Bebeklerde Ek Besinlere Geçiş Dönemi

Bebeklerde Ek Besinlere Geçiş Dönemi Ilave besinlere başlamada geç kalma, bebekte enerji ve demir sağlamada yetersizliğe niçin olur, çoğaltma geriliği, cisim direncinde azalma Yenidoğan için en besleyici ve sağlıklı gıdanın anne sütü olduğu konusunda bütün uzmanlar hemfikir Ancak 6 avuç içi dek bebeğin bütün gıda gereksinimlerini tedarik eden anne sütü, 6 aydan sonra bilhassa bebeğin enerji gereksinimi karşılamaya yetmez Bu durumda devreye anne sütüne ek olarak bahşedilen ek besinler girer Ek besinlere geçiş dönemi “weaning, genelde bebeğin anne sütünden diğer bir gıda ile tanışması ile başlayan, sözde katı ve katı gıdaların bebeğe verildiği; tek başına anne sütü ile besin döneminin bitişi anlamına gelen bir dönemi tanımlar Eğer bebek anne sütü dıştan bir formüla ile besleniyorsa, formüla mamaya ek yeni gıdalar eklenebilir Bu dönemde anne sütünün bileşiminde değişiklikler olmakta, günlük salınım miktarı da değişmektedir Fakat anne sütüne bu dönemde de devam edilmelidir; çünkü anne sütünde bilindiği gibi beslenme öğelerinden diğer büyüme faktörleri, antimikrobiyal maddeler, uzun zincirli poliansatüre yağ asitleri gibi formüla mamada ya da ilave besinlerde bulunmayan özellikler vardır Niçin Ek Besinlere Geçilir? İk 46 ayda anne sütü bebeğin bütün besin gereksinimlerini karşılar Ancak bu aylarda anne sütündeki protein yeterli olsa bile, bebeğin ihtiyacı olan enerji yalnızca anne sütüyle sağlanamaz Sahiden 03 ayda yüksek olan enerji ihtiyacı, 36 aylarda azalarak 910 aya değin gider Enerji ihtiyacının azalma döneminde artış de yavaşlar ama bebeğin ağırlığı da gitgide artarak arttığı için, sadece anne sütüyle yeterli enerji sağlanamaz Enerji sarfını bu dönemde arttıran diğer bir neden de, enerji kaynağı olan karbonhidratların (şeker) vücutta yağa dönüştürülüp depolanırken daha fazla enerjiye gereklilik olmasıdır Bir bebeğin demir depoları gebeliğin son üç ayında dolar Ama anne sütüyle beslenen bir bebekte demir depoları birincil 56 ayda tükenir ve bebeğe anne sütü dıştan demir kaynağı gerekir; bu da ilave edilen ilave gıdalarla sağlanmaya çalışılır Ek Besinlere Başlangıç Yaşı Ek besinlere başlama yaşı, bebeğin sindirim sisteminin gelişme durumuyla da ilgilidir Mide sekresyonları ve pankreas fonksiyonları 46 aylarda ancak olgunlaşır Bebeğin çiğneme ve yutma koordinasyonu, baş – boyun kontrolü de bu aylarda tamamlanır Bebek, 46 aylarda süt dışında bir besini diliyle geriye doğru itip yutma özelliğini de kazanır Ilave besinlere başlamada gecikme, bebekte enerji ve demir sağlamada yetersizliğe niçin olur, çoğalma geriliği, vücut direncinde azalma, enfeksiyöz hastalıklara aşinalık, mikronütriyen eksiklikleri gelişebilir Tersine, ek besinlere erken başlanırsa ishal ve alerjik hastalıklar, anne sütünde azalma, kilo alamama ya da fazla kilo alma görülebilir Ilave Besinler Ilave besinler, yüksek enerjili gıdalardan seçilmelidir Çünkü bebeklerin bu yaşta bir öğünde alabilecekleri miktar azdır Meyve suyu, yoğurt, sütlü unlu mamalar bebeğe ilk başlanacak gıdalardır Oysa sütlü unlu mamalar hazırlanırken buğdağ unu açık havada, alerjik özellikleri eksik öteki tahıl unları; mesela pirinç unu kullanılmalıdır Eğer bebeğin doktoru sütlü pirinçli mama öneriyorsa bu tercihen hazır formüla şeklinde olmalıdır Çünkü halen ilke olarak inek sütü 1 yaşına kadar önerilmemektedir Bu mamanın beslenme değerinin ve biyoloji ile ilgili yararlılığın arttırılması için bebeğin doktoru bir takım değişiklikler yapabilir Ailenin sosyoekonomik durumu uygunsa 46 aydan büyük bebeklerde “devam formülaları önerilebilir Demirden varlıklı sebze çorbaları, anne sütünün hala iyi olduğu bebeklerde 68 aylarda verilir Yeniden bu dönemde meyve püresi ve katı yumurta sarısı ile kahvaltı verilebilir Meyve suyu ve püreleri, kalori, mineral ve vitamin yönünden bebeği destekler Çorbalara ilave edilen bitkisel yağlar enerji miktarını yükseltir ve bebeğin büyümesi için gerekli yağ asitlerini sağlar Yumurta sarısı katı pişirilmeli ve miktarı yavaş arttırılmalıdır Genellikle yedinci aydan itibaren diyete dana eti, tavuk eti ve balık eklenmelidir Et; protein, demir ve çinko gibi minerallerden zengindir Et ilk olarak kıyma, bebek çiğnemeyi öğrendikten sonradan köfte biçiminde verilir Pankreas enzim sisteminin olgunlaşmasına paralel olarak 79 aylar da pilav, makarna, ekmek verilmeye başlanır 912 aylar bebeğin aile sofrası için hazır yiyeceklerden uygun olanla beslenebileceği aylardır Bebek aile sofrasına oturtulmalı, kendini beslemesi için ona fırsat verilmelidir Uyarı Edilecek Noktalar Ilave besinlere tek gıda olarak, fazla eksik miktarda başlanmalı, arz gitgide artarak arttırılmalıdır Böylece bebeğin yeni besine alışması için süre tanınmış olur Istenmeyen bir tepkime geliştiğinde hangi yiyecekten olduğu zahmetsizce saptanır *ilk kez verilecek besinler bebek açken denenmelidir id *Bebek ilk olarak denenen besini istemezse zorlanmamalıdır *Ilave besinler kaşık ile verilmelidir *Bebeğe verilecek yiyecekler doğal ve taze ürünler kullanılarak hazırlanmalıdır *Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddeli hazırlanmış besinler bebeğe verilmemelidir *Yiyecekler, kullanılan su ve kaplar temiz olmalıdır Geçiş Döneminde Yaşanan Sorunlar İshal, enfeksiyon, kusma *İştah azlığı *Protein ve enerji eksikliği *Beceriksiz besin *Aşırı gıda *Kansızlık (demir eksikliği) *Annenin zorlaması sonucu annebebek ilişkisinin bozulması ProfDrHilal Mocan