Canlılar Arasında En Gelişmiş Beyne Sahip Olmamızın Sebebini Görünce Çok Şaşıracaksınız!

‘’Dünya üzerindeki en zeki canlı olmamızın sebebi nedir? Neden bizler öbür canlılar hakkında araştırma yapabilirken, onlar bizleri araştıramıyorlar?’’, işte bu soru ile yola çıkmış Brezilyalı Nörobilimci Suzana Herculano-Houzel ve bakın işin sonunda nereye varmış!


1. Birinci Adım: Fizikî Araştırma



Öncelikle beyin fizikî olarak araştırıldı ve bilim insanlarının düştüğü birinci yanılgı canlıların beyin büyüklüğü ile beyindeki nöron sayılarının orantılı olduğunu düşünmek oldu. Ayrıyeten, birebir boyuttaki iki farklı beynin, bilgi sürece misyonunu üstlenmiş olan nöronların sayılarının da birebir olması gerektiğini savundular.

2. Primat Beyni vs İnek Beyni



Lakin primat ile inek beynini karşılaştırınca bu savın doğruluktan uzak olduğu anlaşıldı. Primat (memelilerin en zekilerinden) ile inek beynine baktığımızda ikisi de yaklaşık 400gr beyne sahip lakin bırakın bilimsel araştırmayı, gündelik davranışları dahi iki canlı ortasındaki zihinsel aktivite farkını görmemiz için kâfi.

3. Serebral Korteks



İnsan beynine dönecek olursak, bizler en büyük beyefendisine sahip olmamamıza karşın en özel beyefendisine sahibiz. Bizim beynimizin farkını yaratan kısım ise üst beyindir yani serebral korteksimizdir. Zihinsel fonksiyonların görüldüğü, zeka düzeyimizi belirleyen kısım.

4. Kullandığı Güç Ölçüsü



İnsan beynini özel kılan şeylerden birisi de kullandığı güç ölçüsüdür. Epey küçük bir organ olmasına karşın bedene giren kalorinin %25’e yakınını tek başına kullanır. %75 oranda sudan oluşan beyefendisinin tam performans ile çalışması, günlük aldığınız su ölçüsüne bağlıdır. Yani beyninizi sağlıklı tutmak için su için!

5. Nöron Sayıları



Bilim adamları birebir boyuttaki farklı beyinlerde bulunan nöron sayılarını incelediler, insan beyni ile karşılaştırdılar.

Nöronların bilgi sürece vazifesini üstlendiklerini, beynimiz için olan ehemmiyetini söylemiştim. Pekala biz insanların beyninde kaç nöron var ve birebir boyuttaki iki farklı beyinde, tıpkı ölçüde nöron mu bulunur?

Karşılık: Hayır. Düzinelerce farklı beyin üzerinde yapılan çalışma sonucu görülmüş ki nöron sayısı beyin boyutlarından bağımsız, yani beynin tartısı arttıkça nöron sayısı illa da artmıyor.

6. İnsan Beyni



İnsan beyninde yaklaşık olarak 86 milyar nöron vardır. Bunun 16 milyarı serebsal korteks denilen, düşünme yetimizi şekillendiren, şuur, soyut muhakeme yeteneğinin merkezi olarak kabul edilen bölgededir. Bu bağlamda bizim serebsal korteksimiz, bir maymunun serebral korteksine oranla 4 kat daha büyüktür.

Araştırmalar sonucu ortaya çıkan sonuçlardan birisi de tüm canlıların beyninin harcadığı güç ölçüsünün milyar nöron başına 6 kilokalori olduğudur.

İnsan beyni için 86 * 6 = 500 kilokalori.

7. İnsan Beyni vs Primat Beyni



Primatlarla ilgili ilgi çeken bir sonuç: Günde 8 saat beslendiğinde 53 milyar nöronu besleyebilirdi ancak bu durumda bedeni 25 kilodan fazla olamazdı. Tartısını arttırması için nöronlarından vazgeçmek zorundaydı.

Bir primatın günlük azamî beslenme limitini 9 saat olarak kabul ettiğimizde aslında bu canlıların beyindeki nöronlardan neden vazgeçtiklerini anlayabilirsiniz.

8. Sindirim Sistemi



Olağan koşullarda 86 milyar nörona ve 70 kiloya sahip bir insanın günde 9 saatten fazla beslenmesi gereklidir. Ama uykuda olmadığımız devrin birçoklarını yemek yiyerek geçirmemiz pek mantıklı olmazdı, değil mi?

İşte burada devreye bir sistemimiz girdi: Sindirim sistemi. Yaklaşık 1 milyon yıl evvel yemekleri pişirmeyi öğrenen cetlerimize teşekkür etmeliyiz sanırım. Pişen yiyecekleri daha kolay biçimde evvel ağzımızda çiğnedik, sonra da bağırsakta emilimi gerçekleşti. Bu da daha kısa vakitte daha fazla güç demek.

9. Fast Food Bu Muhtaçlığı Karşılar mı?



Fast food yiyecekler günlük kalori muhtaçlığımızı tek başına karşılıyor. Pişirme ile başlayan süreç o kadar gelişti ki artık tüm günü bir hamburger ile geçiştirenler var, zira muhtaçlığımız olan 2000 kaloriyi tek başına karşılayabiliyor.

10. Kilit Nokta: Pişirmek



Şaşırtan lakin insan beynini özel kılan gelişme: Pişirmek! Yani bizim beynimizi öteki beyinlerden daha üstün kılan, bilişsel manada bu derece gelişmesini sağlayacak adım bir manada ‘pişirmek’ oldu diyebiliriz. Tüm canlılar içerisinde yiyeceğini yalnızca insan pişirir. Bu aksiyonda biz insanlara öbür canlılara göre çok daha zeki olma fırsatını sunar..