Bruksizm (diş gıcırdatma-diş sıkma)

Bruksizm çoklukla uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma vakasıdır. Topluluğumuzda sık rastlanır. Çoklukla bu alışkanlığa sahip bireyler bundan habersizdir.

Bruksizmin (diş gıcırdatması) oluş nedenleri hakkında çeşitli görüşler vardır. Kimi araştırmacılar dişler arasındaki kapanış bağlantısının bozulmasından kaynaklandığını, kimileri santral hudut sistemindeki bir marazın neden olduğunu birtakım araştırmacılar da bu iki nedeni de kapsayan çok cepheli bir mesele olduğunu ileri sürmektedirler.

Herkes gerilimin bruksizmin nedenleri arasında en değerli faktör olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir. Vücudumuzda gerilim belirtilerini birinci olarak gördüğümüz mekan ağız dokularıdır. Gerilim bruksizmin hem oluş nedeni hem de hikayenin şiddetini artıran en kıymetli faktör olarak belirlenmiştir.

Diş gıcırdatması sonucu ağızda dişlerde ve çenelerde birtakım problemler oluşur:

Dişlerin çiğneyici yüzünde oluşan aşınma: Dişlerin birbirleri ile sürtünmesi sonucunda oluşan aşınma tüm dişleri kapsayabilirse de mahsusen ön dişlerde daha tesirlidir.

Dişlerde kırılma: Dişleri sıkma ve gıcırdatma sonucunda ön dişlerin bucaklarında art dişlerin çıkıntılı kısımlarında mikro çatlaklar oluşur. Röntgen ile saptanamayan bu çatlaklar vakitle büyüyerek dişlerin kırılmasına neden olur.

Dişlerde şiddetli hassasiyet: Münhasıran oluşan çatlaklar sonucunda umumiyetle soğuğa karşı hassasiyet gelişir. Ani diş sızlamaları başlar.

Diş etinin geçmişe çekilmesi ve çoklukla bununla birlikte oluşan dişin boynunda diş eti hizasında oluşan çentik biçimindeki aşınmalar: Bu durumun oluşmasının nedeni ilerleyen yaşa bağlı diş eti çekilmesi ya da ölçüsüz basınç uygulanarak yapılan diş fırçalama olsa da,bruksizm illetinin dişlerde bu üzere oluşumlara daha sık neden olduğu ve karakteristik imaj verdiği belirtilmektedir.

Dişlerde sallanma: Yıllar süren gıcırdatma sonucu dişler gevşeyerek sallanmaya başlar. Haddinden fazla basınç dişleri saran kemik desteğinin kaybolmasına neden olur. Bu durumu telafi etmek için dişlerin kökleri hizasında ekstra kemik çıkıntıları gelişir.

Yanaklarda iritasyon (tahriş): Mahsusen dişleri birbirlerine temas ettikleri kapanış çizgisi hizasında, yanağın iç kısmında çizgi ya da kabartı biçiminde bir oluşum meydana gelir. Bu oluşum nedeni ile sıklıkla “yanak ısırma” hadisesi ile karşılaşılır.

Kas ağrısı:Mahsusen şakak ve yanak kesimindeki kasların çok çalışması bu nahiyelerde kas ağrısına neden olur.Gece görülen bruksizm vakalarında sabah uyanıldığında daha çok hissedilen bu çenelerde yorgunluk hissi,gün içinde de dişleri sıkma ve gıcırdatma devam ediyorsa geçmeyen bir baş ağrısı olarak da algılanabilmektedir.

Çene ekleminde ağrı : Çene eklemine ölçüsüz yüklenilme nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı ve kenetlenme olabilmektedir.Bu belirtiler diş gıcırdatmasının derhal başlangıcından itibaren ortaya çıkmaz. Hadisenin şiddetine ve mühletine nazaran bazen yıllar sonra görülebilmektedir. Çoğunlukla belirtilerin tümü birden olmayabilir. Bazen çok az belirti gösterebilir.

Tedavi
Tedavinin maksadı dişlerde çene ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır

Diş tabibi tarafından uygulanan,diş sıkma ve gıcırdatmanın şiddetine ve sıklığına uyku sırasında yada gün içinde dişlerin birbirleri ile temasını engellemek hedefi ile alt ve üst çene dişlerinin arasına yerleştirilerek kullanılan “gece koruyucuları”, diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en kıymetli araçtır. Gelgelelim gece koruyucuları tek başlarına ehliyetli olmayabilir.

Bu nedenle illetin sergilediği tabloya nazaran gece koruyucularının yanında ;Hatalı yapılmış yahut çok eskimiş diş dolgusu ve kaplamaların yine yapılması;Eksik olan dişlerin bölgesine koyulabilmesi için protezuygulamaları;Stres terapisi;Rahat uyumayı sağlayıcı tedbirler alınması;Kas gevşetici ilaç pratiği üzere birtakım ek tedavilerinde uygulanması gerekebilmektedir.