Atatürk önderliğinde kurulan müzik kurumları

Cumhuriyetin ilanından kısa bir zaman sonra Atatürk , Makamı Hilafet Muzıkası'nı Ankara'ya naklettirmiş ve dolayısı ile Riyaseti Cumhur yani bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın temeli atılmıştır Bu olumlu gelişmeyi musiki muallim mektebinin kurulması izlemiş, 1926 yılında İstanbul'da darülelhan, konservatuvara dönüştürülmüştür Bilahare usta ve hoca olarak yetiştirilmek üzere Paris, Berlin, Budapeşte ve Prag'a yetenekli öğrenciler gönderilmiştir Avrupa'ya genç Türkiye Cumhuriyeti'ni kültürel ve sanatsal açıdan tanıtmak amacıyla 1926 yılında Karadeniz gemisiyle İtalya'dan Rusya'ya değin 12 Avrupa ülkesinin 16 limanını kapsayan bir seyahat düzenlenmiştir Gemide Riyaseti Cumhur Muzıka Heyeti, kültür ve sanat adamları bulunuyordu Atatürk'ün 1927 yılında Ankara'da, değerli sanatçımız İdil Biret Hanımefendi'nin de hocası olan Prof Kempff 'le, Türkiye'de oluşturulmak istenen müzik devrimi üstüne yaptığı röportaj, kurumsallaşma namına çok önemli hususları ihtiva ediyordu 1934 yılı, Atatürk'ün müzik devrimi konusuna özel tartma verdiği bir yıldır Bu dönemde Adnan Saygun 'a yazdırdığı Özsoy Operası bu hizmetlerinden biridir Yine Saygun'un Pentatonizm üzerindeki araştırmaları ile ilgilenmiş, özünü insanlar müziğinden bölge çoksesli bir müziğin Türk müzik devrimine öncülük etmesi için çok çalışmıştı Çünkü Anadolu köylüsünün dinlediği müziğin türkü formatında olduğunu biliyordu Atatürk Benzer yıl Hoş Sanatlar Genel Müdürlüğü belirlenmiş, bunu Devlet Müzik ve Tiyatro Akademisi Yasası çıkarılması takip etmiştir İki sene sonra 1936 yılında konservatuvar kurulmuştur Atatürk'ün konservatuvara ilgi ve desteği böylece derindi ancak, Hasan Âli Yücel ile birlikte zaman zaman okula gidip talebeler ile birlikte öğle yemeği yediğini biliyoruz Konservatuvarın geliştirilmesi ve profesyonel müzik adamı yetiştirilmesi için tanıdık olmayan uzmanlardan yararlanılmıştır Bunlardan biri, Alman besteci Paul Hindemith idi 1938'e değin konservatuvarın kurulması çalışmalarına iştirak etmiştir İkinci uzman Carl Ebert 'tir 1936'dan 1947 yılına kadar konservatuvarın tiyatro ve opera bölümlerinin kurulmasına büyük emek vermiştir Şüphesiz bütün bunlar, büyük Atatürk'ün yol göstermesi sonucunda gerçekleşmiştir

Atatürk'ün bir öteki özelliğini de burada zikretmeden geçemeyeceğim Yurt gezilerinde, müziğe yetenekli çocuklara özel ilgi bildiren Atatürk, 1934 yılında Soma'da rastladığı minik Mahmude ile yakinen ilgilenmiş, bilahare müzik öğretmeni olmasını sağlamıştır Şüphesiz Atatürk'ün Sofya'daki görevi, çoksesli Batı müziğinin tanınması için büyük bir fırsat olmuştur Nitekim 15 yıl sonradan Ankara'da modern bir opera binası yapılmasını planlara koydurtmuş olmasına karşın bugün Ankara hâlâ çağdaş bir opera binasından yoksundur Ancak sergi evi binası, 1948 yılında İnönü 'nün ilgisi ile operaya dönüştürülmüştür *