekirse bent veya setler yapı etmek,açık kanallar yapı etmek,bu yıkım sırasında yüksek yerlerden suyla beraber gelebilecek toprak,taş dökülme ve kaymalarını durdurmak için,kayma tehdidi yer alan yerleri betonlamak veya çelik ağ ile örtmek,aynı depremde olduğu gibi tetikte ve teyakkuzda bulunmak,ivedi müdahale ekip ve teşkilatlarında tatmin edici miktarda su tahliye pompası,vidanjör,bot bulundurmak,ivedi müdahale için geniş detaylı senaryolar hazırlamak
Bireysel Tedbirler : Unutmayalım ancak Gelecek Nesiller'de bizim yaşadığımız Dünya'da yaşayacaklar *