ayın şekilleri, ayın halleri, ayın yorunge hareketi, son dordun nedir
Ay'ın Evreleri Nelerdir
Ay tıpkı Dunya gibi, kendinden ışık vermez Guneşten aldığı ışığı yansıtır Onun icin, Dunya Guneşle Ayın arasına girdiği zaman Ay kısmen veya tamamen gorunmez olur Başka bir deyişle, Guneşten aldığı ışığı her zaman aynı acıdan yansıtmaz Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde gorunur ki bunlara Ayın evreleri (safhaları) denir
Mitolojide Guneş ile Ay kavuşamayan iki sevgili gibidirler Guneş tutulmaları onların kavuştıkları ozel anlar olarak bilinir Tabi bunlar sadece mitolojide boyledir, gercekte Ay Yer etrafında eliptik bir yorungede dolanan mukemmer bir kure biciminde soğuk bir uydudur
Ayın duzgun kuresel yapısı kendi etrafındaki donme hızının duşuk olmasındadır Bu hızın az olmasından dolayı gaz yapıya sahipken kutuplarındaki basıklık cok kucuk mertebelerde kalmıştır
Ay bir cok ozelliği ile dikkatleri uzerinde toplamaktadır Guneş sisteminde cevresinde dolandığı gezegene gore yarıcapı en buyuk uydudur Yer ile Ay ın yarıcaplarını karşılaştırdığımızda Ay ın yarıcapı Yer in yarıcapının 15 i kadardır Kutlesi ise yerin kutlesinin 1100 kadardır
imagesayinevrelerinelerdir5b0368cf8f9e5
Ayın Yorunge Hareketi
Ay ile Yer aslında bir cift sistem gibi hareket etmektedirler Bu sistemin merkezi Ay ile Yer in merkezini birleştiren doğru uzerindedir, fakat Ayın kutlesi Yerin kutlesine gore cok kucuk olduğundan bu merkez Yer kabuğunun icerisinde olmaktadır Bu harekette Ayın Yer etrafında eliptik bir yorungede dolanması kabulunu getirmektedir
Ayın Yer etrafında yaptığı eliptik yorunge hareketinin hızı Ayın kendi ekseni etrafındaki donme hızına cok yakındır İşte bu yuzden biz Ayın sadece %59 luk kısımını gormekteyiz Bizim goremediğimiz tarafını ise sadece uzay aracları ile goruntuleyebilmekteyiz Ayın acısal donme hızı ile acısal yorunge hızı eşit olduğundan şekildeki MK doğrultusu herzaman Aya yoneliktir
Ayın Hareketi
Ayın kendi ekseni etrafındaki donme hızı cok yavaş olduğundan Ay gunu Yer gunune gore cok uzundur 1 Ay gunu yaklaşık 14 Yer gunune eşittir Yuzeye uzun sure gelen Guneş Işınlarından dolayıda bir taraf oldukca sıcak, diğer tarafta oldukca soğuktur
Ayın Yerin cevresinde dolandığını biliyoruz Bu dolanma boyunca 1 gunde yıdızlara gore 13° lik doğuya doğru bir oz hareketi vardır Bunun anlamı Ay doğu noktasına hergun 52 dk gec gelmektedir
Ayda Guneş Sistemindeki tum gokcisimleri gibi yansıttığı ışığı Guneş ten almaktadır Ay Yer cevresindeki yorungesinde bulunduğu yere gore bazı evreler gosterir Şimdi bu evreleri adım adım acıklamaya calışalım
Yeniay
Ay Guneş ile beraber doğar ve Guneş ile batar Bu evrede Ay gozlemci tarafından gorulemez
Hilal
Ay Guneşin doğusunda kalmaktadır Ay Yer Guneş arasındaki acı 90° den kucuktur Hilal evresinin gozlem suresi kısadır Cunku Guneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gozlenir
İlk Dordun
Yeni Ay safhasından yaklaşık bir hafta sonra Ay, yarım daire şeklinde gorulur Bu sırada Ayın uzanım acısı 90° dir Guneş battığı zaman Ay gozlemcinin meridyeninde olacaktır
Şişkin Ay
İlk Dordun safhasından sonra Ay ın uzanım acısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir
Dolun Ay
Ayın uzanım acısı 180° olduğunda gozlenen evredir Bu evrede Ay Guneş batarken doğu ufkundan doacaktır Dolun Ay ın bulunduğu zamanlarda gozlem şartları uygun değildir
Son Dordun
Ayın uzanım Acısı 270° olduğunda gozlenen evredir Bu evrede Guneş dogarken Ay Gozlemcenin meridyenindedir
Ay ın Yuzeyi
Ay ın yuzeyini ilk goren bilim adamı Galile GALILEO dur Ayın dağ, ova ve karanlık denizlerden oluştuğunu soylemiştir İlk gordukleri onu gercekten cok şaşırtmış olmalı Teleskobun keşfinden sonra yapılan daha ayrıntılı calışmalar ile ay yuzeyinin ayrıntılı haritaları cıkarılmış galilenin sadece deniz konusunda yanıldığı ispatlanmıştır Ayın kendi eksanindeki donme hızı yavaş olduğundan ve cekim kuvveti gazları toplayamadığı icin bir atmosferi yoktur Bu yuzden yuzeyine hızla carpan asteoritler yuzeyde cok derin kraterler oluşturmuşlardır Milyonlarca yıl suren bu oluşum hala devam etmektedir Ay haritaları cıkarılmış, Ay dan kaya ornekleri getirilmiştir Bu calışmalar ileride dunyadaki yaşam kaynaklarının tukenmesi durumunda Ay da yaşam calışmalarını desteklemek amacı ile yapılmaktadır
Ay'ın Evreleri Nelerdir
Ay tıpkı Dunya gibi, kendinden ışık vermez Guneşten aldığı ışığı yansıtır Onun icin, Dunya Guneşle Ayın arasına girdiği zaman Ay kısmen veya tamamen gorunmez olur Başka bir deyişle, Guneşten aldığı ışığı her zaman aynı acıdan yansıtmaz Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde gorunur ki bunlara Ayın evreleri (safhaları) denir
Mitolojide Guneş ile Ay kavuşamayan iki sevgili gibidirler Guneş tutulmaları onların kavuştıkları ozel anlar olarak bilinir Tabi bunlar sadece mitolojide boyledir, gercekte Ay Yer etrafında eliptik bir yorungede dolanan mukemmer bir kure biciminde soğuk bir uydudur
Ayın duzgun kuresel yapısı kendi etrafındaki donme hızının duşuk olmasındadır Bu hızın az olmasından dolayı gaz yapıya sahipken kutuplarındaki basıklık cok kucuk mertebelerde kalmıştır
Ay bir cok ozelliği ile dikkatleri uzerinde toplamaktadır Guneş sisteminde cevresinde dolandığı gezegene gore yarıcapı en buyuk uydudur Yer ile Ay ın yarıcaplarını karşılaştırdığımızda Ay ın yarıcapı Yer in yarıcapının 15 i kadardır Kutlesi ise yerin kutlesinin 1100 kadardır
imagesayinevrelerinelerdir5b0368cf8f9e5
Ayın Yorunge Hareketi
Ay ile Yer aslında bir cift sistem gibi hareket etmektedirler Bu sistemin merkezi Ay ile Yer in merkezini birleştiren doğru uzerindedir, fakat Ayın kutlesi Yerin kutlesine gore cok kucuk olduğundan bu merkez Yer kabuğunun icerisinde olmaktadır Bu harekette Ayın Yer etrafında eliptik bir yorungede dolanması kabulunu getirmektedir
Ayın Yer etrafında yaptığı eliptik yorunge hareketinin hızı Ayın kendi ekseni etrafındaki donme hızına cok yakındır İşte bu yuzden biz Ayın sadece %59 luk kısımını gormekteyiz Bizim goremediğimiz tarafını ise sadece uzay aracları ile goruntuleyebilmekteyiz Ayın acısal donme hızı ile acısal yorunge hızı eşit olduğundan şekildeki MK doğrultusu herzaman Aya yoneliktir
Ayın Hareketi
Ayın kendi ekseni etrafındaki donme hızı cok yavaş olduğundan Ay gunu Yer gunune gore cok uzundur 1 Ay gunu yaklaşık 14 Yer gunune eşittir Yuzeye uzun sure gelen Guneş Işınlarından dolayıda bir taraf oldukca sıcak, diğer tarafta oldukca soğuktur
Ayın Yerin cevresinde dolandığını biliyoruz Bu dolanma boyunca 1 gunde yıdızlara gore 13° lik doğuya doğru bir oz hareketi vardır Bunun anlamı Ay doğu noktasına hergun 52 dk gec gelmektedir
Ayda Guneş Sistemindeki tum gokcisimleri gibi yansıttığı ışığı Guneş ten almaktadır Ay Yer cevresindeki yorungesinde bulunduğu yere gore bazı evreler gosterir Şimdi bu evreleri adım adım acıklamaya calışalım
Yeniay
Ay Guneş ile beraber doğar ve Guneş ile batar Bu evrede Ay gozlemci tarafından gorulemez
Hilal
Ay Guneşin doğusunda kalmaktadır Ay Yer Guneş arasındaki acı 90° den kucuktur Hilal evresinin gozlem suresi kısadır Cunku Guneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gozlenir
İlk Dordun
Yeni Ay safhasından yaklaşık bir hafta sonra Ay, yarım daire şeklinde gorulur Bu sırada Ayın uzanım acısı 90° dir Guneş battığı zaman Ay gozlemcinin meridyeninde olacaktır
Şişkin Ay
İlk Dordun safhasından sonra Ay ın uzanım acısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir
Dolun Ay
Ayın uzanım acısı 180° olduğunda gozlenen evredir Bu evrede Ay Guneş batarken doğu ufkundan doacaktır Dolun Ay ın bulunduğu zamanlarda gozlem şartları uygun değildir
Son Dordun
Ayın uzanım Acısı 270° olduğunda gozlenen evredir Bu evrede Guneş dogarken Ay Gozlemcenin meridyenindedir
Ay ın Yuzeyi
Ay ın yuzeyini ilk goren bilim adamı Galile GALILEO dur Ayın dağ, ova ve karanlık denizlerden oluştuğunu soylemiştir İlk gordukleri onu gercekten cok şaşırtmış olmalı Teleskobun keşfinden sonra yapılan daha ayrıntılı calışmalar ile ay yuzeyinin ayrıntılı haritaları cıkarılmış galilenin sadece deniz konusunda yanıldığı ispatlanmıştır Ayın kendi eksanindeki donme hızı yavaş olduğundan ve cekim kuvveti gazları toplayamadığı icin bir atmosferi yoktur Bu yuzden yuzeyine hızla carpan asteoritler yuzeyde cok derin kraterler oluşturmuşlardır Milyonlarca yıl suren bu oluşum hala devam etmektedir Ay haritaları cıkarılmış, Ay dan kaya ornekleri getirilmiştir Bu calışmalar ileride dunyadaki yaşam kaynaklarının tukenmesi durumunda Ay da yaşam calışmalarını desteklemek amacı ile yapılmaktadır