Çocuklarda depresyon ve belirtileri

Aslında nasılda yakışıyor gülmek onlara, lakin bazen evlatlarımız hiç gülmüyor, mutsuz ve üzgün duruyorlar. Bu durum çocukluk çağı depresyonun bir belirtisi olabilir ve akıllara evlatlarımızın depresyona gerebileceğini getirmektedir. Tahminen de kimilerimiz evlatta depresyon mu olur diye hayretle karşılayabilirsiniz. Lakin maatteessüf ki çocuklarda da tıpkı yetişkinlerde olduğu üzere depresyon olabilmektedir. Velev ergenlik periyodunda depresyona bağlı intihar ve irtihal orantısı çok yüksek bulunmuşdur. Çocuklarda depresyon sıklığı mektep öncesinde yaklaşık %1-3 mektep sonrası ergenlik periyodunda %10-18 olarak bilinmektedir. Çocuklarda depresyonun bir çok sebebi bulunmaktadır. Umumî hatlarıyla aşağıdaki üzere sıralamabilir.

1 Validenin depresyonu (postpartum depresyon): Bilhassa veladet sonrası anaların depresyona girmesi bebeklerde depresyona yol açabilir. Umumiyetle her hangi bir yaşdaki bir evlatta ananın depresyon yaşaması evlatları da etkileyebilmekle birlikte evladın yaşının küçükmesiyle risk artar.

2 Yakın kaybı : Yakınların kaybeden yahut ayrılma evlatların ruh sağlını önemli biçimde bozabilir ve depresyona girmelerine sebeb olabilir. Mahsusen ana, peder, kardeş, dede, anneanne vs üzere bir numara kademeden yakınların kaybı daha tehlikelidir. Ana ve pederi farklı olan ve ebeveynlerinde biri yahut her ikisiyle yerinde kadar yahut hiç görüşmeyen çocuklarda depresyon açısından yüksek riskli grupda mekan alırlar.

3 Zayıf çevre etraf : Mektebe gitmeyen, arkadaş bağlantısı zayıf olan, umumiyetle yanlız hengam geçirem çoçuklarda depresyon sık görülmektedir.

4 Zayıf ebeveyn ilgisi : En önemli ana olmak üzere ebeveynlerin ehliyetsiz ilgisi, evlatlarına vakit ayırmaması, onların iç dünyalarına hakim olmamaları ve duygusal eksiklik evlatların meselelerini aşmalarında güçlük yaratmaktadır ve bu durum da evlatların depresyonla müsabakalarına yol açmaktadır.

5 Travmaya maruziyet : Şiddete maruz kalma, hakarete uğrama, cinsî istismar üzere bir çok travma ögesi evlatlarımızın ruh sıhhatini derinden etkilemektedir. Bu üzere travmatik durumlardan sonra depresyon belirtileri çok sık gözlenmektedir.

6 Özürlü doğma yahut yeti yitimi : Bir organını kaybetme, körlük, sağırık üzere yeti kaybı yahut doğumdan itibaren engelli olma evlatların hayatlarını zorlaştırmakla birlikte bu durumu kabullenmeme ve mutsuz ve inançsız hissetmelerine yol açabilir.

7 Kronik marazlar : Uzun üre hastanede yatma, mütemadi ilaç kullanma, sık-sık ameliyat olma yahut ağrılı süreçlere maruz kalma üzere durumlar çocuklarda tükenmişliğe sebeb olabilir. Bu üzere kurallarda evlatlar çocukluklarını yaşayamamakta, mütemadi mevt ve ağrı dehşetiyle yaşamaktadırlar. Sonuç olarak da önemli depresif belirtiler ortaya çıkmaktadır.

8 Genetik geçiş : Ailede tekrarlayan depresyon ataklarına sahip bireylerin bulunması hem evlatlar için beğenilmeyen bir rolmodel olmakta hemde ırsiyet sebebiyle çocuklarda depresyon görülme ihtimalini artırmaktadır. Bu türlü ki ebeveynlerinden birinde depresyon görülmesi çocuklarda depresyon riskini iki kat artırırken her iki ebeveynde depresyon varsa bu risk 4 kat artmaktadır.

Motamot sebeblerde olduğu üzere belirti ve bulgular da farklılık göstermektedir. Çocukluğu kabaca mektep öncesi, mektep çağı ve ergenlik devirlerine ayırırsak bu devirlerde görülen depresyon belirtileri farklılık arzetmektedir.

Mektep öncesi periyotta ağlama, huzursuzluk, inatlaşma, sonluluk, mızmızlanma, karşı gelmeler, hırçınlık, eşyalara zarar verme, içe kapanıklık, göz teması kurmama, uyku bozuklukları, beslenme meseleleri, kabızlık, oyunlar ve oyuncaklara ilgisizlik, ağrıya haddinden fazla hassasiyyet yahut duyarsızlık, hareketlerde yavaşlama vs üzere sayılabilinir. Mektep öncesi devirde depresif çocuklarda somatik yakınmalar ( karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı vs gibi) ve dert bozuklukları (özellikle ayrılık anksiyetesi) sair periyotlara nazaran daha çokça görülmektedir.

Mektep çağı devirde üzgün görülme, isteksizlik, huzursuzluk, mektebe gitmek istememe, özgüven eksikliği, can zahmeti, hareketlerde yavaşlama, mektep muvaffakiyetinde düşüş, kygılı olma somatik yakınmalar vs üzere belirtiler sık görülmektedir.

Ergenlik devrinde tablo mutsuzluk, çöküntü, halsizlik, enerjisizlik, içine kapanıklık, yalnızlık, hiç bir şeyden zevk alamama, kilo kaybı (bazen kilo artışı olabilir), uyku düzensizliği, mektep muvaffakiyetinde düşün, dikkat dağınıklığı, motivasyon meseleleri, arkadaş bağlantılarında bozulma, düşük benlik hürmeti üzere belirtilerle seyreder.Alkol ve uyuşturucu husus tasarrufu, intihar tasavvurları ve teşebbüsleriyle ergenlik devrindeki depresyonda sık görülük ve depresif tabloyu maskeleyebilir.

Yukarıda depresyon sebebleri arasında sayılan bir kaç husus değiştirilememesine karşın bir çok sebep ortadan kaldırılabilinir. Bilhassa ergenlik periyodunda depresyon sıklığı yüksek olduğu için bu devirde ailelerin daha dikkatli olması gerekmektedir. En değerli faktörlerden biri ebeveyn evlat münasebetidir. Sağlıklı aile ilgisi çocuklarda depresyonu önler. Ebeveynler hem çocuklarıya hem de kendi aralarında sağlam muhabere kurmalılar. Ana pederlerin evlatların iç yerküresine girebilmesi ve burada onları tanımaları ve gerekli öğretileri kazandırmaları gerekmektedir. Bilhassa mektep öncesi periyotta kardeş kıskançlığı, ebeveynlerin farklı davranması ve kıyaslamalar çocuklarda depresyona yol açabilir. Bir sair değerli etken arkadaş etrafı ve mekteptir. Güzel bir arkadaş muhiti ve düzgün mektep desteği çocuklarda depresyon rskini azaltır. Beslenme formu ve tüketilen azıklar da değer taşımaktadır. Spor ve öbür içtimaî aktiviterde depreyonda önleyici faktörler arasında sayılmaktadır. Ailenin çocuklarda görülen depresyon belirtileri varsa bilirkişilere başvurması gerekmektedir. Ayrıyeten depresyonun başka marazların bir belirtisi olabileceği yahut öteki psikiyatrik marazlara eşlik edebileceği de unutulmamalıdır.

Tedavide psikoterapi ve farmakoterapi (ilaç tedavisi) kullanılmaktadır. İntihar riski yüksek olan çocuklarda yatış yapılabilmektedir. Illetin tekrarlanması için sistemli ve uzun soluklu tedavi ayrıyeten sağlıklı aile ve mektep desteği gerekmektedir. Ayrıyeten depresyona yol açabilecek durumlar ve psikiyatrik hastalıklarda tekrar gözden geçirilmeli ve önlenmelidir.

Mesut ve huzurlu yarınlarda buluşmak üzere…