Diyaliz Hastalarında Kemik Hastalığı

Diyaliz Hastalarında Kemik Hastalığı

Diyaliz hastalarındaki kemik hastalığı esas olarak Sekonder Hiperparatiroidizmdenilen Parathormonyüksekliği ile karakterize hastalığa alt olarak gelişir Henüz, kronik böbrek yetmezliği dönemindeyken (diyaliz öncesi dönem) bile bir çok hastada bu şart mevcuttur

Hiperparatiroidizm denilen hastalığın nedenleri;

1 Kalsiyum elementinin kan seviyesinin düşüklüğü
2 Vücuttaki D vitamininin azlığı
3 Kanda fosfor yüksekliği'dir

D vitamini azlığı; bu vitaminin vücutta işe yarar etkin formu böbreklerden salınan bir enzim baştan sona oluşur Böbrek yetmezliğinde bu enzim yeteri değin oluşamadığı için kanda D vitamini miktarı azalır

Kan fosforunun yüksek olması; paratiroid bezi denilen ve kana parathormon adlı hormonu salgılayan bezi direk olarak uyararak kan parathormon miktarını artırır

Kan kalsiyumunun düşük olması; parathormon üzerindeki kalsiyumun baskılayıcı etkisinin azalmasına ve dolayısıyla da parathormonun artmasına niçin olur

sonuç olarak; kan kalsiyum düzeylerinin kronik olarak düşük olması, kan D vitamini seviyesinin düşük olması ve kan fosfor düzeyinin yüksek olması paratiroid bezinin orijinal boyutunun birkaç katına değin büyümesine niçin olur Normalden daha büyük olan bu bezden salgılanan parathormon miktarı da artarak kan parathormon seviyesinin yüksek olmasına, yani Sekonder Hiperparatiroididenilen ve kemiklerde bazı tahribata niçin olan hastalığa yol açar

Bir öteki kemik hastalığı da Alüminyum'a emrindeki kemik hastalığıdır Kan alüminyum düzeyinin yüksekliği kemik üstünde toksik etkiye neden olur
Kan alüminyum miktarının yükselmesi, diyalizat suyundan, ya da alüminyum içeren fosfor bağlayıcı ilaçların (antepsin, alujel) fazla uzun süre kullanılmasından kaynaklanmaktadır
Alüminyuma yan kemik hastalığı, günümüzde, alüminyum içeren fosfor bağlayıcı ilaçların kullanımının azalması ve diyalizat suyunu temizleme standartlarının iyileşmesi nedeniyle daha nadir görülmektedir

Kemik Hastalığının Belirtileri:

Diyaliz hastalarında hafif ve ya orta derecedeki kemik hastalığı hiçbir bulgu vermeyebilir

1 Hiperparatiroidi'ye alt kemik hastalığı: En belirgin şikayetler; kemik ağrısı, eklem rahatsızlığı, ve kaşıntıdır Metastatik kalsifikasyondenilen, kan kalsiyum ve fosfor miktarının yüksek olmasına ast olarak eklem çevresine kalsiyumfosfor kompleksinin çökmesi (kireçlenme), akut eklem iltihabına, ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açabilir
2 Alüminyuma yan kemik hastalığı: Bu hastalıkta daha önemli ve hareket kısıtlılığına yol açan bir kemik ağrısı vardır Genelde kaburgalarda görülen lakin öteki kemiklerde de görülebilen kırıklar nadir değildir Alüminyum zehirlenmesinin öteki belirtileri, anemi (anemi) ve merkezi sinir sistemi tutulumuna alt belirtilerdir (kekeleme, sabit tavır bozuklukları, adale çekilmeleri, konvülsiyonlar, karakter değişiklikleri, bunama, vs)

Kemik Hastalığının Laboratuar Bulguları:

1 Hiperparatiroidi'ye tabi kemik hastalığı:
a) Alkalen Fosfataz: Alkalen Fosfataz denilen madde kemikten ve diğer dokulardan salgılanan bir enzimdir Kemik kaynaklı Alkalen Fosfataz her zaman yükselir, bazen normalin üstteki sınırının 10 katına dek ulaşır (Olağan sınırlar: 45130) Alkalen Fosfataz kemiğe ek olarak; Karaciğer (en önemli kaynağı), barsak ve böbrekten de salgılanır bu nedenle yükselmiş kan Alkalen Fosfataz düzeyinin kemik kaynaklı olduğu söylenmeden önce karaciğer enzim (SGOT,SGPT) değerlerinin bayağı olduğu gösterilmeli ve barsak kökenli olup olmadığı da araştırılmalıdır

b) Kalsiyum: Kan kalsiyum düzeyi genel olarak normal veya hafifçe düşüktür Paratiroid bezinin büyümesine ast ilerlemiş Hiperparatiroidi hastalığında hiperkalsemi (kan kalsiyum düzeyinin artması) görülebilir, ama genelde hafif olup 12 mgdlt (3 mMol)'i aşmaz (Normali:8,510,2 mgdlt) Kan kalsiyumunun yükselmesi, kalsiyum içeren fosfor bağlayıcı ilaçlarla (Phosex, Kalsiyum karbonat) veya D vitamini tedavisi (Calcijex, One Alpha, Alpha D3, Rocaltrol) sırasında da gelişebilir

c) Fosfor: Kan fosfor düzeyleri genellikle diyaliz öncesi dönemde yükselmiştir ve sıkça 67 mgdlt (23 mMol)(Normali: ) ya da daha yüksektir Her ne kadar Parathormon ve kan fosfor düzeyi birbirleriyle ilişkili olsa deha kimsesiz fosfor yüksekliği önemli bir kemik hastalığı vardır anlamına gelmez

d) Parathormon: Kan parathormon değerleri anında daima oldukça yüksektir (Normali: 1065 pgmlt, diyaliz hastalarında adi değerler: 100150 pgmlt) 250300 pgmlt'den daha yüksek değerler hiperparatiroidizm'in varlığını düşündürür 1000 pgmlt'yi aşan değerler önemli hiperparatiroidizmli hastalarda görülür ve bariz paratiroid bezi büyümesini düşündürür

2 Alüminyuma tabi kemik hastalığı: Laboratuar bulguları kısmen hastalığın seviyesine bağlıdır
a) Alkalen Fosfataz ve Parathormon: Uzun süreden beri alüminyum toksisitesi olan hastalarda alüminyum birikimi hiperparatiroidiye yan kemik hastalığının gerilemesine niçin olur Bu durumda kan kemik Alkalen Fosfataz ve parathormon düzeyleri olağan veya yalnızca hafif yüksektir

b) Kalsiyum: Kan kalsiyum değerleri alüminyuma bağlı kemik hastalığında bayağı olmaya eğilimlidir

c) Kan Alüminyum düzeyi: Diyalize girmeyen hastalarda serum alüminyum düzeyleri normalde 2 µglt'den düşüktür Diyaliz hastalarının çoğunda bu bedel 1060 µglt aralarında değişir Bu genel sınırlar içinde serum alüminyum değerleri ile alüminyum birikiminin derecesi arasındaki ilişki önceden böylece varsayım edilemez Günümüzde diyaliz hastalarında 30 µglt'lik bir eşik serum alüminyum düzeyi, alüminyum yüklenmesinin belirlenmesinde güvenilir bir indekstir *