Yukarıdaki ifadeyi herhalde duymayan yoktur. Kanserli hastalar ve yakınları arkadaşları, komşuları üzere doktor olmayanlardan duydukları bu söze tam bir teslimiyetle inanır, neredeyse 30 yıldır memleketimizde vurgulanan “kanserden korkma geç kalkmaktan kork” sloganını kulak gerisi ederler.
Evet sahiden bıçak değmesin diye tabir edilen kanserli dokunun ameliyatla çıkarılması kanserin alevlenmesine neden oluyor mu? Bu sorunun yanıtı elbette “HAYIR”’dır. Öyleyse acilen akla bir diğer soru gelecektir; O devir neden halk arasında bu türlü bir inanış vardır? Bu sorunun karşılığı kanserin davranışında saklıdır.
Alışılagelmiş doku hücreleri lakin gerek olduğunda bölünerek çoğalırlar ve oldukları alanda kalırlar. Bu alışılagelmiş hücrelerin birinde sıradanın dışında bir değişim olduğu devir hücre içinde mevcut olan genetik kodlama ile hücre intihar eder ve bu sayede organizmaya zarar verecek bir durum oluşmadan anormal süreç sonlanmış olur. Şayet bu intihar hadisesi gerçekleşmez ise hücre kanser hücresine dönüşebilir ve yukarıda bahsedilen gereksinim halinde bölünerek çoğalma özelliği birçok kanser tipleri için geçersiz olur. Bu durumda denetimsiz çoğalan kanser hücreleri başlangıçta hiçbir sorun oluşturmazlar. Zira hücrenin 1cm’lik bir kanser dokusu oluşturabilmesi için 30 defa bölünmesi gerekir. Bu vade kanser hücresi ayda bir bölünüyorsa 30 ay, 5 ayda bir bölünüyorsa 150 aya denk düşer. Buradaki hesaptan anlaşılacağı üzere kanserin tipine nazaran bir kanser dokusunun fark edilebilecek seviyeye gelmesi için uzun bir mühlete muhtaçlık vardır. Halbuki büyüme suratı sabit olmasına rağmen 1 cm’lik bir tümörün 2 cm’ye ulaşması için yalnızca bir bölünme devranına yani 1-5 aya gereksinimi vardır. Bir o kadar vade eklerseniz çap 4 cm’ye bir daha eklerseniz 8’cm’ye çıkar. Özetle 1cm’lik tümör 30 ayda oluşabilirken bunun 8cm’ye çıkması için ek olarak yalnızca 3 aya gereksinimi vardır.
Kanserli hastalar tabibe müracaat ettiklerinde tespit edilen tümörlerini çeşitli nedenlerle ameliyat esnasında çıkarmak mümkün olmaz ise elbette bu tümörün çapının ikiye katlanması için gereken vade çok kısa olacaktır. Fakat hasta ameliyat olmasa da bu ikiye katlanma elbette gerçekleşecektir. Arkadaşlar ve komşular üzere doktor olmayanların “aman bıçak değmesin” derken gözden kaçırdıkları bu nokta birden fazla hengam küçük bir tümörü olan ve cerrahi tedavi ile tam güzelleşme sağlanabilecek hastaların bu bahtlarını ellerlinden aldıklarını sanki hesaba katıyorlar mı?
Günümüzde anestezideki ve cerrahi tekniklerdeki gelişmelere kanserli hücrelere karşı geliştirilen ilaçlarında eklenmesi ile birçok kanser çeşidinde çok başarılı sonuçlar alınmaktadır. Cerrahi tedavinin başarısı gelişen tekniğin yanı sıra tümörün çapı ve yaygınlığı ile de sahih orantılıdır. Tümörün çapı ne kadar küçük ise elbette cerrahi tedavinin başarısı da o nispette yüksek olacaktır. O halde gerekiyorsa bırakalım bıçak değsin, kâfi ki geç kalmış olmayalım.
Küçük bir ayrıntı; ameliyat esnasında bıçak tümöre değil tümörün etrafındaki kanser olmayan dokulara kıymet, bu sayede tümör etrafındaki bir ölçü olağan doku ile birlikte büsbütün çıkarılmış olur, gözle görülmeyen mikroskobik yayılımların varlığı yahut yokluğu hastanın akıbetini belirler.
Evet sahiden bıçak değmesin diye tabir edilen kanserli dokunun ameliyatla çıkarılması kanserin alevlenmesine neden oluyor mu? Bu sorunun yanıtı elbette “HAYIR”’dır. Öyleyse acilen akla bir diğer soru gelecektir; O devir neden halk arasında bu türlü bir inanış vardır? Bu sorunun karşılığı kanserin davranışında saklıdır.
Alışılagelmiş doku hücreleri lakin gerek olduğunda bölünerek çoğalırlar ve oldukları alanda kalırlar. Bu alışılagelmiş hücrelerin birinde sıradanın dışında bir değişim olduğu devir hücre içinde mevcut olan genetik kodlama ile hücre intihar eder ve bu sayede organizmaya zarar verecek bir durum oluşmadan anormal süreç sonlanmış olur. Şayet bu intihar hadisesi gerçekleşmez ise hücre kanser hücresine dönüşebilir ve yukarıda bahsedilen gereksinim halinde bölünerek çoğalma özelliği birçok kanser tipleri için geçersiz olur. Bu durumda denetimsiz çoğalan kanser hücreleri başlangıçta hiçbir sorun oluşturmazlar. Zira hücrenin 1cm’lik bir kanser dokusu oluşturabilmesi için 30 defa bölünmesi gerekir. Bu vade kanser hücresi ayda bir bölünüyorsa 30 ay, 5 ayda bir bölünüyorsa 150 aya denk düşer. Buradaki hesaptan anlaşılacağı üzere kanserin tipine nazaran bir kanser dokusunun fark edilebilecek seviyeye gelmesi için uzun bir mühlete muhtaçlık vardır. Halbuki büyüme suratı sabit olmasına rağmen 1 cm’lik bir tümörün 2 cm’ye ulaşması için yalnızca bir bölünme devranına yani 1-5 aya gereksinimi vardır. Bir o kadar vade eklerseniz çap 4 cm’ye bir daha eklerseniz 8’cm’ye çıkar. Özetle 1cm’lik tümör 30 ayda oluşabilirken bunun 8cm’ye çıkması için ek olarak yalnızca 3 aya gereksinimi vardır.
Kanserli hastalar tabibe müracaat ettiklerinde tespit edilen tümörlerini çeşitli nedenlerle ameliyat esnasında çıkarmak mümkün olmaz ise elbette bu tümörün çapının ikiye katlanması için gereken vade çok kısa olacaktır. Fakat hasta ameliyat olmasa da bu ikiye katlanma elbette gerçekleşecektir. Arkadaşlar ve komşular üzere doktor olmayanların “aman bıçak değmesin” derken gözden kaçırdıkları bu nokta birden fazla hengam küçük bir tümörü olan ve cerrahi tedavi ile tam güzelleşme sağlanabilecek hastaların bu bahtlarını ellerlinden aldıklarını sanki hesaba katıyorlar mı?
Günümüzde anestezideki ve cerrahi tekniklerdeki gelişmelere kanserli hücrelere karşı geliştirilen ilaçlarında eklenmesi ile birçok kanser çeşidinde çok başarılı sonuçlar alınmaktadır. Cerrahi tedavinin başarısı gelişen tekniğin yanı sıra tümörün çapı ve yaygınlığı ile de sahih orantılıdır. Tümörün çapı ne kadar küçük ise elbette cerrahi tedavinin başarısı da o nispette yüksek olacaktır. O halde gerekiyorsa bırakalım bıçak değsin, kâfi ki geç kalmış olmayalım.
Küçük bir ayrıntı; ameliyat esnasında bıçak tümöre değil tümörün etrafındaki kanser olmayan dokulara kıymet, bu sayede tümör etrafındaki bir ölçü olağan doku ile birlikte büsbütün çıkarılmış olur, gözle görülmeyen mikroskobik yayılımların varlığı yahut yokluğu hastanın akıbetini belirler.