Cocuklarda Sinirlenme, Cocukta Aşırı Sinirlilik
COCUKLARDA AŞIRI SİNİRLENME NEDENLERİ
Cocuklar kendini sozcukler yoluyla ifade edemediği icin davranış yoluyla ifade etmeye calışmaktadır Coğu zaman kendisi de ne anlatmak istediğini bilememektedir Sadece cocuklar değil, gencler ve yetişkinler de zaman zaman boyle davranırlar Okul eşyalarına zarar veren cocukların coğu oğretmenlerin ve okul idaresinin uygulamalarına karşı “kızgın olduklarını anlatmaya calışırlar Cocuğun davranışının altındaki gizli sozsuz mesaj, ne kadar acil, derin ve sıkıntılı ise davranış o kadar kalıcılığını surdurur
Toplum ve ebeveynler boyle davrananlara, “hangi ihtiyacından dolayı boyle davranıyor, ne hissediyor şeklinde duşunerek bakmazlar “Asi, uyumsuz, gecimsizvb tanımlamalarla ya uzak kalırlar ya da işe yaramayan ceza yontemleri uygulamaya calışırlar Onları hic kimse istemez Cocuğun sadece davranışlarıyla ilgilenir ve surekli onları duzeltmeye calışırlar Buyuklere cocuğun hissettikleri ile ilgilenmek yerine, onları belli bir davranış kalıbına sokmak daha kolay gelir Oneriler, ahlak dersleri, sorgulamalar, cocuğun olumsuz davranışlarını iyice pekiştirir Ebeveynler cocuğun icinde duyduğu sıkıntı ve acıyı bu yolla ifade ettiğini anlamak istemez cunku coğu zaman bu sıkıntının kendilerinden kaynaklandığını gormek istemezler Coğu annebaba cocuğuna karşı hatalı davrandığını durustce itiraf edemez “Benim cocuğum kotu davranıyor, onun durumu iyi değil yerine kac insan “ben cocuğuma gerekli onemi vermedim, onun kucuk tepkilerini bile sinirlilikle ve başımdan atar gibi geciştirdim demeyi tercih eder?
Hic kimse zevk icin eziyet etmez Cocuk başkalarına zarar vermemeyi, “kimse benim canımı acıtamaz, acıtmıyor o halde ben de kimsenin canını yakmamalıyım duşuncesini ancak temel guven duygusu gelişmişse, annebabasına guveniyorsa oluşturabilir Ofke ve şiddet hem cocuk hem de yetişkinler icin onlenemez duygulardır Onemli olan bunları empati ve yakınlık hisleriyle dengelemektir
AGRESİF COCUKLARDA HAKİM OLAN DUŞUNCELER
“BAŞKALARINA ALDIRMIYORUM CUNKU ONLAR DA BANA ALDIRMIYOR
Bebeklikten başlayan ve devam eden birisine guvenme, onemsendiğini hissetme ve bağlanma hisleri, paylaşma, şevkat duyma ve başkalarını duşunme duygularının gelişimi icin temel oluşturur Bu hisleri tatmamış cocuk, karşısındakine de bunları veremez
“İSTEKLERİMİ, AMACLARIMI VE DUYGULARIMI ANLATAMIYORUM, KENDİMİ KELİMELERLE İFADE EDEMİYORUM KIZGINLIĞIMI ANCAK HAREKETLERİMLE GOSTEREBİLİYORUM!
İletişim iki taraflı bir surectir Dinlenmeyen, empati kurulmayan, duyguları onemsenmeyen bir cocuk, karşısındakini anlamaz, dinlemez ve kendini sozel olarak ifade edemez Yaptığı davranışı onceden planlayarak ve sonuclarını duşunerek hareket edemez
“DUŞ KIRIKLIĞINA UĞRUYORUM VE O ZAMAN DA OLUMSUZ DAVRANIYORUM!
Cocukların her turlu ihtiyacları karşılanırken yaşadıkları duş kırıklıkları onları olumsuz davranışa iter
AGRESİF COCUKLARA NASIL DAVRANMALIYIZ?
Onu anlamaya, davranışlarının nedenlerini bulmaya calışın Dinleyin Empatik olun Ancak sucluluk duyarak limitsiz davranmasına meydan vermeyin
Cezalandırmayın Olumlu davranışlarına yonelin Odul yerine motivasyon teknikleri kullanın Teşvik edin (“Bu gun arkadaşlarına vurmadın Bu onlarla daha rahat oynamanı sağladı)
Limitsizlik guvensizlik duygularını daha da guclendirir Mutlaka sınırlı secenek hakkı tanıyın
Tepkilerinizi kontrol edin Sakin kalın Ani patlamalardan kacının
Soylemek istediklerinizi kesin ve net bir dil kullanarak ifade edin
Sozsuz iletişim onemlidir Davranışlarınız sozlerinizi desteklesin
Cocuğun hareket ve eylem yerine duşuncelerini kullanmasını oğrenmesine yardımcı olun Ona zaman ayırın Saptayıcı konuşun Yorumdan kacının (İyi, kotu, olumsuz, olumlu yorumları yapmayın Sadece davranışının doğal sonuclarını anlatın ve gosterin)
Cocukta duygusal fikirlerin gelişmesi icin destekleyici olun Hayali oyunlar, yaratıcılığı arttırıcı oyunlar, (yaratıcı drama) onun icin yararlı olacaktır Agresyon durumlarında duygularını ifade etmesine yardımcı olun
Kızgınlık ve ofkeyi her insanda olan normal duygular olarak kabul edin Cocuk korku, kaygı, uzuntu, kıskanclıkvb tum duyguları insan ozelliği olarak gormeli bunları olumlu yollarla ifade etmeyi oğrenmelidir
Cocuk size cok ters şeyler soylese bile onu dinlemeyi elden bırakmayın İtiraz etmeyin Oğut vermeyin Kendi duygu ve duşuncelerinizi onu suclamadan net ve durustce belirtin (Sen beni uzuyorsun yerine ben uzuldum, benhissediyorum gibi cumleler kullanın)
Cocukta duşunme becerilerinin gelişmesine yardımcı olun Cozum icin onun da oneriler sunmasını sağlayın Anlaşmalar yapın Ortak bir amacta birleşin
Yaptığı olumsuz davranışların telafisi icin mutlaka şans verin Nasıl telafi etmek istediğini kendisi secsin Siz soylemeyin Telafiyi zorla yaptırmayın
Aşırı katı ve kuralcı veya aşırı musamahakar davranmayın İki davranış bicimi de gercek tepkilerin sergilenmesine izin vermez Orn: Cocuğun yapmak istediği bir davranış karşısında “kesinlikle hayır yapamazsın veya “tabi ne istersen yapabilirsin tepkilerinin yerine, cocuğu bu davranışı hakkında duşunmeye sevkedecek sorularla yaklaşın (bunu yaparsan neler olabilir? Daha once yaptığında neler oldu?vb)
Cocuğun problem cozmesine yardımcı olmak icin siz de problem cozucu davranın
Yuksek enerjiye sahip olan bu cocukların enerjilerini sarfetmeleri icin olanak tanıyın
Cocuğun ihtiyaclarını keşfetmeye calışın Ve bu ihtiyaclarını giderebilmesi icin uygun olanaklar sağlayın
Cocuğun bakımında rol alan diğer kişilerle (bakıcıaile buyukleriokulvb) işbirliği yapın Cocuğa yaklaşım icin ortak bir dil belirleyin
Sevecen, devamlı takviye eden, besleyen ve sureklilik sağlayan bir ilişki bicimi geliştirin
İlgisini cekin Bunun icin oyunlar kullanabilirsiniz Sizinle etkileşime gecebilmesi icin zorlayıcı olmadan teşvik edici davranın
PSİKOLOJİK DANIŞMAN
DİLEK KIRCAOĞLU SOETAN
COCUKLARDA AŞIRI SİNİRLENME NEDENLERİ
Cocuklar kendini sozcukler yoluyla ifade edemediği icin davranış yoluyla ifade etmeye calışmaktadır Coğu zaman kendisi de ne anlatmak istediğini bilememektedir Sadece cocuklar değil, gencler ve yetişkinler de zaman zaman boyle davranırlar Okul eşyalarına zarar veren cocukların coğu oğretmenlerin ve okul idaresinin uygulamalarına karşı “kızgın olduklarını anlatmaya calışırlar Cocuğun davranışının altındaki gizli sozsuz mesaj, ne kadar acil, derin ve sıkıntılı ise davranış o kadar kalıcılığını surdurur
Toplum ve ebeveynler boyle davrananlara, “hangi ihtiyacından dolayı boyle davranıyor, ne hissediyor şeklinde duşunerek bakmazlar “Asi, uyumsuz, gecimsizvb tanımlamalarla ya uzak kalırlar ya da işe yaramayan ceza yontemleri uygulamaya calışırlar Onları hic kimse istemez Cocuğun sadece davranışlarıyla ilgilenir ve surekli onları duzeltmeye calışırlar Buyuklere cocuğun hissettikleri ile ilgilenmek yerine, onları belli bir davranış kalıbına sokmak daha kolay gelir Oneriler, ahlak dersleri, sorgulamalar, cocuğun olumsuz davranışlarını iyice pekiştirir Ebeveynler cocuğun icinde duyduğu sıkıntı ve acıyı bu yolla ifade ettiğini anlamak istemez cunku coğu zaman bu sıkıntının kendilerinden kaynaklandığını gormek istemezler Coğu annebaba cocuğuna karşı hatalı davrandığını durustce itiraf edemez “Benim cocuğum kotu davranıyor, onun durumu iyi değil yerine kac insan “ben cocuğuma gerekli onemi vermedim, onun kucuk tepkilerini bile sinirlilikle ve başımdan atar gibi geciştirdim demeyi tercih eder?
Hic kimse zevk icin eziyet etmez Cocuk başkalarına zarar vermemeyi, “kimse benim canımı acıtamaz, acıtmıyor o halde ben de kimsenin canını yakmamalıyım duşuncesini ancak temel guven duygusu gelişmişse, annebabasına guveniyorsa oluşturabilir Ofke ve şiddet hem cocuk hem de yetişkinler icin onlenemez duygulardır Onemli olan bunları empati ve yakınlık hisleriyle dengelemektir
AGRESİF COCUKLARDA HAKİM OLAN DUŞUNCELER
“BAŞKALARINA ALDIRMIYORUM CUNKU ONLAR DA BANA ALDIRMIYOR
Bebeklikten başlayan ve devam eden birisine guvenme, onemsendiğini hissetme ve bağlanma hisleri, paylaşma, şevkat duyma ve başkalarını duşunme duygularının gelişimi icin temel oluşturur Bu hisleri tatmamış cocuk, karşısındakine de bunları veremez
“İSTEKLERİMİ, AMACLARIMI VE DUYGULARIMI ANLATAMIYORUM, KENDİMİ KELİMELERLE İFADE EDEMİYORUM KIZGINLIĞIMI ANCAK HAREKETLERİMLE GOSTEREBİLİYORUM!
İletişim iki taraflı bir surectir Dinlenmeyen, empati kurulmayan, duyguları onemsenmeyen bir cocuk, karşısındakini anlamaz, dinlemez ve kendini sozel olarak ifade edemez Yaptığı davranışı onceden planlayarak ve sonuclarını duşunerek hareket edemez
“DUŞ KIRIKLIĞINA UĞRUYORUM VE O ZAMAN DA OLUMSUZ DAVRANIYORUM!
Cocukların her turlu ihtiyacları karşılanırken yaşadıkları duş kırıklıkları onları olumsuz davranışa iter
AGRESİF COCUKLARA NASIL DAVRANMALIYIZ?
Onu anlamaya, davranışlarının nedenlerini bulmaya calışın Dinleyin Empatik olun Ancak sucluluk duyarak limitsiz davranmasına meydan vermeyin
Cezalandırmayın Olumlu davranışlarına yonelin Odul yerine motivasyon teknikleri kullanın Teşvik edin (“Bu gun arkadaşlarına vurmadın Bu onlarla daha rahat oynamanı sağladı)
Limitsizlik guvensizlik duygularını daha da guclendirir Mutlaka sınırlı secenek hakkı tanıyın
Tepkilerinizi kontrol edin Sakin kalın Ani patlamalardan kacının
Soylemek istediklerinizi kesin ve net bir dil kullanarak ifade edin
Sozsuz iletişim onemlidir Davranışlarınız sozlerinizi desteklesin
Cocuğun hareket ve eylem yerine duşuncelerini kullanmasını oğrenmesine yardımcı olun Ona zaman ayırın Saptayıcı konuşun Yorumdan kacının (İyi, kotu, olumsuz, olumlu yorumları yapmayın Sadece davranışının doğal sonuclarını anlatın ve gosterin)
Cocukta duygusal fikirlerin gelişmesi icin destekleyici olun Hayali oyunlar, yaratıcılığı arttırıcı oyunlar, (yaratıcı drama) onun icin yararlı olacaktır Agresyon durumlarında duygularını ifade etmesine yardımcı olun
Kızgınlık ve ofkeyi her insanda olan normal duygular olarak kabul edin Cocuk korku, kaygı, uzuntu, kıskanclıkvb tum duyguları insan ozelliği olarak gormeli bunları olumlu yollarla ifade etmeyi oğrenmelidir
Cocuk size cok ters şeyler soylese bile onu dinlemeyi elden bırakmayın İtiraz etmeyin Oğut vermeyin Kendi duygu ve duşuncelerinizi onu suclamadan net ve durustce belirtin (Sen beni uzuyorsun yerine ben uzuldum, benhissediyorum gibi cumleler kullanın)
Cocukta duşunme becerilerinin gelişmesine yardımcı olun Cozum icin onun da oneriler sunmasını sağlayın Anlaşmalar yapın Ortak bir amacta birleşin
Yaptığı olumsuz davranışların telafisi icin mutlaka şans verin Nasıl telafi etmek istediğini kendisi secsin Siz soylemeyin Telafiyi zorla yaptırmayın
Aşırı katı ve kuralcı veya aşırı musamahakar davranmayın İki davranış bicimi de gercek tepkilerin sergilenmesine izin vermez Orn: Cocuğun yapmak istediği bir davranış karşısında “kesinlikle hayır yapamazsın veya “tabi ne istersen yapabilirsin tepkilerinin yerine, cocuğu bu davranışı hakkında duşunmeye sevkedecek sorularla yaklaşın (bunu yaparsan neler olabilir? Daha once yaptığında neler oldu?vb)
Cocuğun problem cozmesine yardımcı olmak icin siz de problem cozucu davranın
Yuksek enerjiye sahip olan bu cocukların enerjilerini sarfetmeleri icin olanak tanıyın
Cocuğun ihtiyaclarını keşfetmeye calışın Ve bu ihtiyaclarını giderebilmesi icin uygun olanaklar sağlayın
Cocuğun bakımında rol alan diğer kişilerle (bakıcıaile buyukleriokulvb) işbirliği yapın Cocuğa yaklaşım icin ortak bir dil belirleyin
Sevecen, devamlı takviye eden, besleyen ve sureklilik sağlayan bir ilişki bicimi geliştirin
İlgisini cekin Bunun icin oyunlar kullanabilirsiniz Sizinle etkileşime gecebilmesi icin zorlayıcı olmadan teşvik edici davranın
PSİKOLOJİK DANIŞMAN
DİLEK KIRCAOĞLU SOETAN