Çocuk ve ergen psikiyatrisinde acil durumlar

Evlat ve ergen psikiyatrisinde acil durum; evladın ya da bir diğerinin ömrünün tehlikede olduğu ya da evladın çok ağır, çok yıkıcı bir travma ile müsabaka riskinin yüksek olduğu durumdur. Bunlar;

1.İntihar mütalaası ya da teşebbüsü,

2.Taciz (Cinsel, fizikî, duygusal),
3.Okul korkusu,
4.Anoreksiya Nervosa, Bulumiya Nevroza,
5.Psikotik bozukluk,
6.Ebeveynlerin boşanması yahut irtihali,
7.Konversiyon bozukluğu,
8.Diğer acil durumlar.

İNTİHAR

Kişinin kendi isteği ile hayatına son vermesi hareketi irtihalle sonuçlandığında ‘İntihar’, mevtle sonuçlanmadığında ‘intihar girişimi’ isimlendirmesi kullanılır.

İntihar evlat psikiyatrisinde karşılaşılan en acil durumdur. Tüm yerkürede yaklaşık dakikada bir intihar teşebbüsü olmaktadır. Mevtle sonuçlanan her bir intihar hadisesine karşılık 30 intihar teşebbüsü gerçekleşmektedir. Her yıl 6000 şahıstan biri intihar sonucu ölmektedir. Bu sayı tüm yerküredeki ölümlerin %1-2’ sidir. Batılı devletlerde intihar, trafik kazalarından daha önde gelen bir vefat nedenidir. Yerküre Sıhhat Örgütü donelerine nazaran (1995) yıllık intihar suratı 16/100.000. Türkiye’de (1997) intihar nispeti: 3,3/100.000
olarak saptanmıştır. İntihar teşebbüsü kızlarda 4 kat, intihar sonucu irtihal erkeklerde 3 kat daha ziyadedir.

Her iki cinsiyette de intihar teşebbüsü en sık 15-24 yaşlarında olur. Erkekler umumiyetle ateşli silahlar ve asıyı, kızlar kimyasal unsurlar ve ilaçları tercih ederler.

İNTİHAR RİSK FAKTÖRLERİ

İntihar çocukluk çağında mahsusen de ergenlikte kıymetli risk faktörü olmadan da aniden dürtüsel olarak gerçekleşebilir. Fakat yapılan ilmî araştırmalar sonucunda umum olarak kabul görülen risk faktörleri de mevcuttur:

-Çocukta depresyon,davranım boz., husus bağ. üzere ruhsal boz. bulunması.
-Çocukta kanser, şeker illeti üzere fizikî illetin bulunması.
-Çocukta evvelce intihar teşebbüsünün olması.
-Ebeveynlerde depresyon, alkol/madde bağımlılığı üzere ruhsal bozukluğun olması.
-Ebeveynlerde intihar teşebbüsü hikayesi olması.

-Şiddetli aile içi çatışmaların bulunması.
-Ebeveynlerin boşanması (risk 2-3 defa fazla), ebeveyn vefatı.
-Kalabalık ailede yaşama, düşük sosyoekonomik seviye.
-Yineleyen cinsî, fizikî, duygusal ihmal ve/veya istismarlar.
-Deprem, sel üzere doğal afetler.
-Okul başarısızlığı, hoca ve akranlarla dertler yaşama.
-Ateşli silah kullanmanın yaygınlaşması.

-Medyada intihar girişim/intihar vukuatlarının manşet haberler olarak yanlış iletilerle verilmesi.

-İntihar teşebbüsler sonucunda ailelerin yanlış tavırlar sergilemeleri,…

İNTİHAR EĞİLİMİ OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜREN İŞARETLER
-Çocuk yahut ergende irtihal üzerine umumi konuşmaların olması,
-Sürekli vefat mülahazası yahut mevti arzulandığına dair tekrarlanan konuşmalar,
-Çözümsüzlük, umutsuzluk, tükenmişlik hislerinin varlığı,
-İntihar isteğine mantıksal ve filozofik tahliller getirme,
-Açık halde intihar planından kelam edilmesi,…

İNTİHAR NEDENLERİ
-Çocuğun yahut ergenin kendisine ve diğerlerine duyduğu öfke ve cezalandırma isteği.
-Bir isteğin yanına getirilmesi için ağırlık yapma eforu.
-Çocuk yahut ergenin çaresizliğini ve acılarını bildirme isteği.
-Çevrenin ilgi ve sevgisini çetinle sağlama; gösterilen yakınlığın içtenliğini sınama isteği,…

MEDYADA İNTİHARI ÖZENDİREBİLEN YANLIŞ HABERLER NELERDİR?

–İntihar metotlarının ayrıntılı verilmesi.
–İntiharın anlaşılmazlığının ve inanılmazlığının vurgulanması.
–Romantik motivasyonlar bildirilmesi.
–İntiharın yalına indirgenmesi.

İNTİHAR HABERLERİNİN ÖZENDİRİCİLİĞİNİ AZALTAN HABERLER NELER OLABİLİR?

–İntihar davranışı dışında alternatif yollar gösterilmesi.
–Okuyucu/izleyici kitlesinin intihar davranışı konusunda sahih ve kâfi bilgilendirilmesi.
–İntiharla sonuçlanmayan, baş edilebilmiş buhran durumlarına ait haber verilmesi…

İNTİHARIN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILABİLİR?

-İntihar araçlarına ulaşım azaltılabilir.
-Tüm sıhhat çalışanlarına eğitimler düzenlenebilir.
-İntiharın medyadaki görünümü değiştirilebilir.
-Halkın ruhsal marazlar ve tedavisi konusunda bilgilendirilmesi sağlanabilir.
-Okullarda eğitim verilebilir.
-Telefonla yardım hatları yaygınlaştırılabilir.
-İntihar davranışı ile bağlı ekonomik etkenlerin düzenlenme planları oluşturulabilir.