çocuk ihmali ve istismarı

çocuk ihmali ve istismarı Çocuk İstismarı Davranışları Nelerdir? Çocuk ebeveyn ya da diğer yetişkinlerden gelecek olan kasıtlı olan veya olmayan davranışları neticesinde zarar görmesidir (Kaza durumu hariç) Çocuk ebeveyn veya erişkin davranışlarından ötürü mutlaka zarar görür İstismar Türleri 1Baskı; aileden, öğretmenlerden, yetişkinlerden kaynaklanır Ülkemizde çocukların %65,72 si ebeveynleri tarafından maddesel istismara uğramaktadır 2Çıkar amaçlı yararlanma; kabahat işleme kastı ile kullanma, maddi çıkar sağlama amacı ile çocuğun çalıştırılması, dilencilik ve fiziki zor gerektirecek işler yaptırılması ve televizyon ve sinema filmlerinde gelişimin negatif etkileyecek şekilde ve çocuğun somut ve ruhsal yapısını etki edecek rollerde ve uzun süreler oyuncu olarak çalıştırılması 3Cinsel istismar; çocuğu göstermek ve kullanılmasına müsade belirlemek Yoğun olarak aile ve akrabalar aralarında gerçekleşir 4Duygusal istismar; aile tarafından dışlanma, eleştirilme, beğenilmeme, başka çocuklarla karşılaştırılma 5Uyuşturucu madde kullandırılması Tiryakilik yapan maddelere çocukların varmak şekilleri Boyalar, temizleyiciler, kundura ve deri fabrikaları, emaye, muşamba ve gübre imalatında kullanılan kimyasallar, yapıştırıcılar, matbaa ve boyahanelerde mobilya ve oyuncak imalatında kullanılan kimyasallar Bu tür fabrika, atölye gibi yerlerde çalıştırılan çocuklar bu kimyasal maddelere çok kolay ulaşabilmektedir Bu maddelerin etkileri; söylev idrak bozuklukları, bilinç kaybı, karaciğer yetmezliği, tümör, böbrek ve akciğer kanseri, lösemi ve vefat Tehlike Aşağı Olan Çocuklar 1Bir yetişkinin koruma ve bakımı aşağıda olmayan çocuklar —anne babası ölmüş çocuklar —anne baba göre terkedilmiş çocuklar 2Ihmalkârlık edilen ve toplumsal tehlikelere, suça ve fena alışkanlıklara karşısında korumasız bırakılan çocuklar —sokak çocukları —suç örgütlerince kullanılan ve fuhuşa sürüklenen çocuklar 3İstismar edilen çocuklar id 4Savaş ve terör ortamında yer alan çocuklar 5Hayatta kalabilmesi için gerekli ihtiyaçların karşılanmasından yoksun bırakılan çocuklar (sağlık, eğitim, bakım ve barınma) 6Acımasızlık, acımasızlık ve insan onuruna tutarsız davranışlara maruz kalan çocuklar 7Yaşamakta olduğu ülkede hukuki ve yönetimsel engel yer alan azınlıklara mensup çocuklar 8Sığınmacı çocuklar Çocuğu İstismar Edenlerin Hukuki Sorumluluğu Türk Ceza Yasası, Çocuk Koruma Yasası ve Ailenin Korunması Hakkında Yasalarının ilgili hükümlerince cezalandırılırlar İstismar veya ihmal eden kişiler çocuğun vasisi ise vesayeti velisi ise velayeti kaldırılır Çocuğa her ne şekilde olursa olsun hasar veren tazminat ödemekle yükümlüdür Zamanaşımı; çocuğun 18 yaşını bitirdiği gün başlar Ihmalkârlık ya da istismara uğrayan çocuk için yapılması gerekenler —Cumhuriyet Savcılıklarına, adli kolluğa —SHÇEK, valilikler ve baroların çocuk hakları merkezlerine durum bildirilmelidir TCY’na kadar 12 yaşın altındaki çocukların cezai ehliyetleri yoktur ve bu çocuklarla ilgili olarak sanık veya güvenilmez sıfatı ile suçlama yapılamaz 12–18 yaş aralarında çocuklar ise Çocuk Mahkemeleri kadar yargılanırlar Bunun yanında bütün çocuklara mağdur, şikayetçi, güvenilmez veya sanık olmaları durumunda barolar tarafından bir avukat atanır Kaynak:1Derya KurtaySosyal Hizmet Uzmanı 2İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi BİLİŞİM AĞI HİZMETLERİNİN DÜZENLENMESİ VE BİLİŞİM SUÇLARI HAKKINDA KANUN TASARISI BEŞİNCİ BIRIM İçerik Bağlantılı Suçlar ve İdarî Yaptırımlar Çocuk pornografisi benzer suçlar MADDE 26 (1) Bir çocuğa ya da çocuk gibi görünen veya çocuk olduğu izlenimi veren bir kişiye ait reel ya da temsili görüntü, yazı ya da sesleri içeren pornografik ürünleri bilişim ortamında yaymak nedeniyle üreten kişiye sekiz yıldan oniki yıla kadar hapis ve beş bin güne değin adlî para cezası verilir (2) Birinci fıkra kapsamına giren ürünleri, bilişim ağı üzerinden tanıtan, sunan, kiraya veren veya satışa talep eden kişiye iki yıldan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir (3) Birinci fıkra kapsamına giren ürünleri, bilişim ağı üzerinden kendisi veya başkaları için tedarik eden ya da bulunduran kişiye altı aydan bir yıla kadar hapis ve üç yüz güne kadar adlî para cezası verilir MADDE 26 GEREKÇE Maddeyle çocuk pornografisini elektronik ortamda üretimi, bulundurulması ve dağıtımı çeşitli yönleriyle suç olarak tanımlanmıştır Çoğu ülkede çocuk pornografisinin geleneksel üretimi ve maddi dağıtımı kabahat olarak tanımlanmış olmasına rağmen, bu tür malzemelerin alışverişinde araç olarak bilişim ağlarının kullanımının yaygın bir şekilde artması karşı çocukların bu yeni cinsel sömürü ve tehdit şekline karşısında savunulması için uluslararası hukukî bir araca ve iç hukuklarda da spesifik koruyucu hükümlere yer verilmesi kuvvetle hissedilmiş bulunmaktadır Avrupa Konseyi Siber Kabahat Sözleşmesinin 9 uncu maddesinde çocuk pornografisine ilişkin suçlar düzenlenmiştir Türk Canice Kanununun 226 ncı maddesinde, müstehcenlik ve çocukların bu tür zararlı yayınlara aleyhinde korunmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir Türk Canice Kanununun 226 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, müstehcen gösterme, yazı ya da sözlerin ba­sın ve yayın yolu ile yayınlanması veya yayınlanmasına arabuluculuk edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmış, üçüncü fıkrada, müstehcenliğe karşı çocukları korumaya yönelik iki ayrı kabahat tanımına yer verilmiştir Bunlardan birincisi; müstehcen görüntü, yazı ya da sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukların kullanılması sure­tiyle oluşmaktadır İkinci suç ise, bu ürünlerin ülkeye sokulması, çoğaltıl­ması, satışa arzı, satışı, nakli, depolanması, ihracı, bulundurulması veya başkalarının kullanımına sunulması fiillerinden birinin işlenmesiyle oluş­maktadır Her ne değin Türk Ceza Kanununda konuyla ilgili benzer düzenlemelere yer verilmiş ise de laf konusu fiillerin, bilişim ortamında üretimi ve dağıtımının çok daha kolay biçimde gerçekleşebildiği dikkate alınarak, ayrıca çocuk pornografisi ile sınırlı olarak özel bir düzenlemeye madde metninde yer verilmiştir Maddenin birinci fıkrasına kadar; bir çocuğa veya çocuk gibi görünen veya çocuk olduğu izlenimi veren bir kişiye ait reel veya temsili manzara, yazı veya sesleri taşıyan pornografik ürünleri bilişim ortamında dağıtmak amacıyla üretilmesi suç olarak tanımlanmış ve cezaî yaptırıma bağlanmıştır Uyarı edilmelidir fakat madde metninde yer alan suçun oluşumu için pornografik ürünlerin dağılım amacıyla üretilmesi gerekmektedir Dağılma malzemenin aktif olarak yayınlanmasıdır Bir bilgisayar sistemi üzerinden başka bir kişiye çocuk pornografisi göndermek, çocuk pornografisi yayma suçu olarak telakki edilecektir Maddede yer alan suçun manevi unsuru özel kasttır Başka bir anlatımla pornografik ürünlere yayma nedeniyle üretilmesi suçun oluşumu için aranacaktır Maddenin ikinci fıkrasında, birinci fıkra kapsamına giren ürünlerin, bilişim ağı üzerinden tanıtımı, sunumu, kiraya verilmesi ya da satışa talep edilmesi suç olarak düzenlenmiş ve cezaî yaptırıma bağlanmıştır Madde metninde geçen “sunan ibaresi, çocuk pornografisi elde etmek nedeniyle başka kişilere başvurmayı da kapsamaktadır Bu, malzemeyi sunan kişinin onu gerçekten sağlayabileceği anlamına gelmektedir Maddenin son fıkrasında ise, birinci fıkra kapsamına giren ürünlerin, bilişim ağı üzerinden kendisi veya başkaları için tedarik edilmesi ya da bulundurulması kabahat olarak düzenlenmiş bulunmaktadır Madde metninde geçen “kendisi ya da başka biri için temin etmek terimi, mesela bilgisayarına indirme (download) yoluyla etkin olarak çocuk pornografisi elde etmek anlamını taşımaktadır Bir bilgisayar sisteminde ya da bilgisayar verilerinin saklandığı başka cihazlarda örneğin bir disket ya da CDROM da çocuk pornografisi bulundurmak da bu madde zarfında telakki edilecektir Esasen maddeyle, üretimden bulundurmaya dek zincirin tüm parçalarının fiilleri için suç sayılarak cezaî yaptırımlar getirerek çocuk pornografisi üretimiyle mücadelede faaliyet ve caydırıcılığın sağlanması amaçlanmıştır