Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Andırım, Andırım nedir, Andırım ne demektir, Andırım ne anlayış gelir, Andırım tanımı, Andırım anlamı , Andırım ne demektir
Andırım Nedir?
Andırım; Oranlar arasında benzerlik
1 Köktenbilim: Avrupa dillerinde Yunancanın nisbet anlamındaki analoyia sözcüğünden türetilmiştir Bilimsel terim olarak nisbet bakımından benzerlik anlamını verir Türkçede andırım, sinonim olarak andırış, andırışma terimleri andırmak kökünden türetilmiştir Benzer anlamda örnekseme terimi de kullanılır
2 Mantık: Andırım terimini, günümüzde de kullanıldığı anlamda, oranlar arasındaki benzerlik olarak antikçağ Yunan düşünürü Aristoteles tanımlamıştır Andırım, niceliksel olabildiği gibi niteliksel de olabilir Nitekim mantık, daha çok niteliksel andırımlarla uslamlama yapar Ne var oysa niceliksel oranlar arasındaki andırım kesindir, kuşkulanılamaz Niteliksel oranlarsa benzer ölçüde belirlenmiş değildirler Öyleyse uslamlamada sonuç ve tümevarım'la birlikte andırım benzer kesinlik ve pekinlikle kullanılabilir mi? Ortaçağın skolastik mantıkcıları, görgücülüğün karşısında usculuğu pekiştirmek için, temevarım'a aleyhinde sonuç ve onun yanında da andırım'ın üstünlüğünü tanıtlamaya çalışmışlardır Çünkü tümevarım deneyciliğin işidir, farklı alanlara yönlendirilmiş tikel deneylerden elde edilen sonuçlardan genel bir sonuç çıkarılır Tümdengelim'se o zamanlar usculuğun işi sayılmaktadır, çünkü genel ilkeler deneylerden yok düşüncelerden çıkarılmaktadır Andırımsal delil (Os Burhanı temsili, Fr Argument analogique)'ın güçlendirilmesi de usculuğun yararına olacaktır Bu konuya koca bir ortaçağ her tarafında gereğinden çok siklet verilmesinin nedeni budur Bk Andırımlı Uslamlama
3 Eleştiricilik: Bk Analogien der Erfahrung, Deney Andırımı, Principe de la Permanence de la Substance, Principe de la Succession des Phénoménes, Principe de la Simultanété des Substances
4 Yaşambilim: Günümüz yaşambiliminde, andırışlar kuramı'ndan bambaşka olarak, benzer kaynaktan gelmedikleri halde benzer görevi gördüklerinden ötürü birbirine benzer örgenlere andırımlı örgenler denilmektedir Örneğin kuşların kanatlarıyla böcelerin kanatları böyledir, her ikisi de uçmaya fayda, fakat arasında hiç bir özdeşlik yoktur Bk Hatırlatan Örgenler, Andırışlar Kuramı, Benzetili
5 Estetik: Antikçağ Yunanlılarından beri, yakın zamanlara kadar, hoş yazı ya da şiirlere benzer (Os Nazire) kâğıda dökmek uygunluk sayılmış, bu bakımdan güzel sanat yapıtları örnek tutulmuştur Günümüz sanatında bu, sadece bir taklit sayılır ve sanatdışı bir olgudur
6 Tanrıbilim: Bk Analogie Propre, Analogie Métaphorique, Analogon Rationis
7 Filoloji: Andırım, dilbilimin yöntemlerinden biridir Yeni sözcükler örneksemelerle türetilir
8 Fizik: Tanıdık benzeyişlerden bilinmez benzeyişleri çıkarmada kullanılan mantıksal andırım yöntemi, fizik biliminde de başarıyla kullanılmıştır Mesela bunlar gücü, önceden bilinen beygir gücüne benzetilerek ölçülmüştür
9 Astronomi: Fizikte olduğu gibi astronomide de, aynı mantıklı benzetme yöntemiyle, kayda değer sonuçlar elde edilmiştir Mesela dünyamızdaki fizik ve kimyasal koşullara benzer koşullar bulunduğu için, Ay'a adam göndermeye girişilmiştir
10 epistomoloji: Andırım yöntemi, benzeyişten sonuç çıkarmada, tanımlamada ve sınıflandırmada yararlıdır Örneğin Claude Bernard, et yiyicilerin kırmızı ve ot yiyicilerin sarı renkli idrar çıkardıklarına bakarak ot yiyici tavşanın aç bırakılınca kendi kendin yediği, eşdeyişle yerine geçen kimse besinleriyle beslenerek ot yiyicilikten et yiyiciliği geçtiği sonucunu çıkarmıştır Huygens, ışığın bir dalga olduğunu ses titreşimleriyle ışık titreşimleri arasındaki benzeşmeye dayanarak bulmuştur Andırım yöntemi, ortak özellikleri yer alan nesnelerde, birinde yer alan başka bir özelliğin ötekine de bulunabileceği olasılığına dayanır Ne var fakat bu bir olasılıktır ve bilimsel kesinlikten yoksundur Bundan ötürüdür ama yüzyıllar baştan başa deney ve gözlem yerine kullanılmış olan andırış yöntemi, çoğu başarılı sonuçlar elde etmesine rağmen bugün kullanılmamaktadır bununla beraber kimi bilginler, diğer yöntemlerle de gözden geçirmek koşuluyla andırış yönteminin bugün de kullanılabileceği ve faydalı sonuçlara yol açabileceği kanısındadırlar Ne var oysa andırım, kimsesiz bir tanıt olamaz ve diğer yöntemlerle denetlemediği hallerde güvenilir bir tanıtlama değildir Tanıtlama sorunun dışarıda, andıranını yapma aracılığıyla bir fazla yeni buluşları gerçekleştirebilir *
Andırım Nedir?
Andırım; Oranlar arasında benzerlik
1 Köktenbilim: Avrupa dillerinde Yunancanın nisbet anlamındaki analoyia sözcüğünden türetilmiştir Bilimsel terim olarak nisbet bakımından benzerlik anlamını verir Türkçede andırım, sinonim olarak andırış, andırışma terimleri andırmak kökünden türetilmiştir Benzer anlamda örnekseme terimi de kullanılır
2 Mantık: Andırım terimini, günümüzde de kullanıldığı anlamda, oranlar arasındaki benzerlik olarak antikçağ Yunan düşünürü Aristoteles tanımlamıştır Andırım, niceliksel olabildiği gibi niteliksel de olabilir Nitekim mantık, daha çok niteliksel andırımlarla uslamlama yapar Ne var oysa niceliksel oranlar arasındaki andırım kesindir, kuşkulanılamaz Niteliksel oranlarsa benzer ölçüde belirlenmiş değildirler Öyleyse uslamlamada sonuç ve tümevarım'la birlikte andırım benzer kesinlik ve pekinlikle kullanılabilir mi? Ortaçağın skolastik mantıkcıları, görgücülüğün karşısında usculuğu pekiştirmek için, temevarım'a aleyhinde sonuç ve onun yanında da andırım'ın üstünlüğünü tanıtlamaya çalışmışlardır Çünkü tümevarım deneyciliğin işidir, farklı alanlara yönlendirilmiş tikel deneylerden elde edilen sonuçlardan genel bir sonuç çıkarılır Tümdengelim'se o zamanlar usculuğun işi sayılmaktadır, çünkü genel ilkeler deneylerden yok düşüncelerden çıkarılmaktadır Andırımsal delil (Os Burhanı temsili, Fr Argument analogique)'ın güçlendirilmesi de usculuğun yararına olacaktır Bu konuya koca bir ortaçağ her tarafında gereğinden çok siklet verilmesinin nedeni budur Bk Andırımlı Uslamlama
3 Eleştiricilik: Bk Analogien der Erfahrung, Deney Andırımı, Principe de la Permanence de la Substance, Principe de la Succession des Phénoménes, Principe de la Simultanété des Substances
4 Yaşambilim: Günümüz yaşambiliminde, andırışlar kuramı'ndan bambaşka olarak, benzer kaynaktan gelmedikleri halde benzer görevi gördüklerinden ötürü birbirine benzer örgenlere andırımlı örgenler denilmektedir Örneğin kuşların kanatlarıyla böcelerin kanatları böyledir, her ikisi de uçmaya fayda, fakat arasında hiç bir özdeşlik yoktur Bk Hatırlatan Örgenler, Andırışlar Kuramı, Benzetili
5 Estetik: Antikçağ Yunanlılarından beri, yakın zamanlara kadar, hoş yazı ya da şiirlere benzer (Os Nazire) kâğıda dökmek uygunluk sayılmış, bu bakımdan güzel sanat yapıtları örnek tutulmuştur Günümüz sanatında bu, sadece bir taklit sayılır ve sanatdışı bir olgudur
6 Tanrıbilim: Bk Analogie Propre, Analogie Métaphorique, Analogon Rationis
7 Filoloji: Andırım, dilbilimin yöntemlerinden biridir Yeni sözcükler örneksemelerle türetilir
8 Fizik: Tanıdık benzeyişlerden bilinmez benzeyişleri çıkarmada kullanılan mantıksal andırım yöntemi, fizik biliminde de başarıyla kullanılmıştır Mesela bunlar gücü, önceden bilinen beygir gücüne benzetilerek ölçülmüştür
9 Astronomi: Fizikte olduğu gibi astronomide de, aynı mantıklı benzetme yöntemiyle, kayda değer sonuçlar elde edilmiştir Mesela dünyamızdaki fizik ve kimyasal koşullara benzer koşullar bulunduğu için, Ay'a adam göndermeye girişilmiştir
10 epistomoloji: Andırım yöntemi, benzeyişten sonuç çıkarmada, tanımlamada ve sınıflandırmada yararlıdır Örneğin Claude Bernard, et yiyicilerin kırmızı ve ot yiyicilerin sarı renkli idrar çıkardıklarına bakarak ot yiyici tavşanın aç bırakılınca kendi kendin yediği, eşdeyişle yerine geçen kimse besinleriyle beslenerek ot yiyicilikten et yiyiciliği geçtiği sonucunu çıkarmıştır Huygens, ışığın bir dalga olduğunu ses titreşimleriyle ışık titreşimleri arasındaki benzeşmeye dayanarak bulmuştur Andırım yöntemi, ortak özellikleri yer alan nesnelerde, birinde yer alan başka bir özelliğin ötekine de bulunabileceği olasılığına dayanır Ne var fakat bu bir olasılıktır ve bilimsel kesinlikten yoksundur Bundan ötürüdür ama yüzyıllar baştan başa deney ve gözlem yerine kullanılmış olan andırış yöntemi, çoğu başarılı sonuçlar elde etmesine rağmen bugün kullanılmamaktadır bununla beraber kimi bilginler, diğer yöntemlerle de gözden geçirmek koşuluyla andırış yönteminin bugün de kullanılabileceği ve faydalı sonuçlara yol açabileceği kanısındadırlar Ne var oysa andırım, kimsesiz bir tanıt olamaz ve diğer yöntemlerle denetlemediği hallerde güvenilir bir tanıtlama değildir Tanıtlama sorunun dışarıda, andıranını yapma aracılığıyla bir fazla yeni buluşları gerçekleştirebilir *
