Çekimli fiil ne demek kısaca

Çekimli fiil ne aramak



Çekimli fiil nedir? Çekimli fiil örnekleri nelerdir açıklamalarıyla konuyla ilgili bilmedikleriniiz öğrenebilirsiniz


En basit tanımıyla üzerine kip ve kişi eki almış fiile çekimli fiildenir

fiil + kip + şahıs eki çekimli fiil

Örnekler: yazacağım,bil(i)yorsun ,bil(i)yor

ÇEKİMLİ FİİL

Bir fiilin kip ve şahıs bildirecek biçimde yapılanmasına çekimli fiil denir Bu çekimde kip mutlaka vardır; oysa şahıs ara sıra bulunmayabilir Çekimli bir eylemi iyi bilmek için kip ve şahıskavramlarını anlamak gerekir

FİİLLERDE KİP

Bir fiilin zaman ve anlam özelliklerine tarafından ayrı eklerle öbür biçimlere girmesine fiillerde kip denir
Türkçede fiil kipleri genelde iki grupta incelenir:
1 Haber (Bildirme) Kipleri
2 Dilek (Tasarlama) Kipleri

1 HABER (BİLDİRME) KİPLERİ

Bir fiilin çekiminde kesin olarak vakit gösteren fiil kiplerine haber kipleri denir Bir İşin, oluşun veya durumun hangi zamanda yapıldığını anlatan fiil kipleridir Buna göre fiil kiplerini beş grupta inceleyebiliriz:

a) Şimdiki Vakit Kipi:

Eki (i)yor'dur Iş ile anlatışın aynı anda yapıldığını bildirir Geçmişten süregelen durumları da anlatır:
· Misafirler için yemek hazırlıyorum
· Üç yıldır bu işyerinde çalışıyorum

b) Gelecek Süre Kipi:

Eki acak, ecek'tir İşin anlatıştan sonra yapılacağını bildirir:

Imtihan bir ay daha sonra yapılacak
Yarınki maça o da gidecek

c) Geniş Vakit Kipi:

Eki r (ar, er, ır, ir)'dir İşin herhangi bir zamanda yapılabileceğini anlatır Heranlamını açıklama eder Genel gerçekleri anlatır

Akşamları bir kadeh süt içer

(her akşam)

Dünya, Güneş'in etrafında döner

(her zaman)

d) Görülen Geçmiş Zaman Kipi:
Eki, dı, di (ti, ti)'dir işin anlatıştan önce yapıldığını anlatır Bu kiple çekimlenen eylemleri anlatıcı ya kendisi yapmıştır ya da eylemin gerçekleşmesine şahit olmuştur:

Geçen Günkü konsere o da gitti

Güzel bir araba aldım

e) Duyulan Geçmiş Vakit Kipi:

Eki, mış, miş (muş, müş)'tir İşin anlatıştan önce yapıldığını başkasından duyma şeklinde anlatır:
· Onlar, üç sene önce buraya kurulmuş
· Dünkü kazada üç birey yaralanmış

mişeki, her zaman başkasından duyulma anlamı taşımayabilir:

Genç yaşta saçların beyazlamış


(Görülen, şahit olunan bir durumu anlatmaktadır)

Yorgunluktan olacak, uyuyakalmışım


(Sonra farkına varılan bir durumu anlatmaktadır) *