Bolşevizm - Bolşevizm nedir - Bolşevizm ne demek

Bolşevizm,Bolşevizmin anlamı


Bolşevizm nedir

1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Halkçı Emekçi Partisi ’nin İkinci Kongresi ’nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üstüne başlayan manzara ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup

Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça ekseriyet anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır Kongreden daha sonra iki taraf aralarında birleşme girişimleri olsa da birleşme gerçekleşmeyecek ve 1912 yılında kesin ayrım yaşanacaktır Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı alacaklar ve Sovyetler Birliği ’ni kuracaklardır

Bölünmenin tarihçesi

Polis baskısı nedeniyle önce Brüksel sonra da Londra ’da yapılan Rusya Sosyal Halkçı Emekçi Partisi RSDİP 2 Kongresi 1903 yılı Ağustos ayında toplanır Toplantıda yeni partinin üyelik esasları ve tanımı üzerinden kayda değer bir ayrılma yaşanacak ve Rusya ’daki devrimci hareketi içten etkileyecektir
Vladimir İlyiç Ulyanov ya da takma adıyla Lenin parti üyelerinin gizli ve faal bir çevreden oluşmasını, yalnızca ceplerinde parti kimliği taşıyan ve ara sıra partiye uğrayanlardan, hatta hiç uğramayanlardan oluşmamasını savunuyordu Bu etkin üyeler profesyonel devrimci kadrolar olarak Çarlık otokrasisine aleyhinde işçi devrimi yapabilecek bir devrimci partinin yaratılabilmesi için zamanlarının çoğunu örgütlenmeyle geçireceklerdir

Bu modele göre sempatizanlar haricen bırakılmış olmaktaydı Partinin iç işleyişinde de demokratik merkeziyetçilik benimsenecekti Lenin ’in bu fikirlerine karşıt olarak ise arkadaşı Julius Martov partinin merkezinde profesyonel devrimcilerin olmasına onay verse de parti üyeliğinin sempatizanlara, devrimci işçilere ve diğerlerine açık olmasını savunuyordu İkili bu konuyu daha önce de tartışmış olsalar da, gösterme ayrılıkları kongrede ayrılığa yol açacaktır Ayrılık ufak bir konuda ve bireysel ayrımdan kaynaklanıyor görünse de fark derinleşecek ve bölünme zorunlu hale gelecektir

İsmin kökeni

Lenin ve Martov yandaşları kongredeki durumlarına kadar Rusça “bolshinstvo (yetişkinlik) ve “menshinstvo (azınlık) olarak adlandırılırlar Kongredeki delegeler durmadan saf değiştirdikleri için birleşim başarısız olacak ve parti gerçekten ikiye bölünecektir

1905 Devrimi

İki taraf da durmadan yeni üyeler kazanıyor ve kaybediyordu Rus marksizminin babası olarak adlandırılan Georgi Plehanov birincil öncelikle Lenin ve Bolşeviklerden yana olacak ancak 1904 ’de ayrılacaktır Menşeviklerden yandan olan Leon Troçki ise Menşeviklerin Rus liberalleriyle uzlaşma girişimleri ve Bolşeviklerle birleşmeme tutumları yüzünden ayrılacaktır İki taraf arasındaki fark Nisan 1905 ’de Bolşeviklerin öbür yaptığı ve 3 Kongre olarak adlandıracakları kongre ile derinleşecektir

Menşevikler hemen alternatif bir kongre yapacaklardır Rusya İmparatorluğu Çarlık rejiminin 1905 Devrimi ile sarsıldığı dönemde Bolşevikler azınlıktadır Ayaklanan halkın kendiliğinden kurduğu Sankt Petersburg Emekçi Sovyetinde azınlıkta olsalar da Troçki tarafından etkin bir şekilde temsilcilik edilmektedirler Buna rağmen Moskova Sovyetinde çoğunluktadırlar Moskova Sovyetinin Aralık 1905 ’de aldığı isyan kararı sonucu kentte iktidar alınacak ancak isyan yaklaşık bir ayda bastırılacaktır

19061907

1905 Devrimi sürmekteyken Bolşevikler ile Menşevikler Stockholm ’de Nisan 1906 ’da yapılan 4 Sentez Kongresinde baştan birleşmeye çalışırlar Menşevikler Yahudiler arasında ayrı bir örgütlenmeyi savunan Bund ile karşılıklı hareket edince Bolşevikler azınlıkta kalır Kongrede birleşim yönünde karar alınsa da her grup kendi yönetimini koruyacaktır Londra ’da Mayıs 1907 ’de yapılan bir sonraki 5 Kongrede de bu koşul değişmeyen

Lenin ve Bogdanov arasında (1908–1909)

1905 Devriminin 1907 yılına girildiğinde iyice yenilmesiyle beraber Bolşevikler, Çarlık rejiminin düzenlediği 3 Duma ’ya katılıp katılmamayı tartışırlar Lenin, Grigory Zinoviev ve Lev Kamenev Duma ’ya katılmayı savunurken, filozof Aleksandr Bogdanov, Anatoli Lunaçarski ve Mihail Pokrovski Duma ’daki vekillerin geri çağrılmasını savunurlar Bu grup Rusça geri aramak fiilinden türetilen Otzovistler olarak anılacaktır

Diğer bir grup ise Duma ’da yer alan Bolşevik vekillerin parti yönetiminden egemen hareket etmelerinden nedeniyle ultimatomla uyarılmasını savunurlar Bu gruba da Ultimatomcular denilecektirBolşevikler arasındaki Bogdanov yandaşlığı ve uyuşmama 1908 yılına dürüst gelişince Lenin, Bogdanov ’un filozof yanında saldırmaya başlar 1909 yılında yayınladığı Materyalizm ve Ampiryokritisizm adlı eserde Bogdanov ’u idealizm felsefesini savunmakla itham eder Haziran 1909 ’da Paris ’de Bolşevik yayın organı Proletary tarafından düzenlenen Bolşevik Konferansında Bogdanov eleştirilir ve Bolşevik saflarından atılır

1910

Partinin ikiye bölünmüş olması ve Çarlık rejiminin yoğun baskısı, güçleri her yerde birleştirmek yanlılarını harekete geçirir Ocak 1910 ’da Bolşevikler, Otozovistler ve fazla sayıda Menşevik grup Paris ’de Merkez Komite toplantısı yaparlar Kamanev ve Zinoviev birleşme gündemine karşı olsalar da Viktor Nogin gibi arabulucu Bolşeviklerin ısrarına boyun eğerler

Lenin birleşmeye güçlü olarak karşı çıksa da Bolşevik liderlik aralarında yapılan oylamada azınlıkta kalır Menşeviklerle yapılan anlaşmaya kadar birleşmiş partinin yayınlama organı Troçki ’nin Viyana ’da çıkarttığı Pravda olacaktır Ama Pravda yayınlama kurulundaki Bolşevik temsilcisi Kamenev Ağustos 1910 ’da kuruldan istifa edince birlik çabaları sona erer

1912 ayrı parti

İki grup aralarında ilişkiler 1912 yılında kopacaktır Bu yılın Ocak ayında Bolşevikler sadece kendi örgütüyle topladıkları Prag Konferansında Menşevikler ve Otzovistler partiden resmi olarak atılacaklardır Bu kongreden sonradan Bolşevikler bundan böyle kendilerini RSDİP ’in hizibi olarak yok öbür bir parti olarak RSDİP (Bolşevik) olarak tanımlayacaklardır

Bolşevik önderliği bambaşka bir parti olmaya karar verse de Bolşevik yanlısı taban örgütü ve işçiler bu hattı izlemekte zorlanacaktır Ayrıca Duma ’daki 6 Bolşevik temsilci de parti yönetiminin bu kararını kabul etmez Sadece Matvei Muranov farklı bir parti kurulmasından yandan olur Fakat buna rağmen Bolşevik liderlik duruma baskın olacak ve Eylül 1913 ’de farklı bir Duma grubu kurulacaktır
İdeolojisi

Bolşevikler Çarlık rejimini kitlesel bir emekçi devrimiyle devirecek merkezi ve disiplinli bir partiyi örgütlemeye çalışmıştır Bolşevikler Rus işçilerine bir ayaklanmada önderlik edebilecek kitlesel ve sınıfın öncüsü militan işçilerin partisini oluşturmaya çalışmıştır Bolşevik parti lider partisi olmamasına karşın merkez komitesinde cisimleşmiş olan parti yönetimine demokratik merkeziyetçilik çerçevesinde sıkı sıkıya ast bir yapıdaydı Menşeviklerin uyguladığı parti üyeliği daha esnekti ve öteki siyasi partilerle daha kolay işbirliği yapıyorlardı Bolşevikler ise bilhassa liberal partilerle işbirliği yapmayacak, diğer sosyalist partilerle de tanımlı ittifaklara girecektir

Baştan ad değişikliği

1952 yılında yapılan 19 Kongre sırasında Genel Sekreter Stalin ’in önerisiyle isim değişikliği gündeme kazanç:
“Artık Menşevikler değil Neden artık kendimize Bolşevik diyelim oysa? Biz bundan böyle yetişkinlik değiliz, biz tüm partiyiz„

Josef Stalin – 1952

Stalin ’in önerisi kongrede kabul edilir ve Bolşevik Partisinin adı Sovyetler Birliği Komünist Partisi olur Bundan daha sonra Bolşevik adlandırması Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı dönemlerine ait olarak kalacaktır
netten özel baskı *