Avrupa İnsan Hakları Sozleşmesi

Madde 1
İnsan Haklarına saygı yukumluluğu

Yuksek Sozleşmeci Taraflar, kendi yetki alanları icinde bulunan herkese bu Sozleşme'nin birinci bolumunde acıklanan hak ve ozgurlukleri tanırlar



BOLUM I
Haklar ve Ozgurlukler

Madde 2
Yaşama hakkı

1 Herkesin yaşam hakkı yasanın koruması altındadır Yasanın olum cezası ile cezalandırdığı bir suctan dolayı hakkında mahkemece hukmedilen bu cezanın yerine getirilmesi dışında hic kimse kasten oldurulemez
2 Oldurme, aşağıdaki durumlardan birinde kuvvete başvurmanın kesin zorunluluk haline gelmesi sonucunda meydana gelmişse, bu maddenin ihlali suretiyle yapılmış sayılmaz:
a) Bir kimsenin yasadışı şiddete karşı korunması icin;
b) Usulune uygun olarak yakalamak icin veya usulune uygun olarak tutuklu bulunan bir kişinin kacmasını onlemek icin;
c) Ayaklanma veya isyanın, yasaya uygun olarak bastırılması icin



Madde 3
İşkence yasağı

Hic kimse işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya işlemlere tabi tutulamaz



Madde 4
Kolelik ve zorla calıştırma yasağı

1 Hic kimse kole ve kul halinde tutulamaz
2 Hic kimse zorla calıştırılamaz ve zorunlu calışmaya tabi tutulamaz
3 Aşağıdaki haller bu maddede sozu gecen zorla calıştırma veya zorunlu calışma'dan sayılmazlar:
a) Bu Sozleşme'nin 5 maddesinde ongorulen koşullar altında tutuklu bulunan kimseden tutukluluğu veya şartlı salıverilmesi suresince olağan olarak yapılması istenen calışma;
b) Askeri nitelikte bir hizmet veya inancları gereğince askerlik gorevini yapmaktan kacınan kimselerin durumunu meşru sayan ulkelerde bu inanca sahip kimselere zorunlu askerlik yerine gordurulecek başka bir hizmet;
c) Toplumun hayat veya refahını tehdit eden kriz ve afet hallerinde istenecek her hizmet;
d) Normal yurttaşlık yukumlulukleri kapsamına giren her turlu calışma veya hizmet



Madde 5
Ozgurluk ve guvenlik hakkı

1 Herkesin kişi ozgurluğune ve guvenliğine hakkı vardır Aşağıda belirtilen haller ve yasada belirlenen yollar dışında hic kimse ozgurluğunden yoksun bırakılamaz
a) Kişinin yetkili mahkeme tarafından mahkum edilmesi uzerine usulune uygun olarak hapsedilmesi;
b) Bir mahkeme tarafından, yasaya uygun olarak, verilen bir karara riayetsizlikten dolayı veya yasanın koyduğu bir yukumluluğun yerine getirilmesini sağlamak icin usulune uygun olarak yakalanması veya tutulu durumda bulundurulması;
c) Bir suc işlediği hakkında gecerli şuphe bulunan veya suc işlemesine ya da sucu işledikten sonra kacmasına engel olmak zorunluluğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla, bir kimsenin yetkili merci onune cıkarılmak uzere yakalanması ve tutulu durumda bulundurulması;
d) Bir kucuğun gozetim altında eğitimi icin usulune uygun olarak verilmiş bir karar gereği tutulu durumda bulundurulması veya kendisinin yetkili merci onune cıkarılması icin usulune uygun olarak tutulu durumda bulundurulması;
e) Bulaşıcı hastalık yayabilecek bir kimsenin, bir akıl hastasının, bir alkoliğin, uyuşturucu madde bağımlısı bir kişinin veya bir serserinin usulune uygun olarak tutulu durumda bulundurulması;
f) Bir kişinin usulune aykırı surette ulkeye girmekten alı konmasını veya kendisi hakkında sınır dışı etme ya da geriverme işleminin yurutulmekte olması nedeniyle usulune uygun olarak yakalanması veya tutulu durumda bulundurulması;
2 Yakalanan her kişiye, yakalama nedenleri ve kendisine yoneltilen her turlu suclama en kısa zamanda ve anladığı bir dille bildirilir
3 Bu maddenin 1c fıkrasında ongorulen koşullara uyarınca yakalanan veya tutulu durumda bulunan herkes hemen bir yargıc veya adli gorev yapmaya yasayla yetkili kılınmış diğer bir gorevli onune cıkarılır; kendisinin makul bir sure icinde yargılanmaya veya adli kovuşturma sırasında serbest bırakılmaya hakkı vardır Salıverilme, ilgilinin duruşmada hazır bulunmasını sağlayacak bir teminata bağlanabilir
4 Yakalama veya tutuklu durumda bulunma nedeniyle ozgurluğunden yoksun kılınan herkes, ozgurluk kısıtlamasının yasaya uygunluğu hakkında kısa bir sure icinde karar vermesi ve yasaya aykırı gorulmesi halinde kendisini serbest bırakması icin bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir
5 Bu madde hukumlerine aykırı olarak yapılmış bir yakalama veya tutulu kalma işleminin mağduru olan herkesin tazminat istemeye hakkı vardır



Madde 6
Adil yargılanma hakkı

1 Herkes, gerek medeni hak ve yukumlulukleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yoneltilen suclamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir sure icinde, hakkaniyete uygun ve acık olarak gorulmesini istemek hakkına sahiptir Hukum acık oturumda verilir; ancak, demokratik bir toplumda genel ahlak, kamu duzeni ve ulusal guvenlik yararına, kucuklerin korunması veya davaya taraf olanların ozel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde, veya davanın acık oturumda gorulmesinin adaletin selametine zarar verebileceği bazı ozel durumlarda, mahkemenin zorunlu goreceği olcude, duruşmalar dava suresince tamamen veya kısmen basına ve dinleyicilere kapalı olarak surdurulebilir
2 Bir suc ile itham edilen herkes, sucluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar sucsuz sayılır
3 Her sanık en azından aşağıdaki haklara sahiptir:
a) Kendisine yoneltilen suclamanın niteliği ve nedeninden en kısa zamanda, anladığı bir dille ve ayrıntılı olarak haberdar edilmek;
b) Savunmasını hazırlamak icin gerekli zamana ve kolaylıklara sahip olmak;
c) Kendi kendini savunmak veya kendi sececeği bir savunmacının yardımından yararlanmak ve eğer savunmacı tutmak icin mali olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece gorevlendirilecek bir avukatın para odemeksizin yardımından yararlanabilmek;
d) İddia tanıklarını sorguya cekmek veya cektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında cağırılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını istemek;
e) Duruşmada kullanılan dili anlama dışı veya konuşma dışı takdirde bir tercumanın yardımından para odemeksizin yararlanmak



Madde 7
Cezaların yasallığı

1 Hic kimse, işlendiği zaman ulusal ve uluslararası hukuka gore bir suc sayılmayan bir fiil veya ihmalden dolayı mahkum edilemez Yine hic kimseye, sucun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez
2 Bu madde, işlendiği zaman uygar uluslar tarafından tanınan genel hukuk ilkelerine gore suc sayılan bir fiil veya ihmal ile suclanan bir kimsenin yargılanmasına ve cezalandırılmasına engel değildir



Madde 8
Ozel hayatın ve aile hayatının korunması

1 Herkes ozel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gosterilmesi hakkına sahiptir
2 Bu hakkın kullanılmasına bir kamu otoritesinin mudahalesi, ancak ulusal guvenlik, kamu emniyeti, ulkenin ekonomik refahı, dirlik ve duzenin korunması, suc işlenmesinin onlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve ozgurluklerinin korunması icin, demokratik bir toplumda, zorunlu olan olcude ve yasayla ongorulmuş olmak koşuluyla soz konusu olabilir



Madde 9
Duşunce, vicdan ve din ozgurluğu

1 Herkes duşunce, vicdan ve din ozgurluğune sahiptir Bu hak, din veya inanc değiştirme ozgurluğu ile tek başına veya topluca, acıkca veya ozel tarzda ibadet, oğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını acıklama ozgurluğunu de icerir
2 Din veya inancını acıklama ozgurluğu, ancak kamu guvenliğinin, kamu duzenin, genel sağlığın veya ahlakın, ya da başkalarının hak ve ozgurluklerinin korunması icin demokratik bir toplumda zorunlu tedbirlerle ve yasayla sınırlanabilir



Madde 10
İfade ozgurluğu

1 Herkes goruşlerini acıklama ve anlatım ozgurluğune sahiptir Bu hak, kanaat ozgurluğu ile kamu otoritelerinin mudahalesi ve ulke sınırları soz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek ozgurluğunu de icerir Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir
2 Kullanılması gorev ve sorumluluk yukleyen bu ozgurlukler, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal guvenliğin, toprak butunluğunun veya kamu emniyetinin korunması, kamu duzeninin sağlanması ve suc işlenmesinin onlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şohret ve haklarının korunması, veya yargı gucunun otorite ve tarafsızlığının sağlanması icin yasayla ongorulen bazı bicim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir