Balkanlardaki Turk eserleri nelerdir

osmanlı devletinin balkanlarda bırakmış oldugu mimari eserler
Standart Balkanlardaki Turk Eserlerinin Durumu Hakkında Bilgi

Balkanlardaki Turk eserlerinden Bazıları

Arnavutluk

* Tiran: Kaplan Paşa Turbesi
* Korca: Mirahor Camii ve Mirahor Turbesi
* İşkodra: Buşatlı Mehmet Paşa Camii
* Vlora: Muradiye Camii
* Berat: Bekarlar Camii
* Elbasan: Carşı Hamamı

Bosna Hersek

* Sarayevo: Ferhat Bey Camii, Bursa Bedesteni
* Travnik: Suleyman Paşa Camii
* Banyaluka: Ferhat Bey Camii
* Mostar: Saruca İbrahim Paşa Camii
* Kladanj: Hacı Bali Bey Camii
* Odzak: Carşı Camii
* Visoko: Tekke
* Tuzla: Cami

Bulgaristan

* Filibe (Plov): Perşembe Pazarı Camii
* Razgrad: İbrahim Paşa Camii
* Kostendil: Fatih Camii
* Provadija: Abdulaziz Camii
* Selvievo: Malkoc Bey Turbesi
* Karlovo: Karlı İli Mehmed Bey Camii

Hırvatistan

* Zadar: Valpovo Han
* Dırniş: Cami
* Osijek: Kaleici Mustafa Paşa Camii

Karadağ

* Podgorica: Hasan Ağa Camii ve Turbesi
* Bar: Starigrad Camii minaresi
* Cetinje: Turk Konsolosluğu binası

Kosova

* Priştine: Yaşar Paşa Camii
* Prizren: Gazi Mehmed Paşa Hamamı, Prizren Kalesi, Prizren Ruştiyesi
* Cakova: Buyuk Tekke

Macaristan

* Eger: Valide Sultan Hamamı
* Pec: İdriz Baba Turbesi
* Yakovalı Hasan Paşa Camii
* Zigetvar: Kanuni Sultan Suleyman Camii, Erd Camii

Makedonya

* Ustrumca: Banitsa Koyu Camii, Hunkar Camii
* İştip: Husamettin Bey Camii
* Pirlepe: Carşı Camii
* Manastır: Haydar Kadı Camii, İshakiye Camii
* Radoviş: Cami minaresi
* Debre: Fatih Camii

Romanya

* Kostence: Hunkar Camii
* Hırşova: Sultan Mahmut Camii
* İshakca: Mahmut Yazıcı Camii

Sırbistan

* Belgrad: Şeyh Mustafa Paşa Turbesi
* Niş: İslam Ağa Camii
* Novi Pazar: Altın Alem Camii, İsa Bey Hamamı

Yunanistan

* Selanik: II Murad Hamamı, Hamza Bey (Hafse Hatun) Camii
* Serez: Mehmet Bey Camii
* İskece: Sunne Camii
* Gumulcine (Komotini): Eski Cami
* Yenitsa (Yenice Vardar): Evrenos Bey Turbesi
* Yanya: Mimar Sinan Camii
* Tırkala: Osman Şah Camii

Balkanlarda Turk Eserlerinin Durumu
Turk Tarih Kurumu ’nun (TTK) onderliğinde 8 yıl once başlatılan yurtdışındaki ‘Osmanlı Eserleri Envanteri Projesi ’nin Balkanlar ayağı son aşamasına geldi Yuzde 80 ’i tamamlanan ve birebir saha calışmalarına dayanan projede ezber bozan detaylar one cıkıyor Sanat tarihcilerinin yurtdışındaki Osmanlı eserleri uzerine en kapsamlı calışma olarak değerlendirdiği ve 2019 ’da tamamlanması beklenen envanter, daha once 15 bin 787 olarak tespit edilen Balkanlar'daki mimari yapıların iki kat fazla olduğunu ortaya koydu 11 Balkan ulkesindeki Osmanlı eserlerinin yaklaşık yuzde 90 ’ı yıkılmış durumdadır Ayakta kalan eserlerden 5 binine acil mudahale gerekiyor Turkiye ’den giden ekipler sadece cami, kale, medrese veya bedesten gibi akla ilk gelen yapıları değil; tekke, zaviye, turbe, han, arasta, imaret, hamam, kopru, su kemeri, ceşme, kule, mektep, kutuphane, ocak ve tabya gibi bircok eseri tespit ediyor, planlarını ve tek tek mimari ozeliklerini cıkarıyor Saha calışmalarına katılan sanat tarihcilerine gore hemen mudahale edilmezse ayakta kalanların coğu ortadan kaybolacak
Osmanlı 20 yuzyılın başlarına kadar 500 yıldan fazla hakim olduğu Balkan topraklarını da Anadolu gibi imar ve ihya etmiş, ele gecirdiği bu topraklardaki mevcut eserleri korumuş, hatta onarmış ve bunların yanı sıra kendi kulturunu yansıtan eserler inşa etmişti Bunu imparatorluğunun gereği olarak gormuş, hem yerli halk hem de Anadolu'dan Balkanlar'a getirilen soydaşlarımız bu eserleri uzun yıllar kullanmıştı Şimdi Rusya ve Balkanlar'daki kapalı rejimlerin cokuşuyle Turkiye Balkanlar'a yeniden eğildi Ancak Osmanlı ’nın ayrılmasından sonra bazı ulkelerde Turk ve Musluman nufus kalmadığı icin eserler kolayca ortadan kaldırılmış Turk ve Musluman nufusunun olduğu bolgelerde ise eserlerin bir kısmı ayaktadır Mesela Macaristan ’da nufus kalmayınca 700 eserden sadece 28 ’i bugune ulaşabilmiş Onlar da turistik maksatlarla kullanılmaktadır Kosova, Bosna Hersek ile Makedonya ’da Musluman nufus fazla olduğu icin bircok eser varlığını koruyabilmiş Dolayısıyla eserlerin en buyuk sorunu sahiplenilmeme, bakımsızlık, milliyetci saldırılar, doğal afetler, kasıtlı mudahale ve yanlış restorasyonlar nedeniyle kaybedilmiş
Kosova, Makedonya ve Bosna Hersek ’teki eserlerin durumu iyi, Bulgaristan ile Arnavutluk ’ta da ayakta olanlar var Ama Hırvatistan ’da yapı kalmamış Sadece kale ile kuleyi bırakmışlar Zaten daha cok dini yapılar tahrip edilmiş İlk olarak ulkedeki milliyetcilik akımları bu eserleri vurmuş Mesela 2004 ’te Mitrovice ’de bir Arnavut cocuk derede boğulmuştu Arnavutlar kiliseleri ateşe vermişti Sırplar da bu eyleme karşılık Osmanlı ’dan kalan Belgrad ’daki Bayraklı ve Niş ’teki Ağa Camii ’ni yaktılar Camiler daha sonra oradaki Muslumanlarca onarıldı; ama eskisi gibi olamadı 2001 ’de Makedonya ile Arnavutluk arasında cıkan savaşta 15 yuzyıla ait Pirlepe Camii kundaklandı O zaman 3 kilise ile 11 Turk eseri zarar gordu UNESCO bu mabetleri onaracaktı Kiliseler onarıldı; ama Turk eserlerinin onarımı Pirlepe Belediyesi ’ne takıldı Makedonya, Hırvatistan ve Yunanistan ’da kiliseye donuşturulmuş camiler var Makedonya ’daki Haydar Kadı Camii ’ni basket sahası olarak kullandılar Zeminini komple yıkmışlar Sadece duvar ve kubbesi kalmış Basket sahasından sonra da bira deposu yapıldı Baskı gelince boşaltıldı; ama o bolgede Musluman nufus olmadığı icin eser sahipsiz kaldı Genelde de Musluman eserlere mudahalede bulunulmuş Kosova ’daki bazı eserler kasıtlı olarak Arap mimarisine gore restore edilmiş 1967 ’de Romanya ve Yugoslavya'nın Tuna Nehri'nde ortaklaşa inşa ettiği barajın suları altında kalan Osmanlı kalesi Adakale coktan unutuldu
Restorasyon calışmalarında ODTU ’den Tarihci Omer Turan ve Mimar M Barış Yağlı vardı Daha sonra Gazi ’den Sanat Tarihcisi Neval Konuk, değerli arkadaşımız Mimar Mehmet Emin Yılmaz, Filiz Canyurt, Sevil OsmaniOzturk, Esra Yıldız, Mimar Ammar İbrahimgil ve başka uzmanlar da yer aldı
Envanter calışmasına Devlet Planlama Teşkilatı ile Gazi Universitesi de destek verdi Yunanistan ile Diyanet, TTK, TBMM ve DPT projenin ana kaynaklarından Osmanlı'yı yeniden canlandırmak gibi değerlendirildiğinden burokrasi Rumeli'nden uzak durmaya ozen gostermiştir Oysa o bolgeye sahip cıkmak bizim tarihi ve vicdani sorumluluğumuzdur