Cocuklarda hiperaktivite sendromu

Cocuklarda hiperaktivite sendromu
Hiperaktivite sendromu nedir?

‘Attentiondeficit hyperactivity disorder (ADHD) ’ bircok cocuk ve erişkinde gorulen bir davranış biciminin ismidir Bu sendromda kişide dikkat azlığı ve aşırı aktivite vardır ve bu genellikle hastanın yaşına kıyasla daha ağır ve sıktır Boyle cocukların coğu hem dikkatsiz, hem de hiperaktiftir Yaklaşık 20 cocuktan 1 ’ini etkileyen ve erkeklerde kızlara gore daha sık gorulen bir sorundur



Hiperaktif cocuk aşağıdaki belirtilerden 6 veya daha fazlasına sahiptir

v Direktifleri izlemekte gucluk cekme

v Okul veya evde iş veya oyun aktivitelerine dikkatini toplamakta gucluk cekme

v Okul ve evdeki aktiviteler icin gerekli nesneleri kaybetme

v Dinlemiyor gibi gorunme

v Ayrıntılara dikkat etmeme



v Dağınık gorunme



v Onceden planlama gerektiren gorevlerde gucluk cekme



v Unutkanlık



v Kolayca dikkatinin dağılması



Hiperaktif cocuk aşağıdaki semptomların en az 6 ’sına sahiptir:

v Yerinde duramama

v Uygunsuz şekilde koşma veya tırmanma

v Sessizce oynayamama

v Patlayıcı tarzda cevap verme

v Koltukta (sandalyede) kalamama

v Fazla konuşma

v Her zaman fırlamaya hazır olma

v Sırasını bekleyememe



v İnsanların sozunu kesme





Hiperaktivite sendromunun nedeni nedir?

Eskiden, hiperaktivite sendromunun bir ceşit beyin hasarına bağlı olduğu duşunuluyordu Şimdi ise, bu cocukların beyin yapılarının normal olduğu, fakat beyin kimyasının normal olmadığı bilinmektedir Bu durum genetik bir sorun olabilir Hiperaktif cocuklar beynin kritik bolgelerinde, duşunceyi organize eden bazı kimyasal maddeleri yeterince yapamamaktadırlar Bu maddelerin yetersiz olması halinde ise beynin organizasyon merkezleri duzenli calışmamaktadır Bu durum hiperaktif cocuklarda gorulen belirtilere neden olmaktadır

Hiperaktivite sendromu ‘kotu annebaba ’ olmaya bağlı değildir, fakat ev hayatının ve okul cevresinin duzensiz olması belirtilerin kotuleşmesine neden olabilir Hiperaktivite sendromu fazla veya eksik şeker tuketilmesine ya da diyet tadlandırıcı kullanımına da bağlı değildir Besinlere eklenen katkı maddeleri, boyalar, besin allerjisi ya da diğer allerjiler veya vitamin eksikliği ile de ilişkili değildir Fazla televizyon seyretme, floresan ışıklar ve video oyunlarıyla da bağlantısı yoktur

Hiperaktif cocuğuma nasıl yardımcı olabilirim?

Ebeveynler, okul calışanları ve doktorlardan oluşan bir ekibin birlikta calışması cocuğunuza yardım etmenin en guzel yoludur Bircok cocuk ilac tedavisinden fayda gorur ve bazı cocuklar icin de psikolojik danışma gereklidir Nasıl bir yaklaşım yapılması gerektiğini doktorunuzla tartışınız

Cocuğuma evde nasıl yardımcı olabilirim?

Hiperaktif bir cocuğun ebeveyni olmak kolay değildir Bu cocuklar bazı direktiflerinizi anlamakta gucluk cekebilirler Hiperaktif cocuklar genellikle surekli hareket halindedir Bu durum erişkinler icin cok zordur Cocuğunuza yardımvı olabilmek icin ev hayatınızı biraz değiştirmeniz gerekebilir Aşağıda bazı ipucları verilmiştir:

· Evdeki programınızı organize ediniz Uyanma, yemek yeme, oyun oynama, ev odevini yapma, televizyon seyretme veya video oyunları oynama ve yatma saatlerini belirleyiniz Bu programı bir tahtaya veya kağıda yazarak cocuğunuzun her zaman gorebileceği bir yere asınız Eğer cocuğunuz henuz okuyamıyorsa, her gunun aktivitelerini resimler ya da şekillerle gosteriniz Rutindeki değişiklikleri onceden acıklayınız Cocuğunuzun değişiklikleri anladığından emin olunuz

· Evde uyulması gerekli kurallar koyunuz Kuralları basit, acık ve kısa tutunuz Kurallar anlaşılır şekilde izah edilmelidir Kurallara uyulduğu zaman veya uyulmadığı zaman neler olacağı acıklanmalıdır Kuralları ve uyulmadığı zaman doğacak sonucları yazınız Bu listeyi program listesinin yanına asınız Kurallara uymamanın cezası doğru, cabuk ve tutarlı olarak verilmelidir

· Olumlu olunuz Cocuğunuza neyi istemediğinizden ziyade neyi istediğinizi anlatınız Cocuğunuzu yaptığı olumlu şeyler icin odullendiriniz elbiselerini giyme veya kapıları sessizce kapatma gibi kucuk şeyler icin bile Hiperaktif cocuklar zamanlarının onemli bir bolumunu yanlışlarını dinlemekle gecirirler Doğruları icin de odullendirilmelidirler

· Direktiflerinizin anlaşıldığından emin olunuz Once, cocuğunuzun dikkatini toplayınız Doğrudan onun gozlerine bakınız Sonra, acık ve sakin bir sesle ondan tam olarak ne istediğinizi anlatınız Cocuğunuzun direktiflerinizi tekrarlamasını isteyiniz Direktifleri basit ve kısa tutunuz Zor gorevler icin her seferinde sadece 1 veya 2 direktif veriniz Cocuğunuz her gorevi tamamladığında onu kutlayınız

· İstikrarlı olunuz Sadece yapabileceğiniz şeyleri vadediniz Yapacağınızı soylediğiniz şeyleri yapınız İsteklerinizi ve talimatlarınızı bircok kez soylemeniz işe yaramaz Cocuğunuz kuralları bozarsa, bir kez ve sakin bir uslupla uyarınız Uyarı işe yaramazsa, soz verdiğiniz cezayı uygulayınız

· Cocugunuzu bir kişinin surekli izlemesini sağlayınız Durtuleriyle hareket ettikleri icin, hiperaktif cocuklar normalden daha fazla gozlem gerektirirler Cocuğunuzun butun gun erişkinler tarafından izlenmesini sağlayınız

· Cocugunuzu arkadaş cevresinde izleyiniz Hiperaktif cocukların sosyal yetenekleri ve kuralları oğrenmesi zordur Cocuğunuzun kendi dil ve fiziksel becerilerine uygun arkadaş edinmesine dikkat ediniz Başlangıcta sadece 1 veya 2 oyun arkadaşı cağırınız Oyun sırasında onları izleyiniz Guzel davranışları odullendiriniz En onemlisi, oyun sırasında itip kakma ve bağırmaya izin vermeyiniz

· Okul aktivitelerine yardımcı olunuz Hiperaktif cocuklar icin sabah okula gitmek zor olabilir Okul hazırlığını akşamdan tamamlayınız okul elbiselerini ve kitap cantasını hazırlayınız Cocuğunuzun giyinmesi ve guzel bir kahvaltı yapması icin yeterli zaman bırakınız

· Ev odevi icin surekli bir program yapınız Ev odevininin yapılacağı bir yer seciniz Bu yer, diğer insanlar, televizyon ve video oyunları gibi dikkati dağıtan faktorlerden uzak olmalıdır Ev odevi suresini kısa bolumlere ayırınız ve zaman zaman ara veriniz Orneğin, cocuğunuza okuldan sonra bir ara oğun veriniz ve birkac dakika oynamasına izin veriniz Sonra ev odevi zamanını başlatınız Sık sık kısa eğlence araları veriniz Cocuğunuzu mumkun olduğu kadar teşvik ediniz, ancak odevini kendisinin yapmasını sağlayınız

· Notları değil, calışmayı ozendiriniz Cocuğunuzu sadece iyi notlar icin değil, ev odevini bitirmeye calıştığı icin odullendiriniz İyi notlar aldığı icin ayrıca odul verebilirsiniz

· Cocuğunuzun oğretmenleri ile goruşunuz Cocuğunuzun okul başarısını (derste, oyunda, yemekte) oğreniniz Oğretmeninden gunluk veya haftalık gelişmeleri sorunuz Bu gelişmeler iyi veya kotu yonde olabilir Oğretmenin ders planlarını onceden oğrenerek evde cocuğunuzla calışınız



Cocuğumun hiperaktivitesi zamanla duzelecek mi?

Eskiden bu sorunun zamanla duzeleceğini sanıyorduk Artık, hastaların coğunda bunun doğru olmadığını biliyoruz Hiperaktif cocuklar, buyudukce daha iyiye giderler Bircoğu sorunlarına adapte olmayı oğrenirler Hiperaktivite, genellikle gec ergenlik doneminde sona erer Fakat hastaların yaklaşık yarısının dikkatlerinin cabuk dağılması, geniş duygusal dalgalanmalar, ofke nobetleri ve gorevlerini tamamlayamama gibi sorunları devam eder Oğretmenleri ve doktorları ile birlikte calışan şefkatli ebeveynleri olan hastaların iyileşme şansı daha yuksektir