Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Bale Nedir?
Bale, kuralları emin akademik dans (danse d ’école) tekniğinin, diğer sanatsal öğelerle de birleştirilerek bir sahne gösterisi oluşturacak biçimde sunulmasıdır Bale terimi, bu akademik dans tekniği için de kullanılır Bir davet sanatı olarak genelde müzik eşliğinde, dekor ve sahne giysileriyle sunulan, son derece titiz bir danstır Bir bale, dans, müzik ve tasarımla dramatik bir hikaye anlatabilir ya da hiç bir hikaye olmadan sadece müziğin dans aracılığıyla bir yorumu biçiminde sunulabilir
BALE TARİHİ
Fransız Balesi
Bale, Rönesans saray gösterilerinden ve bunları izleyen Fransız ballet de cour ’undan gelişti Genelde ilkçağ teması üzerinde müzik eşliğinde şiir okuma, dans, mim, ve şarkıyı fazla varlıklı dekor ve giysilerle birleştiren bu oyunları kral ailesi üyeleri ve asiller sarayda kendileri oynarlardı 17 yüzyılda görülen gerileme yıllarının peşinde dansa fazla meraklı olan Fransa kralı XVI Louis (16381715), “dansı her yerde kusursuzluğa kavuşturmak nedeniyle 1661 ’de Kraliyet Dans Akademisi ’ni kurdu Benzer sene, dansların perde aralarına serpiştirildiği, sözleri Moliére ’in, müziği Jean Baptiste Lully ’nin olan birincil comédieballet sunuldu Bu durum Lully ’nin operaballet ’ler yazmasına ve bunlar için zorunlu profesyonel dansçıları eğitmek nedeniyle Kraliyet Müzik Akademisi ’ne (veya Opera) tabi bir mektep kurulmasına yol açtı Önceleri bu yeni profesyonel dansçılar soyluların duruş ve davranış biçimlerini taklit etmek üzere eğitiliyorlardı Lully ’nin ve bale ustası Pierre Beauchamps ’ın yönlendirmesiyle gitgide artarak bir gösteri sanatına dönüştü
Bunu izleyen yüzyılda teknik düzeyde büyük gelişmeler görülen baleye, bir sahne sanatı olarak da yeni bir ilgi doğdu Jean Georges Noverre ’in (17201910) Lettres sur la danse et le ballets (1760; Dans Ve Baleler Üzerine Mektuplar) adlı yapıtı, ballet d ’action (konulu bale) ya da dramatik balenin tüm Avrupada ’ancak gelişiminde önemli bir rol oynadı Benzer dönemde besteci Cristoph Gluck ’un müziği, opera ve baledeki dansa yepyeni bir canlılık ve oyunculuk anlayışı getirdi Bu dönemde keza, balede üç genre da (cins) ortaya çıktı Dansçılar sérieux; demicaractére ve comiuqe (ya da grotesque) gibi üç öbür teknikte eğitiliyordu Bu Nedenle bale de opera gibi, büyük salonlarda oynanan görkemli bir eğlence durumuna geldi Çoğu opera, ara oyunları olarak sunulan bale ertimento ’ları içeriyordu
O dönemin balesi hala aristokrat anlayışları yansıtıyordu Lakin 18 yüzyıl sonu ve 19 asır başlarında sanayi, toplum, siyaset, ve sanat alanlarında görülen devrimler, balede büyük değişikliklere yola açtı Özelllikle Fransa ’da bale eğitiminde benimsenen üslup ancien régime ’in (eski Rejim) ve o dönemdeki sosyete danslarının etkisinden çıktı 19 asır başlarının sahne dansı, romantik balenin temsilcileri Marie Taglioni (180484) ve Fanny Elssler (181084) ile yepyeni bir sanat yönü kazandı Etap parmaklarının üzerinde dengelenmiş duruş seslenmek olan Pointe ’ın dans terimleri arasına katılmasıyla balerin, kusursuz bir sahne kişisi durumuna geldi başta profesyonel yazarlar veya liberettocular bale için senaryolar yazmaya başladılar Bale tekniğinin Carlo Blasis (180378) gibi öğretmenlerce sistemleştirilmesiyle bale dansı, bugün de kabul edilen esas biçimine ulaştı
bununla beraber 183050 arasında romantik baleye duyulan yaygın ilginin ardındaki bu sanat milletlerarası etkileşimden uzakta kaldı Rusya ve Danimarka dışındaki ülkelerde balenin sanatsal düzeyi düştü August Bournonville (180579), Jules Perrot (181092) ve Marius Petipa (18181910) gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar Bilhassa de Petipa (18181910) gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar Özellikle de Petipa, Petersburg ’da Tchaikovksky ’nin müziğiyle Uyuyan Hoş ve (asistanı Lev İvanov ’la (18341901) birlikte) Kuğu Gölü gibi, bale repertuarında bugün hala yerlerini koruyan alışılmış yapıtlarını sahneleyerek akedemik baleyi her tarafta doruğa yükseltti
20yüzyılda balenin Batı dünyasında yayılmasında ve beğenilmesinde en kayda değer rolü Rusya oynadı Balerin Anna Pavlova (18811931) 20 yıl baştan başa aralıksız olarak dünyayı dolaştı Yaşamının son 20 yılında Avrupa ’da temsilcilik veren Serge Diaghilev ’in kurduğu (18721929) Rus Balesi adlı toplulukta uygulanan egzersiz düzeni koreograf, sahne tasarımcısı ve besteci arasındaki işbirliğini yoğunlaştırdı
Ayrıca sanatçıları hem de izleyicileri içten etkileyen Diaghilev ’in bale sanatına yeni bir canlılık ve yeni bir tanıtım getirme çabalarına, onun beş önemli koreografı olan Mikhail Fokine (18801942), Vaslav Nijinsky (18881950), Leonide Massine (18951979), Bronislava Nijinska (18911972) ve George Balanchine (190483) kayda değer katkılarda bulundular Uzun baleler yerlerini tek perdelik balelere bıraktı Bir De bale artık öyküsüz olabiliyor ya da çağdaş dünyayı konu alabiliyordu Dans için yazılmamış müziklerle, alışılmamış ritmler ve cadde gürültüleri taşıyan partisyonlarla da bale sergilenebiliyordu
Diaghilev ’in ölümünden ve ardından diğer Rus Baleleri ’nin ortaya çıkışından sonradan bale kurma yolunda Batı ’da yeni adımlar atıldı Bu sanata milli kimlik ve Akademik bir disiplin kazandırmayı amaçlayan yeni okullar ve topluluklar ortaya çıktı 1931 ’de İngiltere ’de Vic Wells, (daha sonra Sadler ’s Wells, daha sonra da Kraliyet Balesi) kuruldu Ninettede Valois ’nın (d: 1898) idareci, Sir Frederick Ashton ’ın da (d: 1906) sürekli koreograf olarak yer aldığı bu kalabalık, kısa zamanda ülke çapında ağırlık kazandı ABD ’de yönetici Lincoln Kirstein (d: 1907) ve koreograf Balanchine ’in 1934 ’te kurdukları ona bağlı New York Kent Balesi de aynı bir saygınlık kazandı II Dünya Savaşı ’ndan sonradan yurtdışı turnelerine meydana çıkan Danimarka Kraliyet Balesi ile bilhassa Leningrad ’ın Kirov ve Moskova ’nın Bolshoy baleleri, dünya kamuoyunda koskocoman tesir uyandırdılar
Bugün her kıtada ve çoğu ülkede bale toplulukları ve okulları vardır Bale sanatı Diaglilev zamanındakinden çok daha karmaşıklaşmış ve çeşitlenmiştir Danse d ’école ’e her nesil dans üslubu girmiş, öteki sanatlarla bale arasında çeşitli ilişkiler oluşmuştur Klasik müzik yerine popüler müzikten ya da sessizlikten yararlanılan, giysilerin en aza indirgendiği veya çalışma giysilerinin kullanıldığı, dansın kendisi dıştan diğer bir konusu olmayan baleler, günümüzde bu sanatta görülen yeni eğilimler arasındadır *
Bale, kuralları emin akademik dans (danse d ’école) tekniğinin, diğer sanatsal öğelerle de birleştirilerek bir sahne gösterisi oluşturacak biçimde sunulmasıdır Bale terimi, bu akademik dans tekniği için de kullanılır Bir davet sanatı olarak genelde müzik eşliğinde, dekor ve sahne giysileriyle sunulan, son derece titiz bir danstır Bir bale, dans, müzik ve tasarımla dramatik bir hikaye anlatabilir ya da hiç bir hikaye olmadan sadece müziğin dans aracılığıyla bir yorumu biçiminde sunulabilir
BALE TARİHİ
Fransız Balesi
Bale, Rönesans saray gösterilerinden ve bunları izleyen Fransız ballet de cour ’undan gelişti Genelde ilkçağ teması üzerinde müzik eşliğinde şiir okuma, dans, mim, ve şarkıyı fazla varlıklı dekor ve giysilerle birleştiren bu oyunları kral ailesi üyeleri ve asiller sarayda kendileri oynarlardı 17 yüzyılda görülen gerileme yıllarının peşinde dansa fazla meraklı olan Fransa kralı XVI Louis (16381715), “dansı her yerde kusursuzluğa kavuşturmak nedeniyle 1661 ’de Kraliyet Dans Akademisi ’ni kurdu Benzer sene, dansların perde aralarına serpiştirildiği, sözleri Moliére ’in, müziği Jean Baptiste Lully ’nin olan birincil comédieballet sunuldu Bu durum Lully ’nin operaballet ’ler yazmasına ve bunlar için zorunlu profesyonel dansçıları eğitmek nedeniyle Kraliyet Müzik Akademisi ’ne (veya Opera) tabi bir mektep kurulmasına yol açtı Önceleri bu yeni profesyonel dansçılar soyluların duruş ve davranış biçimlerini taklit etmek üzere eğitiliyorlardı Lully ’nin ve bale ustası Pierre Beauchamps ’ın yönlendirmesiyle gitgide artarak bir gösteri sanatına dönüştü
Bunu izleyen yüzyılda teknik düzeyde büyük gelişmeler görülen baleye, bir sahne sanatı olarak da yeni bir ilgi doğdu Jean Georges Noverre ’in (17201910) Lettres sur la danse et le ballets (1760; Dans Ve Baleler Üzerine Mektuplar) adlı yapıtı, ballet d ’action (konulu bale) ya da dramatik balenin tüm Avrupada ’ancak gelişiminde önemli bir rol oynadı Benzer dönemde besteci Cristoph Gluck ’un müziği, opera ve baledeki dansa yepyeni bir canlılık ve oyunculuk anlayışı getirdi Bu dönemde keza, balede üç genre da (cins) ortaya çıktı Dansçılar sérieux; demicaractére ve comiuqe (ya da grotesque) gibi üç öbür teknikte eğitiliyordu Bu Nedenle bale de opera gibi, büyük salonlarda oynanan görkemli bir eğlence durumuna geldi Çoğu opera, ara oyunları olarak sunulan bale ertimento ’ları içeriyordu
O dönemin balesi hala aristokrat anlayışları yansıtıyordu Lakin 18 yüzyıl sonu ve 19 asır başlarında sanayi, toplum, siyaset, ve sanat alanlarında görülen devrimler, balede büyük değişikliklere yola açtı Özelllikle Fransa ’da bale eğitiminde benimsenen üslup ancien régime ’in (eski Rejim) ve o dönemdeki sosyete danslarının etkisinden çıktı 19 asır başlarının sahne dansı, romantik balenin temsilcileri Marie Taglioni (180484) ve Fanny Elssler (181084) ile yepyeni bir sanat yönü kazandı Etap parmaklarının üzerinde dengelenmiş duruş seslenmek olan Pointe ’ın dans terimleri arasına katılmasıyla balerin, kusursuz bir sahne kişisi durumuna geldi başta profesyonel yazarlar veya liberettocular bale için senaryolar yazmaya başladılar Bale tekniğinin Carlo Blasis (180378) gibi öğretmenlerce sistemleştirilmesiyle bale dansı, bugün de kabul edilen esas biçimine ulaştı
bununla beraber 183050 arasında romantik baleye duyulan yaygın ilginin ardındaki bu sanat milletlerarası etkileşimden uzakta kaldı Rusya ve Danimarka dışındaki ülkelerde balenin sanatsal düzeyi düştü August Bournonville (180579), Jules Perrot (181092) ve Marius Petipa (18181910) gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar Bilhassa de Petipa (18181910) gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar Özellikle de Petipa, Petersburg ’da Tchaikovksky ’nin müziğiyle Uyuyan Hoş ve (asistanı Lev İvanov ’la (18341901) birlikte) Kuğu Gölü gibi, bale repertuarında bugün hala yerlerini koruyan alışılmış yapıtlarını sahneleyerek akedemik baleyi her tarafta doruğa yükseltti
20yüzyılda balenin Batı dünyasında yayılmasında ve beğenilmesinde en kayda değer rolü Rusya oynadı Balerin Anna Pavlova (18811931) 20 yıl baştan başa aralıksız olarak dünyayı dolaştı Yaşamının son 20 yılında Avrupa ’da temsilcilik veren Serge Diaghilev ’in kurduğu (18721929) Rus Balesi adlı toplulukta uygulanan egzersiz düzeni koreograf, sahne tasarımcısı ve besteci arasındaki işbirliğini yoğunlaştırdı
Ayrıca sanatçıları hem de izleyicileri içten etkileyen Diaghilev ’in bale sanatına yeni bir canlılık ve yeni bir tanıtım getirme çabalarına, onun beş önemli koreografı olan Mikhail Fokine (18801942), Vaslav Nijinsky (18881950), Leonide Massine (18951979), Bronislava Nijinska (18911972) ve George Balanchine (190483) kayda değer katkılarda bulundular Uzun baleler yerlerini tek perdelik balelere bıraktı Bir De bale artık öyküsüz olabiliyor ya da çağdaş dünyayı konu alabiliyordu Dans için yazılmamış müziklerle, alışılmamış ritmler ve cadde gürültüleri taşıyan partisyonlarla da bale sergilenebiliyordu
Diaghilev ’in ölümünden ve ardından diğer Rus Baleleri ’nin ortaya çıkışından sonradan bale kurma yolunda Batı ’da yeni adımlar atıldı Bu sanata milli kimlik ve Akademik bir disiplin kazandırmayı amaçlayan yeni okullar ve topluluklar ortaya çıktı 1931 ’de İngiltere ’de Vic Wells, (daha sonra Sadler ’s Wells, daha sonra da Kraliyet Balesi) kuruldu Ninettede Valois ’nın (d: 1898) idareci, Sir Frederick Ashton ’ın da (d: 1906) sürekli koreograf olarak yer aldığı bu kalabalık, kısa zamanda ülke çapında ağırlık kazandı ABD ’de yönetici Lincoln Kirstein (d: 1907) ve koreograf Balanchine ’in 1934 ’te kurdukları ona bağlı New York Kent Balesi de aynı bir saygınlık kazandı II Dünya Savaşı ’ndan sonradan yurtdışı turnelerine meydana çıkan Danimarka Kraliyet Balesi ile bilhassa Leningrad ’ın Kirov ve Moskova ’nın Bolshoy baleleri, dünya kamuoyunda koskocoman tesir uyandırdılar
Bugün her kıtada ve çoğu ülkede bale toplulukları ve okulları vardır Bale sanatı Diaglilev zamanındakinden çok daha karmaşıklaşmış ve çeşitlenmiştir Danse d ’école ’e her nesil dans üslubu girmiş, öteki sanatlarla bale arasında çeşitli ilişkiler oluşmuştur Klasik müzik yerine popüler müzikten ya da sessizlikten yararlanılan, giysilerin en aza indirgendiği veya çalışma giysilerinin kullanıldığı, dansın kendisi dıştan diğer bir konusu olmayan baleler, günümüzde bu sanatta görülen yeni eğilimler arasındadır *
