Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Madde 1
İnsan Haklarına hürmet yükümlülüğü

Yüksek Sözleşmeci Taraflar, kendi yetki alanları içinde bulunan herkese bu Sözleşme'nin birinci bölümünde açıklanan yargı ve özgürlükleri tanırlar



BÖLÜM I
Haklar ve Özgürlükler

Madde 2
Yaşama hakkı

1 Herkesin yaşam hakkı yasanın koruması altındadır Yasanın idam cezası ile cezalandırdığı bir suçtan nedeniyle hakkında mahkemece hükmedilen bu cezanın yerine getirilmesi dışında hiç kimse bilerek öldürülemez
2 Öldürme, aşağıdaki durumlardan birinde kuvvete başvurmanın emin yükümlülük haline gelmesi sonucunda meydana gelmişse, bu maddenin ihlali suretiyle yapılmış sayılmaz:
a) Bir kimsenin illegal şiddete karşı korunması için;
b) Usulüne uygun bir şekilde yetişmek için veya usulüne uygun şekilde esir yer alan bir kişinin kaçmasını önlemek için;
c) Isyan ya da isyanın, yasaya uygun şekilde bastırılması için



Madde 3
Cefa yasağı

Hiç kimse işkenceye, insanlık dışı veya alçaltıcı suç oluşturan veya işlemlere tabi tutulamaz



Madde 4
Kölelik ve zor kullanarak çalıştırma yasağı

1 Hiç kimse köle ve kul halinde tutulamaz
2 Hiç kimse cebren çalıştırılamaz ve zorunlu çalışmaya tabi tutulamaz
3 Aşağıdaki haller bu maddede sözü geçen zor kullanarak çalıştırma veya gerekli çalışma'dan sayılmazlar:
a) Bu Sözleşme'nin 5 maddesinde öngörülen şartlar aşağı esir bulunan kimseden tutukluluğu ya da koşullara bağlı salıverilmesi boyunca alışılmış olarak yapılması istenen egzersiz;
b) Askeri nitelikte bir hizmet veya inançları uyarınca askerlik görevini yapmaktan kaçınan kimselerin durumunu yasal sayan ülkelerde bu inanca sahip kimselere gerekli askerlik yerine gördürülecek diğer bir hizmet;
c) Toplumun yaşam ya da refahını tehdit eden kriz ve facia hallerinde istenecek her hizmet;
d) Olağan yurttaşlık yükümlülükleri kapsamına giren her türlü çalışma ya da hizmet



Madde 5
Serbest ve güvenlik hakkı

1 Herkesin birey özgürlüğüne ve güvenliğine hakkı vardır Aşağı kayıtlı haller ve yasada belirlenen yollar dıştan hiç kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz
a) Kişinin yetkili mahkeme göre hükümlü edilmesi üzerine usulüne uygun olarak hapsedilmesi;
b) Bir duruşma tarafından, yasaya uygun olarak, bahşedilen bir karara riayetsizlikten dolayı ya da yasanın koyduğu bir yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak için usulüne uygun olarak yakalanması ya da tutulu durumda bulundurulması;
c) Bir suç işlediği hakkında geçerli belirsizlik bulunan veya kabahat işlemesine ya da suçu işledikten daha sonra kaçmasına engel olmak zorunluluğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla, bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve tutulu durumda bulundurulması;
d) Bir küçüğün gözetim altında eğitimi için usulüne uygun şekilde verilmiş bir karar gereği tutulu durumda bulundurulması ya da kendisinin yetkili merci önüne çıkarılması için usulüne uygun şekilde tutulu durumda bulundurulması;
e) Bulaşıcı rahatsızlık yayabilecek bir kimsenin, bir us hastasının, bir alkoliğin, uyuşturucu madde bağımlısı bir kişinin veya bir serserinin usulüne uygun şekilde tutulu durumda bulundurulması;
f) Bir kişinin usulüne aykırı surette ülkeye girmekten alı konmasını ya da kendisi hakkında sınır dışı etme ya da geriverme işleminin yürütülmekte olması sebebiyle usulüne uygun şekilde yakalanması ya da tutulu durumda bulundurulması;
2 Yakalanan her kişiye, yakalama nedenleri ve kendisine yöneltilen her türlü itham en kısa zamanda ve anladığı bir dille bildirilir
3 Bu maddenin 1c fıkrasında öngörülen koşullara uyarınca yakalanan ya da tutulu durumda bulunan herkes derhal bir yargıç veya adli ödev yapmaya yasayla yetkili kılınmış öteki bir görevli önüne çıkarılır; kendisinin akla yatkın bir vakit içinde yargılanmaya ya da adli kovuşturma sırasında serbest bırakılmaya hakkı vardır Salıverilme, ilgilinin duruşmada hazırlanmış bulunmasını sağlayacak bir teminata bağlanabilir
4 Yakalama ya da esir durumda bulunma nedeniyle özgürlüğünden mahrum kılınan herkes, hür kısıtlamasının yasaya uygunluğu hakkında kısa bir zaman içinde karar vermesi ve yasaya tutarsız görülmesi halinde kendisini serbest bırakması için bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir
5 Bu madde hükümlerine tutarsız olarak üretilmiş bir yakalama ya da tutulu kalma işleminin mağduru olan herkesin tazminat istemeye hakkı vardır



Madde 6
Adil yargılanma hakkı

1 Herkes, gerek medeni adalet ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş egemen ve objektif bir mahkeme kadar davasının akla uygun bir zaman içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini arzu etmek hakkına sahiptir Hüküm açık oturumda verilir; fakat, demokratik bir toplumda genel etik, halk düzeni ve ulusal emniyet yararına, küçüklerin korunması ya da davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde, ya da davanın açık oturumda görülmesinin adaletin selametine zarar verebileceği bir takım özel durumlarda, mahkemenin gerekli göreceği ölçüde, duruşmalar dava boyunca ayrıntılarıyla ya da kısmen basına ve dinleyicilere kapalı olarak sürdürülebilir
2 Bir suç ile suçlama edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya dek suçsuz sayılır
3 Her sanık en azından aşağıdaki haklara sahiptir:
a) Kendisine yöneltilen suçlamanın niteliği ve nedeninden en kısa zamanda, anladığı bir dille ve uzun uzadıya farkında olan edilmek;
b) Savunmasını planlamak için gerekli zamana ve kolaylıklara sahip edinmek;
c) Kendi kendini savunmak veya kendi seçeceği bir savunmacının yardımından muamele etmek ve eğer savunmacı yetişmek için parasal olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece görevlendirilecek bir avukatın para ödemeksizin yardımından yararlanabilmek;
d) Bahis tanıklarını sorguya sürüklemek ya da çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında çağırılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını dilemek;
e) Duruşmada kullanılan dili anlayış dışı ya da söylev dışı takdirde bir tercümanın yardımından para ödemeksizin davranmak



Madde 7
Cezaların yasallığı

1 Hiç kimse, işlendiği süre ulusal ve uluslararası hukuka göre bir kabahat sayılmayan bir fiil veya ihmalden dolayı hükümlü edilemez Tekrar hiç kimseye, suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez
2 Bu madde, işlendiği zaman uygar uluslar tarafından belli genel hukuk ilkelerine göre kabahat farzedilen bir fiil ya da ihmalkârlık ile suçlanan bir kimsenin yargılanmasına ve cezalandırılmasına engel değildir



Madde 8
Özel hayatın ve aile hayatının korunması

1 Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine hürmet gösterilmesi hakkına sahiptir
2 Bu hakkın kullanılmasına bir ulus otoritesinin müdahalesi, ancak ulusal güvenlik, halk emniyeti, ülkenin ekonomik refahı, dirlik ve düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın ya da ahlakın veya başkalarının yargı ve özgürlüklerinin korunması için, demokratik bir toplumda, gerekli olan ölçüde ve yasayla öngörülmüş olmak koşuluyla söz konusu olabilir



Madde 9
Fikir, vicdan ve din özgürlüğü

1 Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir Bu hak, din ya da inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına ya da topluca, açıkça veya özel tarzda ibadet, öğretim, tatbik ve ayin gerçekleştirmek suretiyle dinini veya inancını tanımlama özgürlüğünü de içerir
2 Din veya inancını tanımlama özgürlüğü, fakat ulus güvenliğinin, millet düzenin, genel sağlığın ya da ahlakın, veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için demokratik bir toplumda zorunlu tedbirlerle ve yasayla sınırlanabilir



Madde 10
Ifade özgürlüğü

1 Cümbür Cemaat görüşlerini yorumlama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir Bu adalet, kanaat özgürlüğü ile ulus otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları laf konusu olmaksızın haber veya hafıza olmak ve atamak özgürlüğünü de içerir Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine alt tutmalarına engel değildir
2 Kullanılması devir ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler özelliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya millet emniyetinin korunması, halk düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın ya da ahlakın, başkalarının şan ve haklarının korunması, veya hak gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngörülen bir takım biçim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir *