Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Catışkı Nedir? Hakkında Bilgi
Saltığı cozumlemek isteyen usun duşmek zorunda bulunduğu celişki
Kant terimidir, Yunanca yasalar arasındaki celişki anlamına gelen antinomia sozcuğunden alınmadır Alman duşunuru Kant'a gore saltığın alanındaki butun onermeler catışıktır, cunku bu onermeler deneye vurulamayacaklarından karşılıkları da aynı aynı gucle ileri surulebilir Orneğin Evren sınırlıdıra karşı Evren sınırsızdırdenilebilir ve bunların her ikisi de deneysel olarak tanıtlanamaz Sozcuk oyunlarına dayanan kozmolojik tanıtlarsa her iki karşıt onerme icin de aynı gucle ileri surulebilir Kant, nesneye olduğu gibi ozneye de kesin bir bilinemezlik yakıştırdığından, bu gibi kozmolojik onermelere 'saf usun catışkıları' adını vermiş ve bunları dort ana catışkıda toplamıştır Kant'a gore catışkıyı doğuran dort kozmolojik ide vardır:
1 Nicelik catışkısı Evren sınırlıdırEvren sınırsızdır,
2 Nitelik catışkısı Ozdek bolunmez atomlardan yapılmıştırOzdek sonsuzca bolunebilir,
3 Bağıntı catışkısı Her şey zorunlu olarak bağıntılıdırHicbir şey zorunlu olarak bağıntılı değildir, ozgur nedenler vardır,
4 Kiplik catışkısı Evrenin nedeni olan zorunlu bir varlık vardırEvrenin nedeni zorunlu bir varlık değildir
Kant'a gore anlık, duyumsal deneyin sınırlarını aşamayacağından duyumsal deneyin dışında kalan bu gibi onermelerin savı kadar karşısavı da aynı kesinlikle tanıtlanabilir (Nitekim Kant bunları uzun uzun tanıtlama denemelerine girişmiştir), bu halde de hem savı hem de karşısavı doğru saymak gerekir ki bu bir catışkıdır
Catışkılar, Elealı Zenon, platon, Aristoteles gibi antikcağ Yunan duşunurlerince de biliniyordu Zenon bunlara 'cıkmaz' anlamında 'apriori' diyordu İO 4 yuzyılda Milet'li Eubulides buna ornek olarak bu tumce yanlıştıronermesini ileri surmuştu, bu soz doğruysa iceriğinin yanlış olduğu ve yanlışsa iceriğinin doğru olduğu kabul edilmek gerekiyordu ki bu da bir tumceyi hem doğru hem yanlış saymak, eş deyişle catışkı'ya duşmek demekti
Cağdaş semantikciler de buna benzer antinomileri cozumlemeye calışırlar
Uslamlamayı celişmeye duşurdukleri icin catışık sayılan bu sav ve karşısavların catışkısı gercekten tam ve doğru formulleştirilememelerinden kaynaklanmaktadır Zenon'un unlu cıkmazları gibi soz oyunlarının dışında kalan mantıksal catışkılar tam ve doğru olarak dile getirilmekle kolaylıkla cozulebilirler Kant'ın bu konuda duştuğu yanılgı Tanrı vardırya da Tanrı yokturgibi onermeleri tanıtlanabilir saymış olmasıydı, gercekte bilgi surecinde ne boyle bir sav, ne de boyle bir karşısav vardır
Saltığı cozumlemek isteyen usun duşmek zorunda bulunduğu celişki
Kant terimidir, Yunanca yasalar arasındaki celişki anlamına gelen antinomia sozcuğunden alınmadır Alman duşunuru Kant'a gore saltığın alanındaki butun onermeler catışıktır, cunku bu onermeler deneye vurulamayacaklarından karşılıkları da aynı aynı gucle ileri surulebilir Orneğin Evren sınırlıdıra karşı Evren sınırsızdırdenilebilir ve bunların her ikisi de deneysel olarak tanıtlanamaz Sozcuk oyunlarına dayanan kozmolojik tanıtlarsa her iki karşıt onerme icin de aynı gucle ileri surulebilir Kant, nesneye olduğu gibi ozneye de kesin bir bilinemezlik yakıştırdığından, bu gibi kozmolojik onermelere 'saf usun catışkıları' adını vermiş ve bunları dort ana catışkıda toplamıştır Kant'a gore catışkıyı doğuran dort kozmolojik ide vardır:
1 Nicelik catışkısı Evren sınırlıdırEvren sınırsızdır,
2 Nitelik catışkısı Ozdek bolunmez atomlardan yapılmıştırOzdek sonsuzca bolunebilir,
3 Bağıntı catışkısı Her şey zorunlu olarak bağıntılıdırHicbir şey zorunlu olarak bağıntılı değildir, ozgur nedenler vardır,
4 Kiplik catışkısı Evrenin nedeni olan zorunlu bir varlık vardırEvrenin nedeni zorunlu bir varlık değildir
Kant'a gore anlık, duyumsal deneyin sınırlarını aşamayacağından duyumsal deneyin dışında kalan bu gibi onermelerin savı kadar karşısavı da aynı kesinlikle tanıtlanabilir (Nitekim Kant bunları uzun uzun tanıtlama denemelerine girişmiştir), bu halde de hem savı hem de karşısavı doğru saymak gerekir ki bu bir catışkıdır
Catışkılar, Elealı Zenon, platon, Aristoteles gibi antikcağ Yunan duşunurlerince de biliniyordu Zenon bunlara 'cıkmaz' anlamında 'apriori' diyordu İO 4 yuzyılda Milet'li Eubulides buna ornek olarak bu tumce yanlıştıronermesini ileri surmuştu, bu soz doğruysa iceriğinin yanlış olduğu ve yanlışsa iceriğinin doğru olduğu kabul edilmek gerekiyordu ki bu da bir tumceyi hem doğru hem yanlış saymak, eş deyişle catışkı'ya duşmek demekti
Cağdaş semantikciler de buna benzer antinomileri cozumlemeye calışırlar
Uslamlamayı celişmeye duşurdukleri icin catışık sayılan bu sav ve karşısavların catışkısı gercekten tam ve doğru formulleştirilememelerinden kaynaklanmaktadır Zenon'un unlu cıkmazları gibi soz oyunlarının dışında kalan mantıksal catışkılar tam ve doğru olarak dile getirilmekle kolaylıkla cozulebilirler Kant'ın bu konuda duştuğu yanılgı Tanrı vardırya da Tanrı yokturgibi onermeleri tanıtlanabilir saymış olmasıydı, gercekte bilgi surecinde ne boyle bir sav, ne de boyle bir karşısav vardır
