Diş Çürükleri

Diş Çürüklerinden korunmak için neler yapılmalıdır
Diş çürükleri daha çok koyu renklenmelerle birlikte görülen oyuklar olarak algılanmaktadır Önlenebilir bir rahatsızlık olmasına karşın dünyada diş çürüğü deneyimi yaşamayan fazla eksik insan vardır Dişler neden çürür?

Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir Bu asitler, dişlerin mineral dokusunu çözerek dişin minesinin bozulmasına ve sonuçta da diş çürüğünün başlamasına ve dişhekimlerinin kavite dedikleri oyuklara niçin olmaktadırlar

Uzun yıllar, nedeni meçhul bir hastalık gözüyle bakılan diş çürüğünün günümüzde çok sebebe alt bir hastalıkolduğu anlaşılmıştır Diş çürüğünün 3 etkeni vardır:

*Bakteri plağı (Diş plağı adı da verilir),

*Karbonhidratlı gıdalar (Şeker, un gibi),

*Bünyesel etkenler (Dişin yapısı tükürüğün bileşimi gibi)

Diş sağlığı dengeli olan bir kimsede bu etkenlerden birisi değişikliğe uğrarsa, çürük ortaya çıkar

Çürük belirtileri nelerdir?

Çürük ve oyulmuş bir diş, koyu renkli boşluğuyla zahmetsizce tanınır Fakat bazen çürük çukurcuğu dar kalır ve dişçi oysa asistan teşhis araçlarıyla (örneğin diş röntgeni gibi) teşhis koyabilir

Çoğu zaman çürük, diş tüberküllerinin yani tümsekciklerin birbiriyle kesiştiği yerde ya da dişin boyun kısmında görülür İki diş aralarında kalan kuytu çürükler uzun vakit fark edilmez Bu cins çürüklerde akşam yemek yerken dişime taş geldi zannettim, bundan başka baktım, dişimin bir parçası ağzımdadenildiğini sıkça duyarız

Diş çürüğünde diş hekimine başvurmayı gerektiren en kayda değer belirti ağrıdır Ağrı, soğuk, sıcak, tatlı ya da ekşiden olur Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve etmen ortadan kalkınca ağrıda geçer; ama çare edilmeyen çürüklerde ağrılar bir süre daha sonra kesintisiz olmaya başlarlar

Diş çürüğü nasıl ilerler?

Çürük, daima dişin yüzeyinden başlar ve ilerleyerek dentin tabakasına erişir Dentin, mineden daha artı organik madde içerir bu nedenle çürük bu tabakada daha çabuk yayılarak dentini bir burgu gibi deler; ama, çürüğün ilerleme hızı, kişiden kişiye ve dişten dişe çok değişir

Unutulmaması gereken bir husus da, dentinin dişin bir savunma organı olduğudur Dentin içinde önceki bölümde tanımı yapılan kanalcıkların ucunda odontoblast denilen üretim ve yenileme hücreleri bulunur ve bunlar çürük dentini tamir dokusu ile tıkayabilirler Tıpatıp kuşatılan bir kaleyi savunanların güllelerle açılan gedikleri onarmaları gibi Kendiliğinden olan bu savunma, bazen tez ilerleyen çürük karşı beceriksiz kalabilir

Çürükten korunmak için ne yapmalıdır?

Ilk yapılması gereken şey diş hekimine gitmek ve onun önerilerine aktarmak olmalıdır Gerçekten çürükten korunma, bir bireysel irade konusudur ve hepimizin sağlam dişler ve sağlıklı ağzın getireceği rahatlığın bilincinde olmamız gerekir

Diş plağı ve karbonhidratlı gıdalar neden çürük oluşturur?

Günümüzde bakteri plağı ile ilgili çok sayıda araştırma yapılmaktadır ve artık şekerle birlikte bakteri plağının, çürüğün baş etkenlerinden birisi olduğu anlaşılmıştır

Bakteri plağı görülebilir mi? Evet görülebilir Bunlar, dişlerin boyun kısmında ve iki diş aralarında yer alan beyazımsı kirlerdir (Ayrım edilmesini kolaylaştırmak için piyasada Disclosing Tabletya da Disclosing solutionadıyla tanıdık boyayıcı tablet ve eriyikler satılır) Plak şöyle teşekkül eder:

*Önce tükürükle protein dişe yapışır

*Bu proteindeki çokça ağız ortamında bulunan şekerden kimyasal yolla dekstran yapar

*Dekstran bu protein plağına tutunur ve böylece diş plağı teşekkül eder

*Teşekkül eden plak bundan böyle yalnız ağız çalkalamakla giderilemez

Buraya değin oyununyani çürük oluşumununpiyonları (yani bakteriler) hazır olmuştur Şimdi bakteriler, mineye bir atak yapacaklardır Bakteriler bu hamleyi iki koldan yaparlar:

*Bir Takım bakteriler şekerden asit yaparak, minenin inorganik örgüsünü bozarlar

*Bir kısmı da, minenin organik kısımlarını parçalayan enzimler ya parlar

İşte diş çürüğü oyununun senaryosu kısaca böyledir Bu oyun nasıl bozulur ve çürük nasıl önlenebilir?

Bakteri şeker işbirliği önlenirse oyun bozulur mu? Bu nasıl olabilir? Müttefiklerden birisini; Mesela şekeri ortadan kaldırarak Şeker, çikolata, pasta yemeden Olur mu? Şeker, organizma için zorunlu gıdalardan birisidir ve hayvan deneyleri şekerden yoksun beslenmenin çürüğü durdurmadığını, yalnızca azıcık azalttığını göstermiştir Evet, şeker bir çürük etkenidir ama, ne tek başına ne de esas etken

Öyleyse, çürükten korunmak için ne yapmalıdır? Esas korunma, ikinci saldırgana yani mikroplara karşı çaba ile olur Bu da dişleri fırçalayarak gerçekleştirilir

Kimlerde daha çok çürük olur?

Şekerli ve unlu yiyeceklerle bakterilerin buluşması sonucunda çürükler oluştuğuna tarafından cümbür cemaat için bir risk var demektir Ancak beslenmelerinde karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklerin oranı çok yüksek olanlar diğer taraftan sularında florür oranı fazla düşükse fazla daha fazla çürük tehlikesi altındadırlar Bakteri plağı tarafından oluşturulan aside karşısında tükürük doğal bir savunma mekanizması oluştursa da tek başına çürüğü önleyemezTükürük akışını ve miktarını azaltan hastalıklar veya ilaçlar da çürük oluşumunu hızlandırmaktadırlar böylece de dişhekimleri tükürük akışını artırdığı için tatsız sakızları çoğunlukla önerirler

Çürük Aşısı Var mıdır?

Hayır Fakat gazetelerde okuyoruzdiyeceksiniz Birazcık önce size çürüğün fazla sebebe tabi bir hastalık olduğunu söyledik Neye aleyhinde, hangi etkene karşı aşı hazırlanacak? Bilim adamları yaklaşık elli yıldır bu konuda çalışmaktadırlar

Çürüğe karşı antibiyotik var mıdır?

Çürüğü durduracak bir antibiyotik yoktur Diğer Taraftan, antibiyotikler çocuklarda oluşum döneminde dişlerin üstüne çökelerek onları boyarlar ve grikahverengi, morumtırak renk almalarına neden olurlar

Antiseptik gargaralar kullanalım mı?

Bazı ağız ve dişeti hastalıklarında kayıtlı bir süre için belirtilmiş dozda antiseptik gargara verilebilir; lakin şunu unutmayın fakat, ağız sağlığında en etkin araç fırçadır

Çürük oluşumuna bir takım alışkanlıkların etkisi

Besin alışkanlıklarının çürük oluşumuna etkisi olduğu öteden beri bilinmektedir (Mesela sert ve lifli gıdalarla beslenen Eskimolarda çürük adeta hiç görülmez) Buna karşılık yumuşak ve yapışık besinlerin dişler üzerine tutunmaları, plak oluşturmaları ve çürük meydana getirmeleri daha kolaydır

Diş çürümesi önlenebilir mi?

EVET Sabah kahvaltısından sonradan ve akşam yatmadan önce dişlerin fırçalanması ve her gün diş ipliğinin ahenkli kullanılması en etkin yoldur Yiyecek artıkları en çok dişlerin çiğneme yüzeylerindeki girintilerde ve dişlerin birbirine değdiği ara yüzeylerde biriktiği için, diş fırçaları minik başlı seçilmelidir Dişlerin iç yüzeyleri, dış yüzeyleri, çiğneyici yüzeyleri ve dilin üstü fırçalanmalı ve ara yüzlerde diş ipliği kullanılmalıdır Fırçalar, orta derecede sert veya yumuşak kıllı olmalı ve açıklanmış aralıklarda değiştirilmelidirler Fırça kıllarının aşınmamış olması ve bakteri taşımayacak bir şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir Katiyen başkasının diş fırçası kullanılmamalıdır diş fırçalama esnasında florürlü bir diş macunu kullanılarak, florürün diş çürüğünü önlemedeki rolünden yararlanılmalıdır Florürlü macunlara tezgâhtar olarak bununla birlikte ağız kokusunu gidererek ferahlık ve temizlik şehvetli veren florürlü gargaralar da kullanılabilir

Şekerli yiyecekleri esas öğünlerde tüketmeye hedeflemek ve yemek yemek aralarında bir şey yememeye gayret etmek de öteki bir önlemdir

Dişhekimine düzgün aralıklarla kullanmak bir çürüğü durdurmak ya da erken yakalamada en iyi yoldur Hem sıcak ve soğuğa duyarlı dişler veya ağrılı dişlerde ya da tebeşirimsi renkte olan açılış çürükleri, kahverengi renklemeler ve oyuklar gibi durumlarda süre geçirilmeden hekime başvurulması tedavinin şeklini değiştirecek ve zorluğunu azaltacaktır

Çürük nasıl tedavi edilir?

Diş çürüğünün kendiliğinden iyileşmediğini ve çürüyen yapının tamir olmadığını biliriz Çürük çare edilmezse ilerler Öyleyse, mutlaka çürük kadınsı yüklemek gerekir Az Önce diş özüne dek ilerlememiş çürükler şöyle çare edilir:

1 Önce Çürük Temizlenir

Mine ve dentin çok sert yapılardır Çürüğü temizlerken bu yapıların kaldırılması gerekir Çürük, frezdediğimiz özel uçlarla temizlenir Günümüzde çürük, elmas uçlu veya tungsten çeliğinden yapılmış frezlerle temizlenir Bu frezler yüksek dönülü, alıngan motorlara takılır Bu motorların dönüşü dakikada 300000'dir Saniyede, (veya 2 sayana kadar) kullanılan alet bütün 5000 tahsis yapar Ayrıca dönme esnasında hiç titreme de yoktur Biraz sızı olabilir Çünkü, dentin yüzeyi biraz hassastır ve kişiden kişiye değişen şiddette sancı duyulur Bunun çaresi yerel anestezidir Yerel uyuşturma ile hiç sızı duymadan diş dolgusu yaptırılabilir

2 Temizlenen Çürük Boşluğu Şekillendirilir

Diş doldurturken yalnızca çürüğün temizlenmez çürük civarda bir takım düzeltmeler de yapılır Çürük boşluğunun genişletilmesi kavite hazırlamabelirli kurallara göre biyomekanik ve yapısal (morfolojik) zorunluluktan nedeniyle yapılmaktadır *