Bütün kanser çeşitleri içinde deri kanseri en sık görülenidir. Deri kanserinden korunmada en kıymetli faktör güneşten korunmaktır. Güneşe çok maruz kalma (bronzlaşma dahil olmak üzere münhasıran su toplaması ile seyreden 2. radde güneş yanıklığı) deri kanseri riskini arttırır. Deri kanseri riskini arttıran sair faktörler, tekrarlayan tıbbi ve endüstriyel X ışınlarına maruz kalma, yanık yahut yara izi bırakarak uygunlaşan cilt illetleri, kömür katranı yahut arsenik içeren hususlara mesleksel olarak maruz kalma ve ailede cilt kanseri bulunmasıdır. Açık tene sahip olup güneş yanığı ihtimali çokça olan kimseler, daha yüksek riske sahiptir. Güneş ışınları deri kanserine sebep olan en kıymetli neden olduğundan en değerli esirgeyici tedbir güneşten kaçınmaktır.
Gün içinde 15-20 dakika güneşlenmek bir yan tesir oluşturmaz fakat şiddetli güneş maruziyeti deri kanseri riskini arttırır. Güneşten korunmak için açık renkli sıkı dokumalı hami giysi ve geniş şapka kullanın. Muhafaza faktörü en az 15 olan güneşten gözetici kremler kullanın. 20 dakika güneşte kaldığında güneş yanığı geçiren bir kişi, 15 faktörlü bir güneşten kollayıcı kullandığında 15 kat daha çokça vade (300 dakika) yanmadan güneşte kalabilir. Bununla bir arada güneşten esirgeyici kremler kullanarak da güneşte çokça kalınmamalıdır. Zira UVA üzere güneş ışınları ki bunlar derideki bağışıklık sistemi ve deri yaşlanmasında sorumludur, güneş koruyucular olsa da deriye ulaşabilir. Son yıllarda geliştirirlen güneş koruyucular UVA ya karşı da muhafaza faktörü içermekle birlikte fizikî olarak güneş ışınlarından korunma ihmal edilmemelidir.
Güneşten gözetici tasarrufuna çocukluk devrinde başlayın, zira ömür uzunluğu güneşe maruz kalmanın % 80'i 18 yaş altında olmaktadır. 6 ayın altındaki bebekler uzun mühlet güneşe maruz kalmamalı, şayet kalacaksa güneşten koruyucular kullanılmalıdır.
Erken tanı kesin tedavinin en değerli birinci adımıdır.
Derinizi anlaşılan aralıklarla muayene edin. Şayet benlerinizde büyüme, derinizde renk değişikliği ve güzelleşmeyen yaralar varsa bir an evvel Dermatoloji Bilirkişisine muayene olunuz.
Kanser öncesi deri bulguları
Aktinik keratozlar; mahsusen güneş ışınlarına çok maruz kalmış açık tenli insanların yüz, el sırtı ve kollarında rastlanılan küçük, üzerleri pullu lekelerdir. Tedavi edilmezlerse deri kanserine dönebilir. Şayet erken evrede yakalanırsa buz tedavisi(kriyoterapi) ile çıkartılabilir, kemoterapi ilaçları içeren krem yahut losyonlar kullanılabilir, kimyasal peeling süreci, laser tedavisi yahut klasik cerrahi ile tedavi edilebilir. Güneşten koruyucular aktinik keratoz gelişimini engellerler.
Üç tip deri kanseri bulunmaktadır:
Bazal hücreli kanser:Bu kanser tipi çoklukla deride küçük etli kabarıklık biçiminde sıklıkla yüz, boyun ve el sırtlarında ortaya çıkar. Ara sıra gövdede al yama stili yerler halinde görülebilir. Daha sıklıkla açık tenli insanlarda görülür. Bu kansere yakalanan kimseler açık tenli ve renkli gözlüdür ve güneş yanığına eğilimlidir. Bu tümörler süratli yayılmaz. 1-2 cm boyutuna ulaşmaları için aylar yıllar gerekir. Tedavi edilmezse; kanserli alan kanamaya başlar, üzeri kabuklanır. Devir vakit güzelleşip, devir zaman tekrarlama özelliği gösterir. Bu kanser tipi nadiren metastaz (diğer organlara sıçrama) yapmasına karşın, derinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yakınındaki dokuları harap edebilir.
Skuamöz hücreli kanser : Bu deri kanseri deri de kabarıklıklar yahut al kabuklu yaralar biçiminde ortaya çıkabilir. Squamöz hücreli Kanser açık tenli insanlarda en sık görülen 2. kanser tipidir. Tipik olarak kulak, yüz, dudak ve ağızda görülür. Nadiren esmer kimselerde de görülebilir. Büyük kitleler oluşturabilir. Bazal hücreli kanserin aksine başka organlara yayılabilir. Erken yakalandığında tedavi orantısı yüksektir. Bazal hücreli kanser ve Squamöz hücreli kanserde tedavi başarısı % 95dir.
Melanom:Bütün deri kanserleri içinde en öldürücü olanıdır. Bazal hücreli ve squamöz hücreli karsinoma da olduğu üzere melanomda da erken tanı tedavi bahtını arttırır.
Melanom melanin denen pigmenti (deriye rengini veren madde) üreten melanosit dediğimiz hücrelerde başlar. Melanin derimizin rengini verir ve güneşten kısmi olarak korur. Melanom hücreleri melanin üretmeye devam eder ve bu nedenle kanser ortamı kahverengi yahut siyahtır. Gelgelelim melanom beyaz ve al da olabilir.
Melanom yayılma özelliği gösterdiğinden muhakkak tedavi edilmelidir. Melanom dikkat çekmeden süratle büyüyebilir. Çoklukla bir ben olarak yahut kahve renkli bir benin üzerinde yahut yakınında ortaya çıkar. Vücudunuzdaki benlerin yerleşimi ve halinden haberdar olmalısınız ki, bunlar üzerinde olan değişiklikleri ve yeni ben çıkışını fark edebilesiniz. Yapabileceğiniz en kıymetli adım benlerinizde rastgele bir değişiklik saptadığınızda çabucak bir Dermatoloji eksperine muayene olmanızdır. Bu sayede derinizdeki melanom tedavi edilebilir aşamada iken yakalanmış olur. Çok güneşe maruz kalmaktan, mahsusen güneş yanıklarından kaçınma açık tenli şahıslarda melanomdan korunmanın en âlâ yoludur. Melanomun kalıtsal özelliği de vardır. Ailesinde melanom olan şahısların riski daha ziyadedir. Sıra dışı beni olanlar, çok sayıda beni olanlar melanom açısından yüksek riske sahiptir.
Koyu renkli tene sahip olmak melanoma olma riskini ortadan kaldırmaz. Esmer kimselerde de münhasıran avuç içi, ayak tabanı, tırnak yatağı ve ağızda melanoma gelişebilir.
Melanom kuşkusu oluşturabilecek bulgular: kabuklanma, kanama, sızıntı, üzerinde kabarma, etrafındaki deriye akıllıca çıkıntı gösterme, kaşıntı, hassasiyet ve ağrı hissedilmesidir.
Cilt kanserlerine nasıl tanı konulur?
Deri biyopsisi kanserin tanısını koydurur. Erken tanı ve cerrahi tedavi talihini arttırır.
Deri Kanserlerini erken yakalayabilmek için zatî cilt muayenesinin peryodik olarak yapılması çok değerlidir. Derinizdeki çiller, benler ve koyu renkli ortamları büyüklük, biçim ve renk değişikliği açısından gözlemleyin. Rastgele bir değişiklik saptadığınızda Dermatoloji Bilirkişisine müracaatınız.
Melanom Bulguları
Asimetri - Benin bir tarafının öteki tarafından farklı olması. Benin ortasından hayali bir çizgi çiziniz. Benin her iki yanı tıpkı büyüklük ve tıpkı biçimde mi? Melanomda umumiyetle asimetri vardır.
Hudut Düzensizliği - Melanomun sonu yahut kenarı ekseriyetle pürüzlü, çentikli yahut bulanıktır.
Renk - Yeterli huylu benler rastgele bir renkte olabilir, ancak umumiyetle tek renklidir. Melanom ise sıklıkla birden ziyade rengi içinde barındırır.
Büyüklük - Âlâ huylu benler küçük kalırken melanom büyümeye devam eder. Ekseriyetle 6 milimetreden büyük çaptadır.
Kendinizin yapacağı periyodik muayene melanom ve sair deri kanserlerinden korunmak için en güçlü silahtır. Melanom ama erken yakalandığında tedavi edilebilir. Aşağıda belirtilen sırayı takip ederek hiç bir yanı atlamadan tüm deri muayenenizi kendiniz yapabilirsiniz. Kendi deri muayenenizi yapmak için bir uzunluk bir de el aynasına ve ışıklı bir odaya gereksiniminiz vardır.
Gövdenizin ön ve art yüzünü ve de kollar kaldırılarak gövdenin sağ ve sol yanını ayna önünde muayene edin. Kolunuzu dirseğinizden kıvırarak avuçlarınıza, kol iç yüzüne ve üst kola dikkatlice bakınız. Sonra bacaklarınızın ardına, ayaklara, ayak parmak aralarına ve ayak tabanına bakınız. Boynun ardını, saçlarınızı kaldırarak el aynası ile baş derinizi muayene edin.
Gün içinde 15-20 dakika güneşlenmek bir yan tesir oluşturmaz fakat şiddetli güneş maruziyeti deri kanseri riskini arttırır. Güneşten korunmak için açık renkli sıkı dokumalı hami giysi ve geniş şapka kullanın. Muhafaza faktörü en az 15 olan güneşten gözetici kremler kullanın. 20 dakika güneşte kaldığında güneş yanığı geçiren bir kişi, 15 faktörlü bir güneşten kollayıcı kullandığında 15 kat daha çokça vade (300 dakika) yanmadan güneşte kalabilir. Bununla bir arada güneşten esirgeyici kremler kullanarak da güneşte çokça kalınmamalıdır. Zira UVA üzere güneş ışınları ki bunlar derideki bağışıklık sistemi ve deri yaşlanmasında sorumludur, güneş koruyucular olsa da deriye ulaşabilir. Son yıllarda geliştirirlen güneş koruyucular UVA ya karşı da muhafaza faktörü içermekle birlikte fizikî olarak güneş ışınlarından korunma ihmal edilmemelidir.
Güneşten gözetici tasarrufuna çocukluk devrinde başlayın, zira ömür uzunluğu güneşe maruz kalmanın % 80'i 18 yaş altında olmaktadır. 6 ayın altındaki bebekler uzun mühlet güneşe maruz kalmamalı, şayet kalacaksa güneşten koruyucular kullanılmalıdır.
Erken tanı kesin tedavinin en değerli birinci adımıdır.
Derinizi anlaşılan aralıklarla muayene edin. Şayet benlerinizde büyüme, derinizde renk değişikliği ve güzelleşmeyen yaralar varsa bir an evvel Dermatoloji Bilirkişisine muayene olunuz.
Kanser öncesi deri bulguları
Aktinik keratozlar; mahsusen güneş ışınlarına çok maruz kalmış açık tenli insanların yüz, el sırtı ve kollarında rastlanılan küçük, üzerleri pullu lekelerdir. Tedavi edilmezlerse deri kanserine dönebilir. Şayet erken evrede yakalanırsa buz tedavisi(kriyoterapi) ile çıkartılabilir, kemoterapi ilaçları içeren krem yahut losyonlar kullanılabilir, kimyasal peeling süreci, laser tedavisi yahut klasik cerrahi ile tedavi edilebilir. Güneşten koruyucular aktinik keratoz gelişimini engellerler.
Üç tip deri kanseri bulunmaktadır:
Bazal hücreli kanser:Bu kanser tipi çoklukla deride küçük etli kabarıklık biçiminde sıklıkla yüz, boyun ve el sırtlarında ortaya çıkar. Ara sıra gövdede al yama stili yerler halinde görülebilir. Daha sıklıkla açık tenli insanlarda görülür. Bu kansere yakalanan kimseler açık tenli ve renkli gözlüdür ve güneş yanığına eğilimlidir. Bu tümörler süratli yayılmaz. 1-2 cm boyutuna ulaşmaları için aylar yıllar gerekir. Tedavi edilmezse; kanserli alan kanamaya başlar, üzeri kabuklanır. Devir vakit güzelleşip, devir zaman tekrarlama özelliği gösterir. Bu kanser tipi nadiren metastaz (diğer organlara sıçrama) yapmasına karşın, derinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yakınındaki dokuları harap edebilir.
Skuamöz hücreli kanser : Bu deri kanseri deri de kabarıklıklar yahut al kabuklu yaralar biçiminde ortaya çıkabilir. Squamöz hücreli Kanser açık tenli insanlarda en sık görülen 2. kanser tipidir. Tipik olarak kulak, yüz, dudak ve ağızda görülür. Nadiren esmer kimselerde de görülebilir. Büyük kitleler oluşturabilir. Bazal hücreli kanserin aksine başka organlara yayılabilir. Erken yakalandığında tedavi orantısı yüksektir. Bazal hücreli kanser ve Squamöz hücreli kanserde tedavi başarısı % 95dir.
Melanom:Bütün deri kanserleri içinde en öldürücü olanıdır. Bazal hücreli ve squamöz hücreli karsinoma da olduğu üzere melanomda da erken tanı tedavi bahtını arttırır.
Melanom melanin denen pigmenti (deriye rengini veren madde) üreten melanosit dediğimiz hücrelerde başlar. Melanin derimizin rengini verir ve güneşten kısmi olarak korur. Melanom hücreleri melanin üretmeye devam eder ve bu nedenle kanser ortamı kahverengi yahut siyahtır. Gelgelelim melanom beyaz ve al da olabilir.
Melanom yayılma özelliği gösterdiğinden muhakkak tedavi edilmelidir. Melanom dikkat çekmeden süratle büyüyebilir. Çoklukla bir ben olarak yahut kahve renkli bir benin üzerinde yahut yakınında ortaya çıkar. Vücudunuzdaki benlerin yerleşimi ve halinden haberdar olmalısınız ki, bunlar üzerinde olan değişiklikleri ve yeni ben çıkışını fark edebilesiniz. Yapabileceğiniz en kıymetli adım benlerinizde rastgele bir değişiklik saptadığınızda çabucak bir Dermatoloji eksperine muayene olmanızdır. Bu sayede derinizdeki melanom tedavi edilebilir aşamada iken yakalanmış olur. Çok güneşe maruz kalmaktan, mahsusen güneş yanıklarından kaçınma açık tenli şahıslarda melanomdan korunmanın en âlâ yoludur. Melanomun kalıtsal özelliği de vardır. Ailesinde melanom olan şahısların riski daha ziyadedir. Sıra dışı beni olanlar, çok sayıda beni olanlar melanom açısından yüksek riske sahiptir.
Koyu renkli tene sahip olmak melanoma olma riskini ortadan kaldırmaz. Esmer kimselerde de münhasıran avuç içi, ayak tabanı, tırnak yatağı ve ağızda melanoma gelişebilir.
Melanom kuşkusu oluşturabilecek bulgular: kabuklanma, kanama, sızıntı, üzerinde kabarma, etrafındaki deriye akıllıca çıkıntı gösterme, kaşıntı, hassasiyet ve ağrı hissedilmesidir.
Cilt kanserlerine nasıl tanı konulur?
Deri biyopsisi kanserin tanısını koydurur. Erken tanı ve cerrahi tedavi talihini arttırır.
Deri Kanserlerini erken yakalayabilmek için zatî cilt muayenesinin peryodik olarak yapılması çok değerlidir. Derinizdeki çiller, benler ve koyu renkli ortamları büyüklük, biçim ve renk değişikliği açısından gözlemleyin. Rastgele bir değişiklik saptadığınızda Dermatoloji Bilirkişisine müracaatınız.
Melanom Bulguları
Asimetri - Benin bir tarafının öteki tarafından farklı olması. Benin ortasından hayali bir çizgi çiziniz. Benin her iki yanı tıpkı büyüklük ve tıpkı biçimde mi? Melanomda umumiyetle asimetri vardır.
Hudut Düzensizliği - Melanomun sonu yahut kenarı ekseriyetle pürüzlü, çentikli yahut bulanıktır.
Renk - Yeterli huylu benler rastgele bir renkte olabilir, ancak umumiyetle tek renklidir. Melanom ise sıklıkla birden ziyade rengi içinde barındırır.
Büyüklük - Âlâ huylu benler küçük kalırken melanom büyümeye devam eder. Ekseriyetle 6 milimetreden büyük çaptadır.
Kendinizin yapacağı periyodik muayene melanom ve sair deri kanserlerinden korunmak için en güçlü silahtır. Melanom ama erken yakalandığında tedavi edilebilir. Aşağıda belirtilen sırayı takip ederek hiç bir yanı atlamadan tüm deri muayenenizi kendiniz yapabilirsiniz. Kendi deri muayenenizi yapmak için bir uzunluk bir de el aynasına ve ışıklı bir odaya gereksiniminiz vardır.
Gövdenizin ön ve art yüzünü ve de kollar kaldırılarak gövdenin sağ ve sol yanını ayna önünde muayene edin. Kolunuzu dirseğinizden kıvırarak avuçlarınıza, kol iç yüzüne ve üst kola dikkatlice bakınız. Sonra bacaklarınızın ardına, ayaklara, ayak parmak aralarına ve ayak tabanına bakınız. Boynun ardını, saçlarınızı kaldırarak el aynası ile baş derinizi muayene edin.