Candarlı Kara Halil Hayreddin Paşa Kimdir

Candarlı Kara Halil Hayreddin Paşa Kimdir

Candarlı Kara Halil Hayreddin Paşa Hakkkında Bilgi

Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa (Hayrettin ismini vezirliğine getirilmesinden sonra almıştır) Eylul 1364 ile 22 Ocak 1387 tarihleri arasında 22 yıl 4 ay vezirlik yapmıştır Osmanlı Devleti'nin kuruluş harcında buyuk katkıları olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır

Tarihe Candarlılar ailesi olarak gecmiş olan ailenin ust duzey bir mevkiye gelmiş ilk ferdidir Candarlı ailesinden ilk tanınan şahsiyet, ilmiye sınıfından yetişmiş olan kadılığı ve kazaskerliği zamanında Candarlı Kara Halil Efendi, vezirliği doneminde de Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa ismiyle anılan devlet adamıdır Oglu Candarlı Ali Paşa'nin vezirlikbaşvezirlik zamanına kadar Osmanlı Devleti'nde tek bir vezir bulunmakla beraber; Candarlı Kara Halil Hayreddin Paşa tum Osmanlı devletinin yaklaşık 600 yillik tarihinde en uzun sure vezirlikbaşvezirlik yapan kişi olmuştur

Babasının adının Ali olduğunu tesislerinin kitabelerinde gormekteyiz Kara Halil Efendi 14 yuzyılda Anadolu'da yer yer geniş teşkilata sahip olan Ahilerden olup, aynı zamanda da, Osman Gazi'nin kayınpederi olan, Ahi reislerinden Şeyh Edebali'nin akrabasıydı Medrese tahsili gormuş olan Kara Halil, buyuk bir olasılıkla Orhan Gazi zamanında Bilecik kadısı olmuş; daha sonra İznik 'te kadılık etmiş ve oradan da Osmanlı beyliğinin merkezi Bursa'nın kadılığına atanmıştır

Osmanlı vekayii kısmında gorulduğu uzere Kara Halil Efendi bu hizmette bulunduğu sırada beyliğin ilk askeri teşkilatı olan yaya ve musellim teşkilatını kurmuş ve bu suretle aşiret kuvvetlerinden muntazam askeri teşkilata doğru bir adım atılmıştır Bu yeni asker ilk Osmanlı fetihlerinde onemli bir etken olmuştur

I Murad'ın 1362'de padişah olması uzerine Kara Halil Efendi, Osmanlılarda ilk defa oluşturulan kazaskerlik makamına getirilmiş ve bu ilmiye mesleği en yuksek kadılık sayılmıştır Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın tavsiyesiyle savaşta esir duşen genc hıristiyanların Turk koylusunun yanına verilmek suretiyle İslam terbiyesi uzere yetiştirilip, Turkce'yi de oğrendikten sonra acemi ocağına verilmesi ve oradan da yeniceri olmaları usulu kabul edilmiş ve bu suretle ilk duzenli Osmanlı yaya ocağı kurularak bu ocağa Yeniceri Ocağı denilmiştir Boylece Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa Yeniceri Ocağı'nın ve devşirme sisteminin kurucusu olmuştur

Aynı donemde alim Karamanlı Kara Rustem'in ikazı ve Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın padişaha arz etmesi uzerine maliye teşkilatı kurulmuş, ve yeni kurulan Yeniceri Ocağına harpte esir edilerek olanlardan beşte birinin devlet hesabına alınması ve esire ihtiyac olmadığı zamanlarda ise beşte bir esir akcesi alınması kanun olmuştur

Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa 1372'de Sinanuddin Fakih Yusuf Paşa'dan sonra vezir olmuştur İlk Osmanlı vezirleri askeri işlerle pek meşgul olmamışlardı Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın Selanik'in alınmasında, Makedonya ve Arnavutluk prenslerinin aralarındaki ilişkilerde oynadığı belirleyici rol, kendisinden sonra gelen Osmanlı başvezirlerinin hem idari ve hem askeri işlerle sorumlu olmaları sonucunu doğurmuştur

Candarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın 1387'de Vardar Yenicesi ordugahında hastalanarak Serez'e getirilip orada olmesiyle, Karamanoğulları uzerine sefer hazırlığı icindeki Osmanlı Devleti'nin vezirliğine oğlu Candarlı Ali Paşa getirilmiştir

wikipedia
​