Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Tıpta lomber disk hernisi denilen fakat günlük tasarrufta hastaların bel fıtığı olarak isimlendirdikleri hastalık, omurgalar arasındaki disk denilen yapılardan gelişmektedir. Bel fıtığı, bel ağrısı ve/veya bacak ağrısına yol açan illetler içinde en sık rastlanan ve kıymetli bir kümesi oluşturur. Belimizde 5 adet omur kemiği, bunların arasında da disk ismi verilen şahsi bir bağ dokusu organı bulunur ve disk omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına, omurgaya uygulanan şok formundaki darbelerin emilmesine ve kuvvetin muhit dokulara istikrarlı bir biçimde dağılmasına hizmet eder. Bel fıtığı, işte beldeki omur kemikleri arasında adeta bir amortisör üzere hizmet yapan bu disklerin fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan rahatsızlıktır. Bel fıtığı umumiyetle son iki disk yapısından kaynaklanır.
Disklerin iç kısmında nükleus pulpozus denen jöle kıvamında yumuşak bir kısım, bunun dışında anulus fibrozus ismi verilen daha sert bir tabaka, omur kemiklerine bakan yüzlerde ise son-plak olarak isimlendirilen kıkırdak yapılar vardır. Dıştaki tabakanın anatomik bütünlüğünün bozularak içerideki yumuşak kısmın dışarıya hakikat taşmasına fıtıklaşma denir. Fıtıklaşan yani dışarıya yanlışsız taşan disk, omurilik kanalı (spinal kanal) içinden yahut kendisinin arka-yan tarafından geçmekte olan hudutları sıkıştırır ve hastalık sonunda ortaya çıkar. Ayrıyeten fıtıklaşmış diskten ortama salınan birtakım kimyasal hususlar de had köklerini etkileyerek ağrıya neden olurlar.
Bel fıtığı gelişirken anulus fibrozus dış liflerinin bir kısmı şimdi yırtılmamış ve disk materyalinin tamamı diskin içerisinde ise buna kapsamı içerisinde (contained) disk denir. Bu küme kendi içinde taşma (bulging) ve kabarıklık (protrüzyon) olarak sınıflandırılır, Fakat anulus fibrozus liflerinin tamamı bütünlüğünü yitirmiş ve disk içindeki materyal anulusun dışına taşmış ise buna da kapsamı dışarıya çıkmış (uncontained) disk ismi verilir. Bu küme ta kendi içinde dışarı taşmış (ekstrüde) ve kopup dışarı çıkmış (sekestre) olmak üzere sınıflandırılır.
Nadiren rastladığımız dura için bel fıtığı ise disk materyalinin dura denen kalın zarı delerek omurilik kanalının içine girmesiyle oluşur. Fıtıklaşan diskin ligaman, membran ve had köküyle olan bağlantısının haline nazaran fıtıklaşma; subligamentöz, ekstraligamentöz, submembranöz, transmembranöz yahut intraradiküler olarak da isimlendirilebilir. Ayrıyeten kopup dışarı çıkmış disk materyali baş yahut kuyruk sokumu tarafında yan değiştirebilir. Bu durumda kranial / kaudal uzanımlı yahut göç etmiş bel fıtığı kelam bahsidir.
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel omurganın en çokça yük taşıyan nahiyesi olduğundan, gündelik hayattaki yük kaldırma, eğilme, dönme gibisi hareketlerden ötürü bel ortamı insan farkında olmadan pek çok defa travmaya maruz kalmaktadır. Bu nedenle bel fıtığı birçok sebebe bağlıdır. Bel fıtığı en yaygın olarak kas-iskelet sistemi kaynaklıdır ve bunlara mekanik nedenler denir. Gayri bozukluklar sıklıkla omurganın sıradan yapısında bulunan disk yahut faset eklemlerle ilgilidir.
Ağır bir yükü kaldırmak yahut zıt bir hareket yapmak üzere pek çok dış faktörün yanında bireye ilişkin faktörler de bel fıtığı oluşmasında değerli rol oynarlar. Bireye ilişkin faktörlerin başında omur kemikleri arasında bulunan ve disk ismi verilen kıkırdak gibisi yapılardaki bozulma gelir. Yaş ilerledikçe diski besleyen damarlar azalır ve diskin beslenmesi difüzyonla olur. Disklerin ihtiva ettiği su nispeti da evlat yaştan itibaren yavaş yavaş azalmaya başlar. Çocuklarda % 80 olan bu nispet, yetişkinlerde % 50-60'a düşer. Neticede diskin yüksekliği azalır. Buna disklerdeki beslenme bozukluğu ve kimyasal değişiklikler de eklenir ve sonuçta disk devranla elastikiyetini yitirir. Mikro seviyede bulunan çatlaklar üzerine ölçüsüz yük binince yahut kişi yanlış bir hareket yaptığında diskin içindeki yumuşak kısım etrafındaki kapsülü basitçe yırtarak dışarıya gerçek çıkar ve bel fıtığı oluşur. Bu fıtıklaşmanın komşuluk eden sona basması sonucu ilgili hudut boyunca bacakta ağrı, duyu kaybı, kuvvet kaybı üzere bulgular da ortaya çıkar. Bunun yanında fıtıklaşmış diskten ortama salınan birtakım kimyasal unsurlar de had köklerini etkileyerek ağrıya neden olmaktadır.
Damar marazları, şeker illeti ve sigara tasarrufu; diske gelen kan akımının ölçü ve kalitesini, hasebiyle onun beslenmesini olumsuz tarafta etkileyerek bozulmayı hızlandırırlar. Bel fıtığı riski altında olanlar ise halter üzere yüksek ağılıklarla yapılan sporlarla uğraşanlar, yüksek riskli temas sporları ile uğraşanlar, zayıf bel ve karın kasları olanlar, şiddetli kilolu olan kimseler, ağır kaldırma ve yanlış eğilme hareketlerini yapanlar, hamileliğin son aylarında olanlar, uzun vade araç kullanmak zorunda olan kimseler ve duruş bozukluğu olan kimselerdir. Sonuçta bel fıtığı oluşumunda rol oynayan dış faktörlerin başında günlük aktiviteler esnasında ortaya konan bilinçsiz hareketler gelmektedir. Eğilerek yahut uzanarak bir yük kaldırdığımızda belde bulunan diskler üzerine binen yük simetrik değil, asimetrik olmaktadır.
Bel Fıtığı Nasıl Önlenebilir?
Otururken bele binen yükün, ayakta dik durumda dururkenkinden daha çokça olduğu bilinmelidir. Bu durumdan daha berbatı, sandalyede otururken öne hakikat eğilerek bölgeden bir cismi almaktır. En berbatı ise ayakta dururken öne gerçek eğilerek dizler düz konumda iken konumdaki bir tartısı kaldırmaktır.
Bel sıhhati korunması için kişi hiçbir hengam çok ağır bir yükü kaldırmamalı, kaldıracaksa mutlak surette dizlerini kırarak yani çömelerek cismi alandan almalı, belden eğilerek kaldırmamalıdır. Hiçbir cismi uzanarak almamalı, hep yaklaşarak, arada aralık bırakmaksızın almalıdır. Oturur konumda iken kişi ardına bir destek koyarsa yahut oturduğu sandalyenin art kısmını arkaya gerçek tedrici olarak yatırmaya başlarsa, bele binen yük giderek azalacak ve bel bu durumda çok daha rahatlamış olacaktır. Sağlıklı iken bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapmalıdır. Hareketli bir hayat stilini benimsemek yararlıdır.
Disklerin iç kısmında nükleus pulpozus denen jöle kıvamında yumuşak bir kısım, bunun dışında anulus fibrozus ismi verilen daha sert bir tabaka, omur kemiklerine bakan yüzlerde ise son-plak olarak isimlendirilen kıkırdak yapılar vardır. Dıştaki tabakanın anatomik bütünlüğünün bozularak içerideki yumuşak kısmın dışarıya hakikat taşmasına fıtıklaşma denir. Fıtıklaşan yani dışarıya yanlışsız taşan disk, omurilik kanalı (spinal kanal) içinden yahut kendisinin arka-yan tarafından geçmekte olan hudutları sıkıştırır ve hastalık sonunda ortaya çıkar. Ayrıyeten fıtıklaşmış diskten ortama salınan birtakım kimyasal hususlar de had köklerini etkileyerek ağrıya neden olurlar.
Bel fıtığı gelişirken anulus fibrozus dış liflerinin bir kısmı şimdi yırtılmamış ve disk materyalinin tamamı diskin içerisinde ise buna kapsamı içerisinde (contained) disk denir. Bu küme kendi içinde taşma (bulging) ve kabarıklık (protrüzyon) olarak sınıflandırılır, Fakat anulus fibrozus liflerinin tamamı bütünlüğünü yitirmiş ve disk içindeki materyal anulusun dışına taşmış ise buna da kapsamı dışarıya çıkmış (uncontained) disk ismi verilir. Bu küme ta kendi içinde dışarı taşmış (ekstrüde) ve kopup dışarı çıkmış (sekestre) olmak üzere sınıflandırılır.
Nadiren rastladığımız dura için bel fıtığı ise disk materyalinin dura denen kalın zarı delerek omurilik kanalının içine girmesiyle oluşur. Fıtıklaşan diskin ligaman, membran ve had köküyle olan bağlantısının haline nazaran fıtıklaşma; subligamentöz, ekstraligamentöz, submembranöz, transmembranöz yahut intraradiküler olarak da isimlendirilebilir. Ayrıyeten kopup dışarı çıkmış disk materyali baş yahut kuyruk sokumu tarafında yan değiştirebilir. Bu durumda kranial / kaudal uzanımlı yahut göç etmiş bel fıtığı kelam bahsidir.
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel omurganın en çokça yük taşıyan nahiyesi olduğundan, gündelik hayattaki yük kaldırma, eğilme, dönme gibisi hareketlerden ötürü bel ortamı insan farkında olmadan pek çok defa travmaya maruz kalmaktadır. Bu nedenle bel fıtığı birçok sebebe bağlıdır. Bel fıtığı en yaygın olarak kas-iskelet sistemi kaynaklıdır ve bunlara mekanik nedenler denir. Gayri bozukluklar sıklıkla omurganın sıradan yapısında bulunan disk yahut faset eklemlerle ilgilidir.
Ağır bir yükü kaldırmak yahut zıt bir hareket yapmak üzere pek çok dış faktörün yanında bireye ilişkin faktörler de bel fıtığı oluşmasında değerli rol oynarlar. Bireye ilişkin faktörlerin başında omur kemikleri arasında bulunan ve disk ismi verilen kıkırdak gibisi yapılardaki bozulma gelir. Yaş ilerledikçe diski besleyen damarlar azalır ve diskin beslenmesi difüzyonla olur. Disklerin ihtiva ettiği su nispeti da evlat yaştan itibaren yavaş yavaş azalmaya başlar. Çocuklarda % 80 olan bu nispet, yetişkinlerde % 50-60'a düşer. Neticede diskin yüksekliği azalır. Buna disklerdeki beslenme bozukluğu ve kimyasal değişiklikler de eklenir ve sonuçta disk devranla elastikiyetini yitirir. Mikro seviyede bulunan çatlaklar üzerine ölçüsüz yük binince yahut kişi yanlış bir hareket yaptığında diskin içindeki yumuşak kısım etrafındaki kapsülü basitçe yırtarak dışarıya gerçek çıkar ve bel fıtığı oluşur. Bu fıtıklaşmanın komşuluk eden sona basması sonucu ilgili hudut boyunca bacakta ağrı, duyu kaybı, kuvvet kaybı üzere bulgular da ortaya çıkar. Bunun yanında fıtıklaşmış diskten ortama salınan birtakım kimyasal unsurlar de had köklerini etkileyerek ağrıya neden olmaktadır.
Damar marazları, şeker illeti ve sigara tasarrufu; diske gelen kan akımının ölçü ve kalitesini, hasebiyle onun beslenmesini olumsuz tarafta etkileyerek bozulmayı hızlandırırlar. Bel fıtığı riski altında olanlar ise halter üzere yüksek ağılıklarla yapılan sporlarla uğraşanlar, yüksek riskli temas sporları ile uğraşanlar, zayıf bel ve karın kasları olanlar, şiddetli kilolu olan kimseler, ağır kaldırma ve yanlış eğilme hareketlerini yapanlar, hamileliğin son aylarında olanlar, uzun vade araç kullanmak zorunda olan kimseler ve duruş bozukluğu olan kimselerdir. Sonuçta bel fıtığı oluşumunda rol oynayan dış faktörlerin başında günlük aktiviteler esnasında ortaya konan bilinçsiz hareketler gelmektedir. Eğilerek yahut uzanarak bir yük kaldırdığımızda belde bulunan diskler üzerine binen yük simetrik değil, asimetrik olmaktadır.
Bel Fıtığı Nasıl Önlenebilir?
Otururken bele binen yükün, ayakta dik durumda dururkenkinden daha çokça olduğu bilinmelidir. Bu durumdan daha berbatı, sandalyede otururken öne hakikat eğilerek bölgeden bir cismi almaktır. En berbatı ise ayakta dururken öne gerçek eğilerek dizler düz konumda iken konumdaki bir tartısı kaldırmaktır.
Bel sıhhati korunması için kişi hiçbir hengam çok ağır bir yükü kaldırmamalı, kaldıracaksa mutlak surette dizlerini kırarak yani çömelerek cismi alandan almalı, belden eğilerek kaldırmamalıdır. Hiçbir cismi uzanarak almamalı, hep yaklaşarak, arada aralık bırakmaksızın almalıdır. Oturur konumda iken kişi ardına bir destek koyarsa yahut oturduğu sandalyenin art kısmını arkaya gerçek tedrici olarak yatırmaya başlarsa, bele binen yük giderek azalacak ve bel bu durumda çok daha rahatlamış olacaktır. Sağlıklı iken bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapmalıdır. Hareketli bir hayat stilini benimsemek yararlıdır.
