Ankaranın Başkent Olmasının Sonuçları

Ankaranın başkent oluşu
Ankara'nın başkent olmasının sonucu

Lozan Uzlaştırma Antlaşması'nın TBMM tarafından onaylanmasından sonra, İstanbul 23 Eylül 1923'ten itibaren terhis edilmeye başlandı 6 Ekim 1923'de İstanbul'un yabancı işgal kuvvetleri tarafından boşaltılması tamamlandı Tanıdık Olmayan işgal kuvvetlerinin İstanbul'dan ayrılması, gündeme hükümet merkezi sorununu getirdi İsmet Paşa (İnönü) hükümet üyesi olmakla beraber, Ankara'nın başkent oluşunu öngören önergeyi 9 Ekim 1923'te on dört arkadaşı ile birlikte, Malatya Milletvekili olarak TBMM'ne verdi

İsmet Paşa, Ankara'nın hükümet merkezi olması konusunu acele bir sorun olarak görmekte ve Lozan'dan itibaren zihnine belirlenmiş bulunduğunu açıklama etmektedir İsmet Paşa'ya kadar, Ankara'nın başkent olması iç ve dış dağıtılmış sebeplere dayanmaktadır: Lozan'da Batı dünyasının murahhasları, mütehassısları, diplomatları ile görüşüyorum Bunlar İstanbul Hükümeti'ni İstanbul muhitini tanıyan ahali ve yeni devletin o muhitin insanlarına kadar kurulmasını açlık ediyorlar Bunu her hallerinden anlıyorum Bizim bakımımızdan meselenin daha ehemmiyetli ve öbür cepheleri var bir kere Boğazlar askeri bakımdan tamamıyla açık, tamamıyla emniyetsiz Bu vaziyetteyiz

Lozan Antlaşması'yla elde edebildiğimiz neticeler ve tarihi şartlar bizi endişeye sevk ediyor Keza Anadolu'nun ortasında bulunarak ve bir Anadolu hükümeti olarak yeni devleti çalıştırmak istiyoruz

İsmet Paşa'ya kadar; Ankara'nın hükümet merkezi olması meselesinin, hilafetle bir ilgisi yoktur Lakin, Ankara hükümet merkezi olunca, hilafet bir bakıma devletimizin dışına atılmış oluyor: Gerçi biz hilafeti sürekli bir müessese olarak düşünmüyoruz, Lakin Ankara'nın hükümet merkezi olması ve hilafet merkezinin İstanbul'da bulunması, ondan kurtulmak için ayrıca bir temel vasıta olacaktır

Teklif edilen Tüzük maddesi gayet kısadır: Türkiye Devletinin makarrı idaresi Ankara şehridirFakat öneri edilen kanun maddesinin gerekçesi, Ankara'nın yeni Türkiye'nin merkezi olması gereğini açıklamaktadır Mazeret kısaca, yeni Türkiye'nin varlığının, ülkenin şiddet kaynaklarının gelişmesinin sağlanması, Anadolu'nun merkezinde başkent tesis etmek lüzumunu açıklıyor ve coğrafi ve stratejik koşul, iç ve dış emniyet de bunu zorunlu görüyordu

13 Ekim 1923'te TBMM'de kabul edilen tek maddelik bir yasa ile Ankara, yeni devletin başkenti olmuş ve böylece devlet merkezinin İstanbul olacağı yolundaki çekişmelere son verildiği gibi, Cumhuriyetin ilanı için de bir adım atılmıştır Bu, bununla birlikte Milli Mücadele'nin başından beri uygulanan Ankara'nın İstanbul'a etken olacağı esasının bir sonucu idi *