Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Bilim Felsefesi Özet
Bilim Felsefesi Nedir?
Bilim felsefesi genel anlamda; bilimin ne olduğu, bilimsel düşüncenin yapısı, bilimsel yöntemlerin işlevselliği, bilimsel sonuçların özellikleri, bilimin değeri ve bunlar gibi bilim hakkında sorulabilecek sorulara cevap arayan felsefi yaklaşımın adıdır Yani bilim felsefesi, bilimin üstüne düşünmektir
Felsefenin ilk çağında felsefeye katkı karşılayan düşünürler, o dönemin felsefi düşünsel yapısını, bizim şimdiki zamanda anladığımız bilimsel düşünsel yapıya benzer nitelikte görmekteydiler Yani onlar felsefeyi, doğanın bilgisine ulaşabilmeye yarayan bir araç olarak kabul etmekteydiler Örneğin Demokritos, takriben iki bin beş yüz sene önce günümüzdeki atom anlayışının ilk düşünsel yapısını ortaya koymuştur Bu bağlamda, var olan bir şeyin sonsuza kadar bölünemeyeceğini; çünkü sonsuza dek bölünen bir şeyin en son kertede herhangi bir büyüklük meydana getiremeyeceğini belirterek bu bölünmenin bir yerde durması gerektiğini vurgulamış ve bölünen şeyin en son kertede bundan böyle bölünemez bir halinin mevcut bulunması gerektiğini belirtmiştir Demokritos'un bu tanımı da şimdiki kaynaklarda bahsedilen atom parçacığına takriben bir anlam taşımaktadır
Felsefe, ilk devir her tarafında bizim bugün bilimden anladığımız şeyden daha bambaşka biçimde anlaşılmamıştır sonuç olarak Aristoteles, bugün bağımsız bilimler olarak tanımlanan fizik, matematik ve astronomi gibi bilimleri sadece felsefenin birer dalı olarak görmüş ve tanımlamıştır Hatta Newton, bilimsel görüşlerini kaleme aldığı kitabına, Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleriismini vermiştir Yani Newton bile felsefe ile bilimi ayırmamıştır Felsefe ile bilim arasındaki önemli fark, 19 yüzyılda kesinkes yapılmaya başlanmıştır Günümüzde ise felsefe ile bilim arasındaki ilişki, bu iki bölge birbirinden öbür birer bölge olarak ele alınarak araştırılmaya devam etmektedir
Bilimin felsefenin bir konusu olması ve hatta bu konunun belirtilen bir süre içinde felsefenin bir daha alçak disiplini olması söz konusudur Tarihsel bir açıklama olarak bilimin felsefenin içinden doğup geliştiği genel bir şekilde belirtilmektedir daha sonra bilimin bir bilinç formu olarak ayrılmasından sonra da bilim felsefe ilişkisi süregelmiştir Bilim, felsefeden ayrılarak kendi içinde birçok daha aşağı dala bölünmüştür Bu bağlamda her bilim dalı, varlığın öbür bir yanını kendisine tahlil konusu yapmış ve farklı bilim dalları ortaya çıkmıştır Bu bağlamda mesela fizik cansız nesnelerin ve gökbilim de göksel olayların doğasını inceleyen benzer birer bilimsel alt dal olarak kabul görmüştür Aynı şekilde tekrar 19 yüzyılda, sosyal bilimler olarak adlandırdığımız sosyoloji, psikoloji, tarih ve ekonomi de kendilerine özel birer varlık alanını bilimsel anlamda kabul ederek felsefeden kopmuştur Bilim felsefesi bilhassa bu ayrımın sonrasında felsefenin bilim üzerine düşünmesinin bir sonucu olarak doğmuştur
Bilim kendi başına kendi anlamını bilemez, böyle bir bilme çabasına yöneldiği anda bilimin bilimini yapmaya çalışmış olur Bu anlamda bilim felsefesi, bilimin yerini, anlamını ve kuramsal konumunu tahsis etmek üzere yürütülen felsefe içi çalışmaların bütünlüğüdür Bilimin felsefeden ayrışmasından daha sonra felsefenin bilim üstüne düşünmesi bilim felsefesinin içeriğini oluşturmaktadır Özetle bilim felsefesi, bilimsel akıl ve yöntemlerin mantıklı veya kuramsal bir çözümlemesini vermeye çalışır
Bilimlerin felsefeden ayrılmaları, yalnızca konu ve tahlil alanlarındaki ayrılıklar olarak gerçekleşmemiştir Bu durumda, bilim ile felsefe arasındaki esas fark, konudan çok usul farklılaşması olarak karşımıza çıkmaktadır Örneğin felsefenin yöntemi sürekli ve sistemli bir düşünme ise, bilimin yöntemi gözlem yapma, varsayımda katılmak ve bu varsayımı doğrulama şeklindedir
neticede bilim felsefesi; bilimin ne olduğunu, bilimsel kuramların özgül yapısını, bilimsel bilginin epistemolojik statüsünü, bilimsel yöntemlerin anlamlarını, bilimsel bilginin nesnesini, bilimin gelişiminin anlamını ve en genel anlamda tüm bilimin konumu, gelişimi ve iç yapısını değerlendiren, bunu kuramsal düzlemde ortaya koymaya çalışan felsefi disiplindir
Özel Baskı *
Bilim Felsefesi Nedir?
Bilim felsefesi genel anlamda; bilimin ne olduğu, bilimsel düşüncenin yapısı, bilimsel yöntemlerin işlevselliği, bilimsel sonuçların özellikleri, bilimin değeri ve bunlar gibi bilim hakkında sorulabilecek sorulara cevap arayan felsefi yaklaşımın adıdır Yani bilim felsefesi, bilimin üstüne düşünmektir
Felsefenin ilk çağında felsefeye katkı karşılayan düşünürler, o dönemin felsefi düşünsel yapısını, bizim şimdiki zamanda anladığımız bilimsel düşünsel yapıya benzer nitelikte görmekteydiler Yani onlar felsefeyi, doğanın bilgisine ulaşabilmeye yarayan bir araç olarak kabul etmekteydiler Örneğin Demokritos, takriben iki bin beş yüz sene önce günümüzdeki atom anlayışının ilk düşünsel yapısını ortaya koymuştur Bu bağlamda, var olan bir şeyin sonsuza kadar bölünemeyeceğini; çünkü sonsuza dek bölünen bir şeyin en son kertede herhangi bir büyüklük meydana getiremeyeceğini belirterek bu bölünmenin bir yerde durması gerektiğini vurgulamış ve bölünen şeyin en son kertede bundan böyle bölünemez bir halinin mevcut bulunması gerektiğini belirtmiştir Demokritos'un bu tanımı da şimdiki kaynaklarda bahsedilen atom parçacığına takriben bir anlam taşımaktadır
Felsefe, ilk devir her tarafında bizim bugün bilimden anladığımız şeyden daha bambaşka biçimde anlaşılmamıştır sonuç olarak Aristoteles, bugün bağımsız bilimler olarak tanımlanan fizik, matematik ve astronomi gibi bilimleri sadece felsefenin birer dalı olarak görmüş ve tanımlamıştır Hatta Newton, bilimsel görüşlerini kaleme aldığı kitabına, Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleriismini vermiştir Yani Newton bile felsefe ile bilimi ayırmamıştır Felsefe ile bilim arasındaki önemli fark, 19 yüzyılda kesinkes yapılmaya başlanmıştır Günümüzde ise felsefe ile bilim arasındaki ilişki, bu iki bölge birbirinden öbür birer bölge olarak ele alınarak araştırılmaya devam etmektedir
Bilimin felsefenin bir konusu olması ve hatta bu konunun belirtilen bir süre içinde felsefenin bir daha alçak disiplini olması söz konusudur Tarihsel bir açıklama olarak bilimin felsefenin içinden doğup geliştiği genel bir şekilde belirtilmektedir daha sonra bilimin bir bilinç formu olarak ayrılmasından sonra da bilim felsefe ilişkisi süregelmiştir Bilim, felsefeden ayrılarak kendi içinde birçok daha aşağı dala bölünmüştür Bu bağlamda her bilim dalı, varlığın öbür bir yanını kendisine tahlil konusu yapmış ve farklı bilim dalları ortaya çıkmıştır Bu bağlamda mesela fizik cansız nesnelerin ve gökbilim de göksel olayların doğasını inceleyen benzer birer bilimsel alt dal olarak kabul görmüştür Aynı şekilde tekrar 19 yüzyılda, sosyal bilimler olarak adlandırdığımız sosyoloji, psikoloji, tarih ve ekonomi de kendilerine özel birer varlık alanını bilimsel anlamda kabul ederek felsefeden kopmuştur Bilim felsefesi bilhassa bu ayrımın sonrasında felsefenin bilim üzerine düşünmesinin bir sonucu olarak doğmuştur
Bilim kendi başına kendi anlamını bilemez, böyle bir bilme çabasına yöneldiği anda bilimin bilimini yapmaya çalışmış olur Bu anlamda bilim felsefesi, bilimin yerini, anlamını ve kuramsal konumunu tahsis etmek üzere yürütülen felsefe içi çalışmaların bütünlüğüdür Bilimin felsefeden ayrışmasından daha sonra felsefenin bilim üstüne düşünmesi bilim felsefesinin içeriğini oluşturmaktadır Özetle bilim felsefesi, bilimsel akıl ve yöntemlerin mantıklı veya kuramsal bir çözümlemesini vermeye çalışır
Bilimlerin felsefeden ayrılmaları, yalnızca konu ve tahlil alanlarındaki ayrılıklar olarak gerçekleşmemiştir Bu durumda, bilim ile felsefe arasındaki esas fark, konudan çok usul farklılaşması olarak karşımıza çıkmaktadır Örneğin felsefenin yöntemi sürekli ve sistemli bir düşünme ise, bilimin yöntemi gözlem yapma, varsayımda katılmak ve bu varsayımı doğrulama şeklindedir
neticede bilim felsefesi; bilimin ne olduğunu, bilimsel kuramların özgül yapısını, bilimsel bilginin epistemolojik statüsünü, bilimsel yöntemlerin anlamlarını, bilimsel bilginin nesnesini, bilimin gelişiminin anlamını ve en genel anlamda tüm bilimin konumu, gelişimi ve iç yapısını değerlendiren, bunu kuramsal düzlemde ortaya koymaya çalışan felsefi disiplindir
Özel Baskı *
