Celil Boğazı Nasıl Oluştu ?

Atlas’tan Yıldırım Güngör, MTA’nın tecrübeli jeologlarından Mehmet Fırat Oğuz ile Celil Boğazı’nda bir araya geldi ve ona peribacalarının oluşumunu sordu:

• Celil Boğazı’nın görünümü milyonlarca yıl önce nasıldı ?

Doğal anıtların bulunduğu bölgede Geç Miyosen Erken Pliyosen döneminde (günümüzden yaklaşık 5-2 milyon yıl önce), bugünkü Konya Ovası’nın büyük bölümünü de içine alan büyük bir göl vardı. Bu göl, Erken Pliyosen sonunda (yaklaşık 2 milyon yıl kadar önce) kurudu, ancak gölde çökelen malzemenin büyük bir bölümü günümüze kadar korunarak geldi.

• Celil Boğazı’nın peribacaları, bu gölün çökellerinin aşınmasıyla mı oluştu ?

Evet ama akarsuların göle getirdiği çökellerin yanı sıra gölün etrafındaki volkanların ürünleri de çökelmiş. İnsanlar, bu volkanizmanın ürünleri olan tüfler sayesinde vadide mağalar oyabilmiş. Bu çökeller, bölgedeki bütün kayaçlardan malzeme almışlar. Peribacalarının çakıllı seviyelerine bakınca bölgedeki kayaçların büyük çoğunluğundan örnekler görmek mümkün.

• Peki Aşınma Kapadokya’dakine benziyor mu ?

Evet. Kiltaşı, killi kireçtaşı, maru ve çakıl taşlarından oluşan göl çökellerinin içine volkanizmanın ürünleri tüfler de karışıyor. Bu seviyelere yer yer “aglomera” dediğimiz, içinde iri kaya bloklarının bulunduğu volkanik akıntılar da katılıyor. Çakıl taşı ve aglomera düzeyleri, çevrelerindeki kayalara göre daha dayanıklı olduklarından daha zor aşınır. Bunlar kolay aşınan tüf katkılı göl çökellerini, üstten şapkaya benzer konumuyla koruyabildiği yerlerde böyle ilginç şekiller ortaya çıkar.