Evlatlara uygulanan her türlü tedavi ve gözetici diş hekimliği süreçlerinin yapıldığı bilim koluna pedodonti(Çocuk Diş Hekimliği) denir.
Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır. Birincisi oluşmuş sorunların tedavi edilmesi; 2. husus ise oluşabilecek meselelerin evvelce önlenmesi. Yani hami ve tedavi edici hekimliği kapsamaktadır.
Tedaviyi kapsayan kısmı; rutin diş hekimliği hizmetidir. Esirgeyici tedaviyi kapsayan kısmı ise daha çok dişlerin kaybedilmesine neden olacak meseleleri engellemeye yöneliktir.
Pedodontide en değerli husus evladın diş tabibi muayenesine alışması ve ilerleyen periyotlarda diş tabibi ile daha uygun diyalog kurmasını sağlamaktır
Evlatların dişleri niçin çürüyor?
Süt dişleri sıradan dişlere orantıyla daha çok organik husus içerirler, bu nedenle çürümeye daha yatkınlardır, daha kolay ve süratli çürürler.
Evlatlar, çürüğün erken periyodunda görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı üzere sinyalleri devrinde yorumlayamazlar. Vakası lakin dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.
Evlatlar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Evladın el becerisi, merakı ve ebeveynin tavrı diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Mahsusen validelerin sıklıkla yaptığı bir günah da emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. üzere azıklara batırarak evlatlara vermeleri yahut uyku aralarında şekerli süt, meyve suyu üzere besinlere alıştırmalarıdır. Böylelikle beslenme düzensizliğinden ötürü dişler çürümeye yatkın hale gelir.
Çürük oluşumu engellenebilir mi?
Çürüğü külliyen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç şimdi geliştirilemedi. Fakat, çürük sayısını azaltmaya yönelik birtakım gereçler günümüzde kullanılmaktadır, bunlardan birisi; “fissür örtücü” dediğimiz materyaldir. Diş çürükleri ekseriyetle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde bulunan “fissür” ismi verilen oluklarda başlar. Bahsettiğimiz materyalle olukların üzeri kapatılıp, o yere mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu süreç, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir.
Çürüğü engellemenin diğer bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır.
Süt dişlerinin değeri nedir?
Süt dişlerinin bir numara hizmeti evladın düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıyeten konuşmanın düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır.
Süt dişleri kapladıkları meydanı kendilerinin bölgesine gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar. Süt dişi erken çekildiği vakit bu doğal nokta tutuculuk fonksiyonu da ortadan kalkmaktadır.
Süt dişi çürüğünü tedavi ettirmeli miyim?
Evet süt dişi çürüğünü katiyetle tedavi ettirmelisiniz. Zira süt dişleri de çürükleri ilerlediğinde enfekte olup yaygın iltihaplara sebep olurlar.Bu iltihaplar hem evladın tüm vücut sıhhati için, hem de ağız sıhhati için çok zararlıdır. Böbrek ve kalp sıhhati üzerinde olumsuz tesirleri vardır. Süt dişi enfeksiyonları daha sonra çıkacak olan daima diş germlerini de olumsuz etkileyip, erken çürümelerine neden olur. Ayrıyeten erken süt dişi kayıpları daima dişlerin geç yahut çapraşık sürmesine yol açar. Süt dişlerini de yaklaşık 10-15 yıllık iş görecek olağan dişler olarak kabul edip hengamında dolgularını yaptırmalısınız.
Evladımın süt dişleri çürük nedeniyle çekildi, ne yapmalıyım?
Şayet vaktinden evvel süt dişi kaybı meydana gelmişse kesinlikle diş doktorunuza başvurup mahal tutucu yaptırmalısınız. Erken süt dişi kaybı oluşan boşluğun, olması gereken diş tarafından değil de, yan dişler tarafından kayarak kapanmasına yol açar. Bunu engellemek çene ve yüz gelişimi ile dişlerin düzgün gelişmesi açısından çok kıymetlidir. Diş doktorunuz, evladınızın ağzına mütenasip bir konum tutucu yaparak sürmesi gereken diş sürene kadar o boşluğu koruyacaktır.
Evladım dişlerine darbe aldı, ne yapmalıyım?
Evlatlar ekseriyetle düşerler, spor yahut oyun sırasında dişlerine yahut ağızlarına darbe alırlar. Evladınızın ağzına aldığı rastgele bir travma sonucunda hiçbir belirti olmasa bile kesinlikle diş doktorunuza başvurun. Çekilecek denetim radyografisi ile alınan darbenin köklere zarar verip vermediği anlaşılabilir. Kök yaralanmaları o an için dış belirti vermeyebilirler gelgelelim daha sonra enfeksiyona yol açıp dişin kaybına neden olabilirler.
Darbe sonucu diş noktasından fırladıysa yahut bir modülü kırıldıysa en geç bir saat içinde diş doktorunuza ulaştırın. Bunu yaparken dişin nezih bir gazlı beze sarılıp, serum fizyolojik yahut sütün içinde nemli tutulması gerekmektedir. Elverişli koşullarda diş doktoruna ulaşan dişler tekrar mahalline yerleştirilebilir. 17 yaşın sonuna kadar dişi müdafaa hedefli kompozit dolgular münasip olacaktır. Bu yaştan sonra porselen dolgular yahut laminalarla eksik modülün restorasyonu mümkündür. Porselen laminalar, dişin kalan kısmını koruyarak, yalnızca eksik ortamın hazırlanmasıyla uygulanabilirler.
Çocuklarda diş fırçalama ne vakit başlamalıdır?
Bebek 6-8 aylıkken, (yani birinci dişler ağızda göründüğünde) temizleme süreci başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan evvel dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) ak bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek bölgesinde olur.
Diş fırçası tasarrufuna ise evladın art dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 – 3 yaşında ) başlanması elverişlidir.
Mektep öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda değerli olan, evlada diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Evlatlar diş fırçalarken birden fazla hengam dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Meğer çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha yeterli temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra anne-babanın denetimi âlâ olur
Bebeklerde ağız bakımı
Bebeklerin, en azından birinci dört ay ana sütü ile beslenmeleri ağız etrafındaki yumuşak doku ve kas fonksiyonlarının sıradan gelişimini sağlayacaktır. Ana sütünün gayrikâfi olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon tasarrufu gerekir.
Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır.
Biberonla beslenme en ziyade 2 yaşına kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma üzere alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar müsaade verilebilir. Şayet parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş arasında bu alışkanlık kesinlikle giderilmelidir.
Teneffüs sorunları, çene gelişmesi üzerine olumsuz tesir eder. Burundan değil de, yalnızca ağızdan soluma durumu mevcutsa (bu durum uykuda daha uygun anlaşılır) muhakkak kulak burun boğaz eksperine danışılmalıdır.
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.