Çocuklarda dil gecikmesi ve ebeveynler için tavsiyeler

Öte Taraftan dil, çıkarılan seslerden ziyade anlamla ilgilidir ve bilişsel becerilerle yakından ilişkilidir bu nedenle dil gecikmesi çoğunlukla hitabe problemlerinden daha büyük ağırlık talep eder



*
Dil gecikmesi, çocuğun dil gelişimi içten aşamalardan geçiyor oysa daha yavaş ilerliyorsa kullanılabilecek bir ifadedir Gelişim problemleri arasında en yaygın olanlardan biridir ve okul öncesi çocuklardan yaklaşık onda birinde görülür
*
Erken yaşlarda bir çocuğun dil gelişiminin yavaş mı seyrettiğini, dil bozukluğu mu olduğunu yoksa daha sonra açılacak bir çocuk mu olduğunu anlamanın belirli bir yolu yoktur bu nedenle işi şansa bırakmayıp destek olmak seçilecek en akla yatkın yol olacaktır Dil becerileri anlamında çocuk, daha sonra açılacak bir çocuk olsa bile dil ve hitabe anlamında destek almanın kimseye bir zararı olmaz
*
Alışılagelmiş Dil Gelişim Aşamaları
*
01 Yaş
*
• Konuşan kişiye bakar
• Kendi adına tepki verir
• Ağıt sanki sesler çıkarır
• Sesleri taklit eder
• Erişkin konuşmasından sonradan sesli olarak irtibat kurar
• Iletişim maksatlı jest, mimik kullanır
*
12 Yaş
*
• Basit nesneleri adlandırır
• Çevreden gelen sesleri ayırt eder
• Kendisinden istenen objeyi verebilir
• Zamir kullanmaya başlar
• Takriben 50 kelime kullanır
• İki sözcükten oluşan ifadeler kullanabilir
• Aydan avuç içi yeni sözcükler edinir
*
23 Yaş
*
• Ekleri anlar
• Art Arda yönergeleri anlar
• Sıradan 100400 arası kelime kullanır
• Çünkü, veya gibi gramer yapılarını kullanabilir
• Ne, nerede soru kelimelerini taşıyan sorular sorabilir
• İki üç sözcüklü ifadeler kullanır
• Olumsuzluk içeren ifadeler kullanır
• Sahiplik ekini kullanabilir
• Kısa sohbetler yapar
*
34 Yaş
*
• Anında her soru kalıbını kullanabilir
• 4 ya da daha fazla sözcükten oluşan cümleler kurar
• Olmuş olan olayları anlatır
• Ortalama 8001500 sözcük kullanır
• Anlatılan hikayeleri geri anlatabilir
*
45 Yaş
*
• Renk ve şekilleri adlandırır
• Karmaşık cümle kurar
• sıralı gelen olayları anlar
• İfadelerinde detaylar kullanabilir
• Sıradan 10002000 ’den fazla sözcük kullanır
• İfadeleri ve konuşması erişkin konuşmasına yakındır
*
Dil ve hitabe problemlerine neden olan etmenler nelerdir?
*
1 İşitme kaybı
2 Çevresel uyaran eksikliği ve istismar davranışları
3 Bilişsel yetersizlik
4 Doğum öncesinde ya da sırasında ortaya çıkan güçlükler
5 Nörolojik problemler(serbralpalsi, travmatik beyin hasarı, hidrosefali vb)
6 Kesik damak zevki dudak gibi yapı problemler
7 Yaygın gelişimsel bozukluklar(otizm, asperger vb)
8 Çocukluk çağı apraksisi
*
Çocuğumun dil ve hitabe gelişimine nasıl tezgâhtar olabilirim?
*
• Doğar doğmaz hatta doğum öncesinden itibaren çocuğunuzla konuşun
• Çıkardığı seslere tepki vermeyi ihmal etmeyin
• En erken dönemlerden itibaren onunla Oyun oynayın
• Iletişim kurduğu vakit ona yönelin ve sorduğunuz bir soruya yanıt vermesi için gerekiyorsa 5 10 saniye dek bekleyin
• Bebeksi konuşmasını taklit etmeyin, onunla bir erişkin gibi iletişim kurun
• Gün içinde kendi yaptığı şeyleri, hissettiklerini, tecrübe ettiklerini ona anlatın
• Ona hikayeler okuyun ve size geri anlatmasını teşvik edin
• Onu konuşmaya zorlamayın
• Birlikte sözlü müzik dinleyin
• Sözlerini genişletin, örneğin “otomobil için “aba derse evet bu bir araba şeklinde yanıt verin
• Birlikte resim albümlerine bakın
• Çok soru sorun
• Jest ve mimik kullanmaya itina gösterin
• Çocuğunuzla birebir oynayın, onun istediği oyunu oynayın ve ısrarcı olmayın
• Veri paylaşımını ve anlatımı ödüllendirin
• Dilbilgisi hatalarını eleştirmeyen yalnızca dürüst model olun
• Çocuğunuzu dil becerisi olarak kendinden daha iyi düzeyde olan çocuklarla birlikte oynatın
*
O Kadar çok kişi dilsöylev müdahalesinin çocuk konuşmaya başlayınca başlaması gerektiğini düşünür fakat bu doğru değildir Yapılan incelemeler çocukların ilk kelimelerini söylemeden önce dahi, dile dair öyle çok bilgiye sahip olduklarını gösteriyor Yapılacak müdahale, mümkün olan en erken süre kapsamında gerçekleşmelidir Eğer çocuğunuz yukarıda listelenen problemlerden birine sahipse, erkenden dil değerlendirmesine ast tutulması ve gerekli görülüyorsa bireysel dil konuşma terapisi sürecine süre kaybedilmeden başlanması faydalı olacaktır
Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Modern Karsan