Deneme süresi nedir

Deneme süresi bir işçinin işyerine ve işine ahenk sağlayıp sağlayamayacağının anlaşılması için geçen süredir Fakat bunun sigortayla bir ilgisi yoktur Patronlar işçileri sigortasız çalıştırmak için “Hele bir deneme süresini görelim de ona tarafından derler Patronların bu tutumu yasa dışıdır ve işçileri kandırmak ve aklında bulundurmak içindir 2 aylık bir meslek için bile bir işyerine girseniz patron yeniden sizi işe girmeden 1 gün önce SSK ’ya bildirmek ve sigortalı çalıştırmak zorundadır

Deneyimsiz çoğu kişinin karşılaştığı sorunlardan biri de işverenin ‘deneme süresi ’ kavramından anladığı ‘dolandırma süresi ’dir

Deneme süresi ’, sadece birkaç görüşmede verecekleri karar konusunda belirli olamayan çalışan ve işverenin birbirini alıştırma ortamında tanıyabilmeleri ve sonunda birlikte çalışmaya devam edip etmeyecekleri kararını alacakları süredir ve her iki taraf için de son derece mantıklı bir istektir Bu süre için ödenecek maaşın, işe devam halinde ödenecek maaştan daha düşük olması da makuldür Lakin, başta bu sürenin röportaj esnasında adı konulmalıdır Genelde bir ay civarında sürer Bu sürenin adının ‘deneme ’ olması, çalışanın o dönemde yaptığı işlerin müsvedde olduğu ya da çalışan hemen şimdi kadrolu olmadığından çalışmalarının maddesel karşılığını almamasının bayağı bir koşul olduğu anlamına gelmez Çağımızda en değerli şey zamandır ve iş dünyasında harcanan emek ve zamanın karşılığı belli bir ücretle ödenir Yani ‘test işvereninizin ’ yaptığınız çalışmalara herhangi bir karşılık vermeksizin size, ‘deneme süresinde yaptığın işi beğenmedim sana hayatta başarılar ’ diyerek işin içinden sıyrılması ne insan ne meslek ahlakına uygu Ne var ancak bu stil bir işverenin zaten davranışlarını bu kriterlere uydurmaya amaçlamak gibi bir kaygısı yoktur böylece çalışanın konuya ahlaksal yok hukuksal açıdan yaklaşması gerekir Hukuksal bir teşebbüs içinse delil yani evrak, yani anlaşma şarttır

Zaten genelde bu yollardan hiçbiri açıkgöz patron için, elinizdeki anlaşma kağıdınızla maliyeye, sosyal sigortalar kurumuna veya ticaret odasına yapacağınız şikayetlerden daha caydırıcı olmaz Lütfen günümüzde özellikle küçük çaplı şirketlerde sömürülmesi güçlü olarak olası haklarınızı koruma altına alacak böyle bir anlaşma yapmayı çok da zorunlu olmayan minik bir detaylar gibi görmeyin ve en azından böyle bir bilincin oluşmasına katkıda bulunun

Anlaşma esnasında dikkatten kaçırılmaması gereken şey zamanlamalardır Çalışmaya başladığınızda

1 İşverenin öteki çalışanlarla ilişkisini gözlemleyin,
2 Daha önce benzer örnekler yaşanmış mı araştırın
3 Size bahşedilen söz ve taahhütler yerine geliyor mu? bakın
4 Mesleğiniz açısından orada bulunmak size avantaj sağlıyor mu? değerlendirin
5 Stajyer çalıştırmak şirketin genel alışkanlığı mı? gözlemleyin
6 faaliyetleri modern ve profesyonel olarak mı yapılıyor yoksa aşırmalara göz yumuluyor mu? gözlemleyin
7 Mesai saatleri cümbür cemaat açısından nasıl? şİkayet konusu oluyor mu? Diğer çalışanlar bu konuda neler düşünüyor
8 Siz hangi tahsis tanımıyla işe girdiğinizi bir kağıda yazın Sizden bu tanınma uymayan neler isteniyor her akşam belirleyin
9 Toplantılara yeterince ve gerçekçi olarak katılıyor musunuz? Düşüncelerinize aleyhinde tepkiler nasıl? veya düşünce öne sürebiliyor musunuz?
10 Birincil uzlaşma süreniz dolduğunda hiç bir koşulda geçirmeden konuyla ilgili kişiyle yeni dönemi konuşun
11 Uzlaşma süreniz sonunda mırın kırın ediliyor mu? Yeteneksizlik vb şeyler söyleniyor mu?,
12 bir dönem daha bu şekilde devam etmeniz öneriliyor mu?

Bu değer biçme kriterlerinde sizce gerçekleşen şeyler var ise bir dakika bile geçirmeden o işyerine veda edin Bunun sizin kimliğinize ve iş yaşamınıza paradan daha kayda değer katkıları olacaktır Belirlenen günde mutlaka ilgili kişiyle konuşun Siz o işyerinin belirlenen gün sonunda çalışanı olmaktan çıkıyorsunuz bu nedenle net bir şekilde yeni dönem için konuşabilirsiniz

Son olarak işyeri ile ilgili şikayetlerinizi, işyerinde çalışanlarla, internet siteleri ile vb yerlerde paylaşmayın kimliğinizin gelişmesi için bir ders aldığınızı düşünün bir daha ancak anlaşmanızı daha sağlam yapın

Işyeri sizi kendi ortamı için beceriksiz bulabilir, üzülmeyin Manâlı olan bunu zamanında sizinle paylaşmasıdır Siz yolunuza devam edin

Bütün bu gözlemleri yapmıyorsanız, gereklerini yerine getirmiyorsanız siz o işyerinde problem yaşamaya hazırsınız demektir

506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNDA “DENEME SÜRESİ UYGULAMASI YOKTUR
Denetim esnasında, yeni işe alınan işçilerin sigorta girişinin yapılmaması işyerlerinde sık karşılaşılan bir uygulamadır Nedeni ise işverenlerin halen “Deneme Süresi hakkımızı kullanıyoruz yönündeki hatalı bilgileridir
Sosyal Sigortalar Kanununda “Test Süresi uygulaması yoktur Yasa hükmü gereği; Çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla, kendiliğinden “sigortalı olurlar Sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta yargı ve yükümleri sigortalının işe alındığı tarihten başlar Bu suretle sigortalı edinmek adalet ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez Sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlerini azaltmak veya başkasına saptamak yolunda hükümler konulamaz
Sosyal Sigortalar Kanunu “Patron, çalıştıracağı kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş bildirgeleriyle Kurum ’a aracısız olarak bildirmekle ya da bu belgeleri iadelitaahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadelitaahhütlü olarak postaya verilen işe antre bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kurum ’a bahşedilen veya iadeli taahhütlü olarak gönderilen işe antre bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır
Çalıştırılanların test süresi diye SSK ’ya bildirilmemesi durumunda en az ücrete endeksli yönetimsel para cezaları uygulanacaktır 2006 yılında uygulanacak idari para cezası (SSK işe giriş bildirgesinin hukuki süresi içinde verilmemesi halinde) her bir emekçi için 531 YTL ‘dır
Deneme süresi 4857 sayılı Iş Kanununda düzenlenmiştirYasal düzenleme gereği; Taraflarca meslek sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en fazla iki ay olabilir Oysa deneme süresi toplu meslek sözleşmeleriyle dört avuç içi dek uzatılabilir Test süresi içinde taraflar meslek sözleşmesini bildirim süresine lüzum olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir İşçinin çalıştığı günler için aidat ve öteki hakları saklıdır
Deneme Süresinin Niteliği;
1 İşe yeni başlayan işçinin işyeri ve çalışma koşullarına alışabilmesi, çevresinde uyum sağlayabilmesi; İşvereninde işçinin mesleki yeteneğini, meslek disiplinini ve diğer özelliklerini öğrenebilmesi için yasa deneme süresi adı aşağıda düzenleme getirmiştir
2 Iş sözleşmesinde taraflar (emekçipatron) test süresi belirleyipbelirlememekte serbesttir Meslek Kanunu taraflara böyle bir yükümlülük getirmiş değildir Yapılan her hizmet sözleşmesinde test süresinin varlığından söz edilemez İşçinin, işe yeni dargın olması deneme süresinin varlığı için bir kanıt sayılmaz ve taraflarca böyle şartın kabul edildiği anlamına gelmez
3 Emekçi ve patron kendi arasında yapacakları bir anlaşma ile test süresini daha kısa tutabilirlerFakat kanunda belirtilmiş süreyi aşamazlar Kanunda belirli hukuki sınırların üstündeki test süresi geçersiz olur
4 Test süresinin başlangıcı iş sözleşmesinin yapıldığı gün yok, işçinin işe fiilen başladığı gündür Deneme süresi başladıktan sonradan işçinin hastalanması veya çalışamaması gibi benzer nedenler kanaatimce deneme süresini, amacına ulaşmadığı gerekçesiyle keser Kesen süre kadar, deneme süresi uzatılabilir Fakat tarafların sözleşmeye bu hususta ek bir madde eklemesi gerekir
5 Hizmet sözleşmesinde test süresinin bulunması tarafların işçi ve patron niteliğini etkilemez Meslek Kanunu hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz Test süresi içinde işçinin sigortası yaptırılmak zorundadır
6 Test süresi sözlü olarak da belirlenebilir ancak bu hususun taraflarca ispatı zordur Ispat edilememesi halinde meslek sözleşmesinin süresiz süreli yapıldığı sonucuna varılması gerekir Böyle bir durumda hizmet akdi, bildirim öneli ve tazminat şartlarına uyularak feshedilebilir *