Çaprazlamalar ve Mendel Kuralları

Çaprazlamalar ve Mendel Kuralları çaprazlama nasıl yapılır çaprazlama soruları ve cevapları örnekleri mendel örnekleri dihibrit ÇAPRAZLAMALAR ve MENDEL KURALLARI​ Bir canlının erkek üreme hücreleri (sperm ya da çiçek tozu) ile öteki bir canlının yumurtalarının birleştirilmesine çaprazlama denir A ÇAPRAZLAMALARIN ELEMANLARI P : Çaprazlanacak anne ve babanın (ebeveynlerin) genotipini açıklama eder G : Anne ve babadan meydana gelebilecek gamet çeşitlerini gösterir Gametlerin sayıları yok, çeşitleri önemlidir F1 dölü : Dişi ve erkek gamet çeşitlerinin birleşmesiyle oluşabilecek ilk dölün (neslin) genotip ve fenotip çeşitlerini açıklama eder F2 dölü : F1 dölünde elde edilen kadınsı ve erkek bireylerin çaprazlanmasıyla oluşacak ikinci dölü (nesli) ifade eder Kendileşme : Belli bir genotipe sahip dişinin kendisiyle benzer genotipte bir erkekle çaprazlanmasıdır Arı Döl (Saf Döl) : Genotip olarak homozigot olup, kendileştirildiğinde her zaman benzer genotipte ve fenotipte bireyler oluşturan canlılara arı döl denir B BİR KARAKTERLİ (MONOHİBRİT) ÇAPRAZLAMALAR Bir türün yalnızca bir karekteri üstünde çaprazlamalar yapmaya denir Arı döl yeşil tohumlu bir bezelye ile yine arı döl sarı tohumlu diğer bir bezelyeyi çaprazlayalım İki homozigot canlının çaprazlanmasıyla ilgili size sorulan her soruya 1 cevabını verebilirsiniz​Heterozigot durumda her bireyden iki çeşitlilik gamet meydana kazanç Birinci yumurtanın iki çeşitlilik çiçek tozu ile birleşme ihtimali vardır sonra ikinci yumurta ele alınıp tekrar iki değişiklik polen ile birleşme ihtimali yazılır Oluşan dölde, Fenotip oranı 3 : 1 dir Bunun manası, 3'ü bir çeşitten, 1'i öteki çeşitten demektir Diğer soruları da bunun gibi cevaplandırabiliriz Genotip oranı 1: 2: 1 , Fenotip çeşidi 2, Genotip çeşidi 3 tür C İKİ KARAKTERLİ (DİHİBRİT) ÇAPRAZLAMALAR Bu çaprazlamaları açıklayabilmek için, homozigot sarı ve akıcı bir bezelye ile yeşil ve çizgili bir bezelyeyi çaprazlayalım; ​(Sarı yeşile, Düzgünlük, buruşukluğa baskındır) ​ Daha önce de bahsettiğimiz gibi iki homozigot canlının çaprazlanmasıyla, bireylerden birer çeşitlilik gamet ve bunların birleşmesiyle de sadece bir çeşitlilik birey meydana gelmektedir F1 dölünü kendi arasında çaprazlayıp F2 dölünü bulalım ​Oluşan bu ikinci döl için yukarıda belirttiğimiz soruları şöyle cevaplayabiliriz Fenotip Oranı : 9: 3: 3: 1 dir Fenotip çeşidi : 4 dür Genotip çeşidi : 3n 32 9 dur Kendileşme çaprazlamalarında Genotip Çeşidi 3n formülüyle bulunur n, heterozigot şahsiyet sayısını belirtir​Yukarıdaki oranlar, iki şahsiyet heterozigot ve genler bağımsız olduğunda sabittir Tüm çaprazlamaları düzenli çaprazlamalar ve baştan savma çaprazlamalar elde etmek üzere iki başlıca grupta toplayabiliriz Hemen bunları bir tablo ile gösterelim Tüm hibrit çaprazlamalarında: 2n fenotip çeşidi 3n genotip çeşidi 4n çaprazlama sonucu, oluşacak fert sayısını verir n heterozigot karakter çeşidi​Tabloda görüldüğü gibi eğer çaprazlamanız “homozigot x homozigot ise size ne sorulursa 1 cevabını verebilirsiniz Ola Ki “heterozigot x heterozigot şeklinde verilmiş ise tabloda gösterilen oranlar sabit olmaktadır MENDEL KURALLARI ​ Egemen Dağılış (Bölünme) Prensibi : Bir karakteri denetçi iki gen gametler meydana gelirken, bambaşka gametlere giderler Farklı karakterlerin genleri, birbirlerinden egemen olarak gametlere aktarılırlar Buna “bağımsız dağılış veya “ayrılma prensibi denir İzotipi (Benzerlik) Prensibi : Mendel sarı ve yeşil iki ayrı bezelyeyi çaprazladı ve F1 dölündeki tüm bireylerin benzer fenotipte olduğunu fark etti ve buna benzerlik (izotipi) adını verdi Gizlilik – Baskınlık Prensibi : Mendel oğul döllerde anne veya babada olan bir takım özelliklerin kaybolduğunu gözledi Fakat bu özelliklerin bir sonraki dölde ortaya çıktığını görür görmez, kaybolmadıklarını lakin rahat kaldıklarını anladı Birinci dölde gözlenemeyen özelliğe çekinik (rahat) özellik, kendini belirlenmiş eden özelliğe ise baskın özellik adını verdi