Bir öğretim metodunun seçimini etkileyen faktörler

Bir öğretim metodunun seçimini etkileyen faktörler öğrenmeyi etkileyen faktörler slayt Çağımızda öğretim prensip ve metodlarını hoca, öğrenci ve ders faktörleri dıştan belirleyen bir çok gelişme vardır Ders programlarını belirleyenler, her dersin algoritmasını, müfredatını belirleyenler, ders kitaplarını hazırlayanlar, okulları yapan ve donatanlar, ders araçgereci hazırlayanlar, hattâ günlük ders saat ve yerlerini düzenleyenler bile öğretim metodları üstünde etkili olmaktadır Her öğretim metodu her derse, her konuya, her öğrenci grubuna, her öğretim düzeyine uygun olmayabilir Öbür durumlarda değişik metodların kullanılması gerekir Bir öğretim metodunun seçimini etkileyen faktörler şunlardır: 1) Dersin muhtevası: Dersin içindeki konuların tabiatı, sıkça öğretim metodunun en kaslı belirleyicisidir FizikKimya derslerindeki bir takım konular ilk elden laboratuvar çalışması gerektirebilir Edebiyat dersinde bir takım edebi eserlerin okunup konut ödevi biçiminde hazırlanması, ya da ara sıra eski metinlerin okunup açıklanması (hermeneutik) gereklidir Konu, hangi metodla en iyi şekilde öğretilebilecekse, o metod kullanılmalıdır 2) Öğrencilerin özellikleri: Öğrencilerin yaş, cinsiyet, kabiliyet ve ilgileri, motivasyonları, ailelerin sosyoekonomik ve kültürel özellikleri, öğrencilerin içinde yetiştikleri çevre vs metod seçiminde etkin olabilir İyi yetişmiş bir öğretmen, sınıftaki öğrencilerin özelliklerine göre, gerektiğinde öbür metodları uygulayabilmelidir Öbür yaşlarda değişik metodlar kullanılabilir Eğitim, mektepaile işbirliğinde sürdürülen bir egzersiz olduğu için, ailenin ekonomik ve kültürel seviyesi de farklı metodları gerektirebilir Öğrencilerin özellikleri dikkate alınmadan yapılan ders, havaya anlatılan bir ders, karanlığa atılan bir taş gibidir 3) Öğretmenin özellikleri: Ders metodunu öğretmen seçtiği için, bu seçimde onun özelliklerinin de etkili olacağı son derece açıktır Değişik öğretmen tipleri vardır: teorik alıcı, dindar müşteri, ekonomik müşteri, politik tip, estetik herif vs Her tipin öbür yaklaşma ve davranışları, öbür metodları olabilir Keza öğretmenin yaşı, cinsiyeti, mezun olduğu okul, kıdemi, o günkü motivasyonu ve psikolojik durumu da öğretim metodu seçimini etkilemektedir Meselâ, fen derslerinde laboratuvar kullanım ile öğretmenin yetişme biçimi, yani mezun olduğu okul arasında bir ilişki vardır Derslerinde soru sorulmasına hiç izin vermeyen, hiç ağız dalaşı ortamı açmayan öğretmenlerde de, bu şart çeşitli etmenlerden kaynaklanabilir Bir derste öğretmenin seçtiği yöntem dek, uygulayacağı taktik ve öğretilecek konu ile öğrenci arasında nerede durması gerektiği konusu da önemlidir Bu konuda değişik girişim ve uygulamalar vardır; bunlardan en idealinin hangisi olduğu konusu, öğrencinin yaşına, öğrenilecek konunun özelliklerine vs kadar değişir 4) Öğretim vasıtagereçlerinin durumu: Okulda ders araçlarının olup olmaması da öğretim metodu seçimini etkiler Bilgisayar, tepegöz, dia projeksiyon, epidiaskop, laboratuvar, TVvideo, iyi bir kütüphane gibi bir öğretim için fazla zorunlu olan dersin esas vasıtagereçlerinin ya da yardımcı aletlerin olup olmaması dersteki metod seçimini etkiler Hattâ aletlerden başka yapı, derslik, ışık, sıcaklık gibi faktörler de ders metodu seçiminde etkilidir Resim, müzik, vücut eğitimi gibi derslerin özel ortam ve araçlara ihtiyacı vardır Eğer bunlar sağlanmazsa, ders metodunda önemli değişiklikler yerine getirmek gerekir Resim atelyesi veya çizim masaları olmadığında Resim dersinde; spor salonu ve malzemeleri olmadığında Ceset Eğitimi dersinde, müzik odaları ve enstrümanlar olmadığında Müzik dersinde doğru metodların seçimi nasıl mümkün olur? Ali Özdaş Öğretim Prensip ve Yöntemleri, İstanbul 1997