Aydınoğulları Beyliği

Aydınoğulları Beyliği

Eski İyonya; yâni eski yunan bölgesinde beylik kurmuş yer alan Aydınoğlu Mehmed Bey; daha önce Germiyanoğulları emrindeydi Ege bölgesine gitme emri Yakub Bey tara*fından verilmişti Aydınoğlu Mehmed Bey, önce Ayasuluğ (Selçuk), Güzelhisar, Çeşmeve Sultanhisan, Kestel, Bozdo*ğan, Yenişehir'i aldıktan sonra derhal Alaşehir, Birgi, Arpa, Sard, Köşk, Bayramlı, Ortakçı iie Karacakoyunlu, Kültürlü, İnegölü, Balat, Nazilli, Kuşadası, CIrla Kelas, Ezineve de, Akçaşehir, Sivrihisar, Balyambolu, Bayındır, Karaburun, Nif, Etye, Kızılhisar beldelerini aldığında bu dek geniş yerleşim bölgesinin riyasetini kendine yakıştırdı ve beyliğini ilân etdi

Derhal ilâve edelimki bu beldeler Türk beyliklerinin ara*sında birinin yitirdiği, diğerinin elde ettiği beldeler olmuştur Çünkü o devirde, Bizans'ın küçülüşünün hızlandığı, Moğol is*tilasının şarkta sıkıştırdığı Selçukiye ve beylikler, açılımını batı cihetine dürüst yapmağa başladığından bu bölgede, Türklerin tabiatıyla müslümanlann beygir koşturduğu elle tutulur, gözle görülür hâle gelmiştir 1310'da Mübarizüddin lakabını alan Mehmed Bey, 1307'de Sasa Beyle yaptığı savaştan ga*lip çıkmış vede Sasa Bey bu savaşta hayatını kaybetmiş, Birgi Aydınoğlu Beylik merkezi olmuştur vede peşinden İzmir üstüne yüklenilmiş, önce İzmir'in kara kısmı ele geçirilmişti

daha sonra da sahil bölümü teshir olunmuştur TTKY larından neşredilen İsmail Hakkı Clzunçarşılı merhum değerli eserinde bu vak'a şöyle zikredilmekte: 1310'da Mübarrizüddin lâkabını alan Mehmed Bey, müslüman İzmir'ini ve 1326 senesinde de sahil (Kafir) İzmir'ini aldı

Omur Bey ve kardeşi Hızır Bey'in meydana getirdiği do*nanma, Adalar denizinin tüm adalarında nâmını işittirmeğe başladı Özellikle Sakız, Bozcaada, Mora ve Rumeli sahilleri*ne akınlarını dehşetle karşılıyordu buraların sakinleri Aydı*noğlu Mehmed Bey; 1334'de öldüğünde yerine oğlu Umur Bey geçti Bizanslılar karşılıklı imparatorluk döneminde olduk*larından, otoriteleri kalmamış, kendilerine karşı koyanlara harekete dinmek için ya paralı askere veya müslümanlann yardımına muhtaciyetleri görülüyordu 3 Andronikos, Cene*vizlilerin üzerine yürümek için Umur Bey'den destek istemiş*ti 1336'da umur Bey donanmasıyla, imparatora asistan olmuş bu yardıma Saruhan denizgücü de katılınca Doğu Ak*deniz taraflarındaki Rodos şövalyeleri olsun, Mora sahilleri olsun korkuları arttı Karadeniz'e geçerek Kili ve yakın yerle*ri bu donanmanın vurması Bizans'ında işine yaradı

(Jmur Bey; bu sıralarda Kantaguzen'i tanıdı ve onu dost edindi Fazla geçmeden Andronikos öldüğünde, Kantagüzen Dimetoka'da imparatorun çocuk olduğunu ilânla şerikliğini yâni iki taraflı taht sahibi olduğunu her yere bildirdi, umur Bey kendisini hayli destekledi CJmur'un donanmasının varlığı', hristiyan dünyasını o kadar rahatsız ettiğinden ilk kez, Ege adala*rında yaşayan lâtinler edinmek üzere, Bizansdaki çocuk impa*ratorun annesi, Venedik, Ceneviz, Rodos şövalyeleri ve Kıbrıs krallık donanması Papa 6 Kleman'ın irşadıyla İzmir'de umur Bey'in donanmasını bastırdılar Birincil merhalede durumu savuş*turan Umur, az sonra donanmasının yakılmasını engelleye*medi

1344aralık ayında, haçlılar Sahil İzmir'i almışlar oysa daha ileri gidememişlerdi Kendi işleri zorlaşan Umur Bey; dostu Kantagüzen'e, Orhan Gâzi'ye yanaşmasını nasihat et*miştir Umur Bey; 1347'de donanmasını yenilemiş ve denize çıkmış, hristiyan âleminin işlerini yine sekteye uğratmıştı Banlar Sahil İzmir'i terk için Umur Beyile anlaşmaya varmış'arsa da, Papa bunu kabullenmemiştir Başının çâresini İzmir kalesini silah zoruyla almakta bulan, umur Bey harekete geçmiş ve kaleye saldırdığında, kaşının ortasına isabet eden bir ok, kendisini şehidler zümresine iltihak ettirdi

umur Bey'in şehadetinden sonra, Aydınoğlu Beyliği faali*yetlerini azaltmış, latinler bunlarla yaptığı antlaşmayla İske*lelerinden istifade etmeye başlamışlardır Kardeşi Hızır Bey görevi devr almıştır Bunun ölüm târihi bilinmemektedir, yeri*ne geçen en minik kardeş 7671365'de İsa bulunduğuna tarafından vefatı bu tarihden önce olsa gerektir Aydinoğullarının Beyliği; 8291426'da Osmanlı devletine karşı her harekâtın, hatta Düzmece Mustafa hadisesinde bile iddiacı tarafında yer edinmek suretiyle, düşmanlıktan vazgeçmeyen Cüneyt Bey, 2 Murad'ın kumandanlarından Hamza Bey'in elinden ölümü ta*darken, beylikde sona ermiş oluyordu

Aydınoğulları Çizelgesi

Aydın Bey Mübarizüddin Mehmed Bey Bahaüddin Sü*leyman Fahreddin Hızır ibrahim Bahadır Clmur Bey Şah îsa Bey Musa Bey 2 Umur Bey Kara Hasan Bayezid Cüneyd Bey Mustafa Bey Kurd Hasan *