Ankaranın Başkent Oluşu İle İlgili Yazı

Ankaranın Başkent Oluşu İle İlgili Yazı,



Mustafa Kemal Paşa, Erzurum, Sivas Kongrelerinden sonra 27 Aralık 1919 günü Temsilciler Kurulu üyeleriyle birlikte Ankara'ya geldi

O zamana kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul idi Osmanlı Mebusan Meclisi son kez 12 Ocak 1919'da İstanbul'da toplandı 16 Mart 1919 günü İngilizler İstanbul'a girdi Önce meclisi bastılar Bu olay üstüne çoğu milletvekili Anadolu'ya geçti Yakalananlardan birçok tutuklandı Bundan Böyle Osmanlı Mebusan Meclisi'nin İstanbul'da toplanma olasılığı kalmamıştı Milletvekillerinin toplanacağı ve ülkenin yönetileceği bir başkent gerekiyordu

Ankaraforumvatantc Anadolu'nun ortasında, savaş cephelerine eşit uzaklıkta bir kentti Savaşın yönetimi ve haberleşme, Ankara'dan kolaylıkla yürütülürdü Dağılan Osmanlı Mebusan Meclisi üyeleri ile Sivas ve Erzurum Kongreleri'nde seçilen temsilcilerin bir yerde toplanması gerekiyordu bu nedenle 19 Mart 1919 günü Mustafa Kemal Paşa kimi illere ve komutanlıklara bir genelge yolladı Bu genelgede özet olarak; Osmanlı Devletinin yaşamı ve egemenliğinin sona erdiğibildiriliyor, Türk ulusu kendi yaşamını ve bağımsızlığını koruyacaktırdeniliyordu Bu genelgeden sonradan temsilcilerle Osmanlı Mebusan Meclisi'nden gelen üyeler Ankara'da toplanmaya başladılar Ankaralılar onları coşkuyla, sevinçle, sevgiyle karşıladı

Türkiye Büyük Irk Meclisi 23 Nisan 1920 günü, Ankara'da açıldı Meclis, birincil oturumunda Mustafa Kemal Paşa'yı başkan seçti Mustafa Kemal Paşa bundan daha sonra ülkeyi kurtarma çalışmalarını Anadolu'nun bu minik kentinde sürdürdü Milli Kurtuluş Savaşı'mızın planları bu fakir kentte hazırlandı Savaşın başarıya ulaşması için uyumlu ordular kuruldu Bu ordular İnönü'de, Sakarya'da, Dumlupınar'da düşmanı bozguna uğrattı 30 Ağustos 1922'de kazanılan Başkomutanlık Savaşı ile Kurtuluş Savaşı'mız tamamlandı

Lozan Barıştırma Antlaşması'nın TBMM kadar onaylanmasından daha sonra, İstanbul 23 Eylül 1923'ten itibaren tahliye edilmeye başlandı 6 Ekim 1923'de İstanbul'un yabancı işgal kuvvetleri tarafından boşaltılması tamamlandı Yabancı işgal kuvvetlerinin İstanbul'dan ayrılması, gündeme hükümet merkezi sorununu getirdi İsmet Paşa (İnönü) hükümet üyesi olmakla beraber, Ankara'nın başkent oluşunu öngören önergeyi 9 Ekim 1923'te on dört arkadaşı ile birlikte, Malatya Milletvekili olarak TBMM'ne verdi

İsmet Paşa, Ankara'nın hükümet merkezi olması konusunu acele bir sorun olarak görmekte ve Lozan'dan itibaren zihnine kurulmuş bulunduğunu ifade etmektedir İsmet Paşa'ya kadar, Ankara'nın başkent olması iç ve dış değişik sebeplere dayanmaktadır: Lozan'da Batı dünyasının murahhasları, mütehassısları, diplomatları ile görüşüyorum Bunlar İstanbul Hükümeti'ni İstanbul muhitini tanıyan millet ve yeni devletin o muhitin insanlarına kadar kurulmasını özlem ediyorlar Bunu her hallerinden anlıyorum Bizim bakımımızdan meselenin daha ehemmiyetli ve değişik cepheleri var bir kere Boğazlar askeri bakımdan tamamıyla açık, tamamıyla emniyetsiz Bu vaziyetteyiz Lozan Antlaşması'yla elde edebildiğimiz neticeler ve tarihi şartlar bizi endişeye sevk ediyor Keza Anadolu'nun ortasında bulunarak ve bir Anadolu hükümeti olarak yeni devleti çalıştırmak istiyoruz

İsmet Paşa'ya kadar; Ankara'nın hükümet merkezi olması meselesinin, hilafetle bir ilgisi yoktur Fakat, Ankara hükümet merkezi olunca, hilafet bir bakıma devletimizin dışına atılmış oluyor: Yine De biz hilafeti aralıksız bir müessese olarak düşünmüyoruz, Lakin Ankara'nın hükümet merkezi olması ve hilafet merkezinin İstanbul'da bulunması, ondan kurtulmak için keza bir esas vasıta olacaktır

Teklif edilen Anayasa maddesi gayet kısadır: Türkiye Devletinin makamı idaresi (yani başkenti) Ankara şehridirAncak teklif edilen kanun maddesinin gerekçesi, Ankara'nın yeni Türkiye'nin merkezi olması gereğini açıklamaktadır Mazeret kısaca, yeni Türkiye'nin varlığının, ülkenin şiddet kaynaklarının gelişmesinin sağlanması, Anadolu'nun merkezinde başkent tesis etmek lüzumunu açıklıyor ve coğrafi ve stratejik durum, iç ve dış güvenlik de bunu zorunlu görüyordu

13 Ekim 1923'te TBMM'de kabul edilen tek maddelik bir yasa ile Ankara, yeni devletin başkenti olmuş ve böylece devlet merkezinin İstanbul olacağı yolundaki çekişmelere son verildiği gibi, Cumhuriyetin ilanı için de bir adım atılmıştır Bu, bununla birlikte Ulusal Mücadele'nin başından beri uygulanan Ankara'nın İstanbul'a egemen olacağı esasının bir sonucu idi

Başkentforumvatantc ülkenin yönetim merkezidir Büyük Halk Meclisi, devlet başkanı, başbakanlık, bakanlıklar, yüksek hak organları, başkentte bulunur

Ankara başkent olduktan sonradan gelişti Modern yapılar, büyük apartmanlar yapıldı Yüksek okullar, üniversiteler açıldı Fabrikalar, yeni meslek yerleri kuruldu Şehir Halkı kısa sürede büyüdü, genişledi

Ankara bugün nüfus yoğunluğu bakımından yurdumuzun ikinci büyük kentidir

Her yıl 13 Ekim günü Ankara'nın başkent oluşu, düzenlenen büyük törenlerle kutlanır Ankara Kalesi'nde başlayan bu törene özel giysileri içinde seymenler, öğrenciler, çeşitli dernek temsilcileri katılırlar Törende yapılan konuşmalarda Ankara'nın başkent oluşunun amaç ve önemi belirtilir *