Bel vücudumuzun tartısını taşıyan ve birebir vakitte günlük aktivitemiz içerisinde gövdemizin hareketli olmasını sağlayan bir yapıdır. Bel 5 adet omur ve bu omurları birbirine bağlayan kıkırdak yastıkçıklar (disk), eklem yapıları ve bunlara destek olan yumuşak dokulardan oluşurr. Bel omurları içerisinden bacakların kas denetimini sağlayan, bacakların duyusunu taşıyan ve idrar, gaita ve seksüel fonksiyonların denetimini sağlayan sonlar makbul.
Belde taraf alan omur, disk ve yumuşak dokularda gelişen rastgele bir hadise bel ağrısı yapabilir. Bel ağrısı, günümüzde bireyin günlük aktivitesini kısıtlayan en kıymetli nedenlerden birisidir. Kişilerin yaklaşık % 80'i hayatları boyunca en az bir kere bel ağrısı ile karşılaşmaktadır. Bel ağrısı gelişmiş topluluklarda görülen kronik marazlar arasında kalp illetlerinden sonra 2. sırayı almakta ve cerrahi tedavi yapılan marazlar arasında beşinci sırada bulunmaktadır. Ağrı bazen haftalar velev aylarca sürmekte, hastaların iş hayatları altüst olmakta, aile ve toplumsal yaşantıları bu vukuattan önemli biçimde etkilenebilmektedir.
Bel ağrısı en sık 20-40'lı yaşlarda görülmektedir. Bel ağrısı akut ve kronik olmak üzere 2 öbeğe ayrılabilir. Akut bel ağrısı durumunda ekseriyetle ağrı birkaç gün içerisinde azalır ve birkaç hafta sonra külliyen makbul. Ağrı 3 aydan daha ziyade sürerse bu ağrıya kronik bel ağrısı denir. Bel ağrısı olan hastaların %90'ının yakınması birinci 4 hafta içinde zaten geçerken fakat %5'i kronikleşir. Bu tip ağrılara umumi olarak "Mekanik bel ağrısı" da diyoruz.
Birçok bel ağrısı durumunda ağrının nedeni hikaye ve klinik muayene ile anlaşılır, yardımcı incelemeler ve radyolojik tetkiklerde bir şey bulunamaz. Bu nedenle bel ağrısı olan hastaların birçoklarında ağrı yakınmaları birkaç gün içerisinde resen gerileyeceğinden, çoğunlukla tetkik edilmelerine gerek yoktur. Bel ağrısı yakınmasıyla bizlere gecikmeden ulaşan hastaların büyük kısmı konservatif tedavi ismi verilen cerrahi dışı metotlarla iyileşebilmektedir. Akut bel ağrısı nedeni olarak bel fıtığı, kas ve yumuşak dokulardaki ölçüsüz gerilme düşünülüyorsa, bu hastalara yatak istirahati (5 günü geçmeyen) ve ilaç tedavisi önerilir.Ancak sahip olduğu bel ağrısı yalın bir tedavi ile güzelleşebilecek iken, bilinçsizce yapılan tatbikler sonucu ameliyatlık hale gelmiş, daha da berbatı ameliyata bile yetişemeden felç kalmış hastalar vardır.
Tedavide muvaffakiyete giden yol hakikat teşhisten makbul. Bunun için bel ağrısı bulunan hasta da ilgili mütehassıs tabibe müracaat etmelidir. Tabip hastanın şikayetlerini dinleyecek, muayenesini yapacak ve illetiyle ilgili tüm tetkik ve tahlilleri isteyecektir. Şu nedenlerle doktora başvuran hastalarda incelememize direkt grafi ile başlamak ve takibinde Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) velev ek kan tetkikleri ve kemik sintigrafisi yapmak gerekebilir: Tekrarlayan bel ağrısı atakları, kronik bel ağrısı, ağrı şiddetinin giderek artması, bel ağrısı ile birlikte uyluk ve bacak ağrısı, uyuşukluk, güçsüzlük, istemli idrar ve gaita yapamama, seksüel fonksiyon bozukluğu üzere belirtilerin olması; istirahat ile geçmeyen bel ağrısı; bel ağrısı ile birlikte ölçüsüz kilo kaybı, ateş, üşüme ve titreme olması.
Fakat dimağ cerrahi bilirkişisi bir tabip kesin olarak ameliyata karar vermişse artık ameliyatı geciktirmemek gerekir. Zira gecikme sonucunda bazen telafisi mümkün olmayan meseleler ortaya çıkabilmektedir. Kuvvet kaybı üzere nörolojik bulgular olmamasına karşın, uzun süren ağrı nedeniyle hastaların hayat kaliteleri etkileniyorsa ağrı tek başına cerrahi teşebbüs nedeni olabilir. Cerrahi teşebbüs sistemi seçilirken her hasta farklı başka kıymetlendirilir ve o hastaya münâsib teknik seçilir. Çoklukla de operasyonun hiçbir safhasında dokulara çıplak gözle müdahale etmeyip, ciltten itibaren manzarayı büyüten mikrocerrahi teknik yahut endoskopik teknik ile çalışılmalıdır. Zira binlerce yıl önce Hipokrat tarafından ortaya konmuş bir tedavi prensibi olan"Öncelikle hastaya zarar vermeyiniz" kelamı bugün de muteberliğini korumaktadır.
Bel hayli karmaşık bir anatomik yapıya sahiptir ve bel ağrısı yapabilecek pek çok neden vardır. Travma, bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı yapabilen kıymetli sebeplerdendir. Travma şiddetine nazaran zedelenme yüzeysel dokularda kalabileceği üzere derine, omur kemikleri ve hudut elemanlarına kadar da ilerleyebilir. Kas ve yumuşak dokuların ölçüsüz gerilmesine yahut ufak yaralanmalara bağlı olan bel ağrısı (mekanik bel ağrısı) varsa ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve kısa müddetli yatak istirahati tek başına birçok olguda kafidir. Fakat omurga kırığı ve/veya bel kayması durumlarına yol açan daha önemli travmaların tedavisi doğal olarak farklıdır.
Doğuştan gelen birtakım yapısal bozukluklar ve omurga form bozukluğu da misal şikâyetlere yol açabilir. Öte yandan omurga kireçlenmesi (dejeneratif değişiklikler) umumiyetle yaşlanmaya bağlı ortaya çıkarken, birtakım kimselerde meslek ve genetik yapı da değerli rol oynar. Yaşlanma sonucu disk ve bağlarda oluşan aşınma, yırtılma, deformasyon bel ağrısı yapabilir. Hastanın şişman olması dezavantajdır. Bazen eklemlerin kalınlaşması, kireçlenme ve disk dejenerasyonu ilerleyerek had elemanlarının geçtiği kanal ve delikleri daraltır. Bu da önemli şikâyetlere neden olabilir. Halkımızın "bel kayması" dediği spondilolistezis te bel ağrısı ve bacak ağrısına yol açabilir.
İşte bu türlü bel fıtığı, bel kayması, spinal dar kanal üzere nedenlere bağlı bel ağrısı hastasında, hadlere basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa, omurgada anormal hareketlilik (instabilite) varsa cerrahi teşebbüs kesinlikle gereklidir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.
Çeşitli romatizmal rahatsızlıklar da değerli bir öbeği oluşturur. Enfeksiyon marazları da unutulmamalıdır. Bu hastalarda da hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama, anormal hareketlilik (instabilite) varsa cerrahi teşebbüs yapılmalı, neden enfeksiyon ise ek antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı dendiğinde kişilerin en çok korktuğu illetlerin başında tümörler gelir. Bunların bir kısmı âlâ huylu, bir kısmı ise istenilmeyen huyludur. Tümörler şahsen beldeki kemiklerden ya da yumuşak dokulardan köken alabileceği üzere komşu yahut uzak organlardan yayılma yoluyla da gelmiş olabilirler. Bu nedenle daima bel ağrısı ve bacak ağrısı şikayetleri ciddiye alınmalı, en ufak kuşkuda ileri tetkiklere gidilmelidir. Tümöre bağlı bel ağrısında şayet hadlere basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa yahut omurgada anormal hareketliliğe (instabiliteye) yol açmışsa cerrahi teşebbüs yapılabilir ve doku tanısına nazaran radyoterapi-kemoterapi önerilir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa, öncelikle biyopsi ile tümörün tipi belirlendikten sonra duruma nazaran, cerrahi teşebbüs ve/veya ışın tedavisi, kemoterapi yapılmalıdır.
Kronik bel ağrısı sebebi olarak bel fıtığı, bel kayması, omurga kanal daralması, disk dokusunun yıpranması olan olgularda şayet ilerleyici nörolojik bulgular (kas güçsüzlüğü, istemli gaita ve idrar yapamama) varsa cerrahi teşebbüs, yoksa öncelikle ağrı kesici, kas gevşetici ve kısa müddetli yatak istirahatini takiben fizik tedavi, kas egzersizleri önerilir. Bilhassa tekrarlayan bel ağrılarının önüne geçilmesi için hastanın çokça kilolarından kurtulması, varsa sigara içmeyi bırakması, bel- sırt ve karın kaslarına yönelik kas egzersizlerini nizamlı ve daima yapması, uygunsuz duruş-oturma ve yatma durumlarını düzeltmesi gerekmektedir.
Belde taraf alan omur, disk ve yumuşak dokularda gelişen rastgele bir hadise bel ağrısı yapabilir. Bel ağrısı, günümüzde bireyin günlük aktivitesini kısıtlayan en kıymetli nedenlerden birisidir. Kişilerin yaklaşık % 80'i hayatları boyunca en az bir kere bel ağrısı ile karşılaşmaktadır. Bel ağrısı gelişmiş topluluklarda görülen kronik marazlar arasında kalp illetlerinden sonra 2. sırayı almakta ve cerrahi tedavi yapılan marazlar arasında beşinci sırada bulunmaktadır. Ağrı bazen haftalar velev aylarca sürmekte, hastaların iş hayatları altüst olmakta, aile ve toplumsal yaşantıları bu vukuattan önemli biçimde etkilenebilmektedir.
Bel ağrısı en sık 20-40'lı yaşlarda görülmektedir. Bel ağrısı akut ve kronik olmak üzere 2 öbeğe ayrılabilir. Akut bel ağrısı durumunda ekseriyetle ağrı birkaç gün içerisinde azalır ve birkaç hafta sonra külliyen makbul. Ağrı 3 aydan daha ziyade sürerse bu ağrıya kronik bel ağrısı denir. Bel ağrısı olan hastaların %90'ının yakınması birinci 4 hafta içinde zaten geçerken fakat %5'i kronikleşir. Bu tip ağrılara umumi olarak "Mekanik bel ağrısı" da diyoruz.
Birçok bel ağrısı durumunda ağrının nedeni hikaye ve klinik muayene ile anlaşılır, yardımcı incelemeler ve radyolojik tetkiklerde bir şey bulunamaz. Bu nedenle bel ağrısı olan hastaların birçoklarında ağrı yakınmaları birkaç gün içerisinde resen gerileyeceğinden, çoğunlukla tetkik edilmelerine gerek yoktur. Bel ağrısı yakınmasıyla bizlere gecikmeden ulaşan hastaların büyük kısmı konservatif tedavi ismi verilen cerrahi dışı metotlarla iyileşebilmektedir. Akut bel ağrısı nedeni olarak bel fıtığı, kas ve yumuşak dokulardaki ölçüsüz gerilme düşünülüyorsa, bu hastalara yatak istirahati (5 günü geçmeyen) ve ilaç tedavisi önerilir.Ancak sahip olduğu bel ağrısı yalın bir tedavi ile güzelleşebilecek iken, bilinçsizce yapılan tatbikler sonucu ameliyatlık hale gelmiş, daha da berbatı ameliyata bile yetişemeden felç kalmış hastalar vardır.
Tedavide muvaffakiyete giden yol hakikat teşhisten makbul. Bunun için bel ağrısı bulunan hasta da ilgili mütehassıs tabibe müracaat etmelidir. Tabip hastanın şikayetlerini dinleyecek, muayenesini yapacak ve illetiyle ilgili tüm tetkik ve tahlilleri isteyecektir. Şu nedenlerle doktora başvuran hastalarda incelememize direkt grafi ile başlamak ve takibinde Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) velev ek kan tetkikleri ve kemik sintigrafisi yapmak gerekebilir: Tekrarlayan bel ağrısı atakları, kronik bel ağrısı, ağrı şiddetinin giderek artması, bel ağrısı ile birlikte uyluk ve bacak ağrısı, uyuşukluk, güçsüzlük, istemli idrar ve gaita yapamama, seksüel fonksiyon bozukluğu üzere belirtilerin olması; istirahat ile geçmeyen bel ağrısı; bel ağrısı ile birlikte ölçüsüz kilo kaybı, ateş, üşüme ve titreme olması.
Fakat dimağ cerrahi bilirkişisi bir tabip kesin olarak ameliyata karar vermişse artık ameliyatı geciktirmemek gerekir. Zira gecikme sonucunda bazen telafisi mümkün olmayan meseleler ortaya çıkabilmektedir. Kuvvet kaybı üzere nörolojik bulgular olmamasına karşın, uzun süren ağrı nedeniyle hastaların hayat kaliteleri etkileniyorsa ağrı tek başına cerrahi teşebbüs nedeni olabilir. Cerrahi teşebbüs sistemi seçilirken her hasta farklı başka kıymetlendirilir ve o hastaya münâsib teknik seçilir. Çoklukla de operasyonun hiçbir safhasında dokulara çıplak gözle müdahale etmeyip, ciltten itibaren manzarayı büyüten mikrocerrahi teknik yahut endoskopik teknik ile çalışılmalıdır. Zira binlerce yıl önce Hipokrat tarafından ortaya konmuş bir tedavi prensibi olan"Öncelikle hastaya zarar vermeyiniz" kelamı bugün de muteberliğini korumaktadır.
Bel hayli karmaşık bir anatomik yapıya sahiptir ve bel ağrısı yapabilecek pek çok neden vardır. Travma, bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı yapabilen kıymetli sebeplerdendir. Travma şiddetine nazaran zedelenme yüzeysel dokularda kalabileceği üzere derine, omur kemikleri ve hudut elemanlarına kadar da ilerleyebilir. Kas ve yumuşak dokuların ölçüsüz gerilmesine yahut ufak yaralanmalara bağlı olan bel ağrısı (mekanik bel ağrısı) varsa ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve kısa müddetli yatak istirahati tek başına birçok olguda kafidir. Fakat omurga kırığı ve/veya bel kayması durumlarına yol açan daha önemli travmaların tedavisi doğal olarak farklıdır.
Doğuştan gelen birtakım yapısal bozukluklar ve omurga form bozukluğu da misal şikâyetlere yol açabilir. Öte yandan omurga kireçlenmesi (dejeneratif değişiklikler) umumiyetle yaşlanmaya bağlı ortaya çıkarken, birtakım kimselerde meslek ve genetik yapı da değerli rol oynar. Yaşlanma sonucu disk ve bağlarda oluşan aşınma, yırtılma, deformasyon bel ağrısı yapabilir. Hastanın şişman olması dezavantajdır. Bazen eklemlerin kalınlaşması, kireçlenme ve disk dejenerasyonu ilerleyerek had elemanlarının geçtiği kanal ve delikleri daraltır. Bu da önemli şikâyetlere neden olabilir. Halkımızın "bel kayması" dediği spondilolistezis te bel ağrısı ve bacak ağrısına yol açabilir.
İşte bu türlü bel fıtığı, bel kayması, spinal dar kanal üzere nedenlere bağlı bel ağrısı hastasında, hadlere basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa, omurgada anormal hareketlilik (instabilite) varsa cerrahi teşebbüs kesinlikle gereklidir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.
Çeşitli romatizmal rahatsızlıklar da değerli bir öbeği oluşturur. Enfeksiyon marazları da unutulmamalıdır. Bu hastalarda da hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama, anormal hareketlilik (instabilite) varsa cerrahi teşebbüs yapılmalı, neden enfeksiyon ise ek antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı dendiğinde kişilerin en çok korktuğu illetlerin başında tümörler gelir. Bunların bir kısmı âlâ huylu, bir kısmı ise istenilmeyen huyludur. Tümörler şahsen beldeki kemiklerden ya da yumuşak dokulardan köken alabileceği üzere komşu yahut uzak organlardan yayılma yoluyla da gelmiş olabilirler. Bu nedenle daima bel ağrısı ve bacak ağrısı şikayetleri ciddiye alınmalı, en ufak kuşkuda ileri tetkiklere gidilmelidir. Tümöre bağlı bel ağrısında şayet hadlere basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa yahut omurgada anormal hareketliliğe (instabiliteye) yol açmışsa cerrahi teşebbüs yapılabilir ve doku tanısına nazaran radyoterapi-kemoterapi önerilir. Yok şayet hudutlara bası bulgusu yoksa, öncelikle biyopsi ile tümörün tipi belirlendikten sonra duruma nazaran, cerrahi teşebbüs ve/veya ışın tedavisi, kemoterapi yapılmalıdır.
Kronik bel ağrısı sebebi olarak bel fıtığı, bel kayması, omurga kanal daralması, disk dokusunun yıpranması olan olgularda şayet ilerleyici nörolojik bulgular (kas güçsüzlüğü, istemli gaita ve idrar yapamama) varsa cerrahi teşebbüs, yoksa öncelikle ağrı kesici, kas gevşetici ve kısa müddetli yatak istirahatini takiben fizik tedavi, kas egzersizleri önerilir. Bilhassa tekrarlayan bel ağrılarının önüne geçilmesi için hastanın çokça kilolarından kurtulması, varsa sigara içmeyi bırakması, bel- sırt ve karın kaslarına yönelik kas egzersizlerini nizamlı ve daima yapması, uygunsuz duruş-oturma ve yatma durumlarını düzeltmesi gerekmektedir.
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.