iltasyazilim
FD Üye
Akşemsettin hazretleri hayatı ve türbesi nerede
Akşemsettin, Osmanlılar vaktinde yetişen büyük evliya ve İstanbul ’un manevi fatihidir İsmi, Muhammed bin Hamza ’dır Saçının sakalının ak olması veya beyaz elbiseler giymesinden nedeniyle Akşeyh veya Akşemseddin lakaplarıyla ünlü olmuştur Evliyanın büyüklerinden Şihabüddin Sühreverdi ’nin neslinden olup, soyu hazreti Ebu Bekri Sıddik ’a kadar ulaşır 1390 (H 792) senesinde Şam ’da doğdu 1460 (H864)da Bolu ’nun Göynük ilçesinde vefat etti
Ufak yaşta ilim tahsiline başlayan Akşemseddin Kur ’anı kerimi ezberledi Yedi yaşında babası ile Anadolu ’ya gelip, o tarihte Amasya ’ya alt olan Kavak nahiyesine yerleşti Alim ve veli bir zat olan babası ölüm edince, tahsiline devam etti Genç yaşta zeka olarak ve nakli ilimlerde akranlarından daha üstün derecelere ulaştı İlim tahsilini tamamladıktan sonradan, Osmancık ’a müderris oldu İlim öğretmekle ve nefsinin terbiyesiyle meşgulken, tasavvufa yönelip, Ankara ’da bulunan zamanın büyük velisi Hacı Bayramı Veli ’ye talebe edinmek üzere gitti Lakin ona talebe olamadı Halep ’te bulunan Şeyh Zeynüddin ’e talebe olmak için Halep ’e bu arada, gördüğü bir rüya üzerine Hacı Bayramı Veli ’ye talebe olmak üzere Ankara ’ya geri döndü Hacı Bayramı Veli kadar kabul edilip, onun sohbetinde tasavvuf yolunun bütün inceliklerini öğrendi ve Hacı Bayramı Veli ’den icazet (diploma) aldı bununla birlikte tıp ilminde de kendini yetiştiren Akşemseddin, bulaşıcı hastalıklar üzerinde çalıştı Incelemeler sonunda MaddetülHayat adlı eserinde:
“Hastalıkların insanlarda birer birer ortaya çıktığını farzetmek yanlıştır Hastalıklar insandan insana bulaşmak suretiyle geçer Bu bulaşma gözle görülemeyecek kadar küçük lakin canlı tohumlar vasıtasıyla olur diyerek, bundan beş yüz yıl önce mikrobun tarifini yaptı
Pasteur ’un teknik aletlerle Akşemseddin ’den dört yüzyıl sonra varabildiği neticeyi dünyada ilk kere haber verdi Buna rağmen mikrop teorisi yanlış olarak Pasteur ’a mülk edilmiştir bununla birlikte birincil kanser araştırmacılarından olan Akşemseddin, o devirde seratan denilen bu hastalıkla fazla uğraştı Sadrazam Çandarlı Halil Paşanın oğlu Kazasker Süleyman Çelebi ’yi çare etti Ayrıca hangi hastalıkların hangi bitkilerden hazırlanan ilaçlarla tedavi edileceğine dair bilgiler ve formüller ortaya koydu
Akşemseddin, zahiri ve batıni ilimleri bilen çoğu alim yetiştirdi Oğulları Muhammed Sa ’dullah, Muhammed Fazlullah, Muhammed Nurullah, Muhammed Emrullah, Muhmmed Nasrullah, Muhammed MirulHuda ve Muhammed Hamdullah ile HarizatüşŞami Mısırlıoğlu, Abdurrahim Karahisari, Muslihuddin İskilibi ve İbrahim Tennuri bunlardan bazılarıdır
Fatih Sultan Mehmed Han muhteşem ordusuyla İstanbul ’un fethine çıktığında, Akşemseddin, Akbıyık Sultan, Molla Fenari, Molla Gürani, Şeyh Sinan gibi ünlü veliler ve alimler de talebeleriyle birlikte orduya katıldılar Akşemseddin hazretleri savaş esnasında Sultan ’a zorunlu tavsiyelerde bulunarak, yeni müjdeler veriyordu Kuşatmanın uzaması ve Sultan ’ın ısrarı üzerine ve Allahü tealanın izni ile fethin ne gün olacağını bildiren Akşemseddin, Sultan şehre girerken yanına yer aldı Fetih ordusu İstanbul ’a girdikten daha sonra İslamiyetin harple ilgili hukukunun gözetilmesini genç Padişah ’a hatırlattı ve buna göre hareket edilmesini bildirdi Sultan ’ın Eshabı kiramdan Ebu Eyyub elEnsari ’nin kabrinin bulunduğu yeri sorması üstüne:
“Şu aleyhinde yakadaki tepenin eteğinde bir nur görüyorum Orada olmalıdır cevabını verdi
sonradan orası kazıldı ve Eyyub Sultan ’ın (radıyallahü anh) kabri ortaya çıktı Fatih Sultan Mehmed Han, Ebu Eyyub elEnsari ’nin kabri şerifinin üzerine bir türbe,yanına bir cami ve ilim öğrenmek için gelen talebelerin kalabileceği odalar inşa ettirdi Sultan, Akşemseddin ’den İstanbul ’da kalmasını istediyse de, Akşemseddin Padişah ’ın bu teklifini kabul etmedi
Akşemseddin, İstanbul ’un fethinden daha sonra, Göynük ’e yerleşti ve vefatına değin orada kaldı Göynük ’e yerleştikten daha sonra, bir taraftan ahiret hazırlığı yapıyor, üstelik da ufak oğlu Hamdullah ’ın ilim ve terbiyesi ile meşgul oluyordu “Bu küçük oğlum, yetim, zelil kalır, yahut, bu zahmeti çok dünyadan göçerdim derdi Bir gün hanımının; “Göçerdim dersin yeniden göçmezsin! demesi üzerine; “Göçeyim! deyip mescide girdi Akrabasını ve evladını toplayıp, vasiyetini yaptı Helalleşip veda etti Yasini şerifi okumaya başladı Sünnet üzere yatıp temiz ruhunu teslim etti (1460) Göynük ’teki tarihi Süleyman Paşa Caminin bahçesine defnedildi sonra oğullarının kabri ile beraber bir türbe içine alındı
Buyururdu ancak: “Her işe besmele ile başla Temiz ol, daim iyiliği adet edin, durağan olma, namaza siklet ver Nimete şükür, belaya sabret Dünyanın mutluluğuna mağrur olma Ömrüm uzun olsun dersen, kimseye kızma, eziyet etme Kimsenin nimetine haset etme Senden üstün olan kimsenin önünden yürüme Tırnağını asla dişinle kesme Fazla uyumak kazancın azalmasına sebeb olur Zeki isen yalnız yolculuğa çıkma Gece açıkgöz ol, seher vakti Kur ’lahzaı kerim oku Zikrin daima hamdi Hüda (Allahü tealaya hamd etmek) olsun Keza Cehennem azabından endişeli ol Hasedi terk et, kendini başkalarına medh etme Namahreme (harama) bakma, harama görmek gaflet verir Kimsenin kalbini kırma Düşen şeyi alıp (temizleyerek) yersen fakirlikten kurtulursun Terbiyeli, mütevazı ve eli açık ol Cünüp kimse ile yemek yemek gam verir Yalnız bir evde yatmaktan sakın Çıplak uzanmak fakirliğe sebep olur
Eserleri
RisaletülNuriyye (Nur Risalesi)
Def ’ü Metain
Risalei Zikrullah
Risalei Şerhi Ahvali Hacı Bayramı Veli
Makamatı Evliya (Velilerin Makamları)
MaddetülHayat (Yaşam Maddesi)
Nasihatnamei Akşemseddin (Akşemseddin Nasihatnamesi)
KitabülTıp (Tıp Kitabı)
Halli Müşkülat (Güçlüklerin Halli)
Akşemsettin kimdir, Akşemsettin neler yapmıştır, Akşemsettin nerelidir, Akşemsettinin hayatı, Akşemsettinin hocası kimdir, Akşemsettinin kabri nerededir, Akşemsettinin mezarı nerdedir, Akşemsettinin tarihi önemi, fatihin hocası kimdir, istanbuldaki en büyük evliyalar, osmanlıların en kayda değer evliyaları
*
Akşemsettin, Osmanlılar vaktinde yetişen büyük evliya ve İstanbul ’un manevi fatihidir İsmi, Muhammed bin Hamza ’dır Saçının sakalının ak olması veya beyaz elbiseler giymesinden nedeniyle Akşeyh veya Akşemseddin lakaplarıyla ünlü olmuştur Evliyanın büyüklerinden Şihabüddin Sühreverdi ’nin neslinden olup, soyu hazreti Ebu Bekri Sıddik ’a kadar ulaşır 1390 (H 792) senesinde Şam ’da doğdu 1460 (H864)da Bolu ’nun Göynük ilçesinde vefat etti
Ufak yaşta ilim tahsiline başlayan Akşemseddin Kur ’anı kerimi ezberledi Yedi yaşında babası ile Anadolu ’ya gelip, o tarihte Amasya ’ya alt olan Kavak nahiyesine yerleşti Alim ve veli bir zat olan babası ölüm edince, tahsiline devam etti Genç yaşta zeka olarak ve nakli ilimlerde akranlarından daha üstün derecelere ulaştı İlim tahsilini tamamladıktan sonradan, Osmancık ’a müderris oldu İlim öğretmekle ve nefsinin terbiyesiyle meşgulken, tasavvufa yönelip, Ankara ’da bulunan zamanın büyük velisi Hacı Bayramı Veli ’ye talebe edinmek üzere gitti Lakin ona talebe olamadı Halep ’te bulunan Şeyh Zeynüddin ’e talebe olmak için Halep ’e bu arada, gördüğü bir rüya üzerine Hacı Bayramı Veli ’ye talebe olmak üzere Ankara ’ya geri döndü Hacı Bayramı Veli kadar kabul edilip, onun sohbetinde tasavvuf yolunun bütün inceliklerini öğrendi ve Hacı Bayramı Veli ’den icazet (diploma) aldı bununla birlikte tıp ilminde de kendini yetiştiren Akşemseddin, bulaşıcı hastalıklar üzerinde çalıştı Incelemeler sonunda MaddetülHayat adlı eserinde:
“Hastalıkların insanlarda birer birer ortaya çıktığını farzetmek yanlıştır Hastalıklar insandan insana bulaşmak suretiyle geçer Bu bulaşma gözle görülemeyecek kadar küçük lakin canlı tohumlar vasıtasıyla olur diyerek, bundan beş yüz yıl önce mikrobun tarifini yaptı
Pasteur ’un teknik aletlerle Akşemseddin ’den dört yüzyıl sonra varabildiği neticeyi dünyada ilk kere haber verdi Buna rağmen mikrop teorisi yanlış olarak Pasteur ’a mülk edilmiştir bununla birlikte birincil kanser araştırmacılarından olan Akşemseddin, o devirde seratan denilen bu hastalıkla fazla uğraştı Sadrazam Çandarlı Halil Paşanın oğlu Kazasker Süleyman Çelebi ’yi çare etti Ayrıca hangi hastalıkların hangi bitkilerden hazırlanan ilaçlarla tedavi edileceğine dair bilgiler ve formüller ortaya koydu
Akşemseddin, zahiri ve batıni ilimleri bilen çoğu alim yetiştirdi Oğulları Muhammed Sa ’dullah, Muhammed Fazlullah, Muhammed Nurullah, Muhammed Emrullah, Muhmmed Nasrullah, Muhammed MirulHuda ve Muhammed Hamdullah ile HarizatüşŞami Mısırlıoğlu, Abdurrahim Karahisari, Muslihuddin İskilibi ve İbrahim Tennuri bunlardan bazılarıdır
Fatih Sultan Mehmed Han muhteşem ordusuyla İstanbul ’un fethine çıktığında, Akşemseddin, Akbıyık Sultan, Molla Fenari, Molla Gürani, Şeyh Sinan gibi ünlü veliler ve alimler de talebeleriyle birlikte orduya katıldılar Akşemseddin hazretleri savaş esnasında Sultan ’a zorunlu tavsiyelerde bulunarak, yeni müjdeler veriyordu Kuşatmanın uzaması ve Sultan ’ın ısrarı üzerine ve Allahü tealanın izni ile fethin ne gün olacağını bildiren Akşemseddin, Sultan şehre girerken yanına yer aldı Fetih ordusu İstanbul ’a girdikten daha sonra İslamiyetin harple ilgili hukukunun gözetilmesini genç Padişah ’a hatırlattı ve buna göre hareket edilmesini bildirdi Sultan ’ın Eshabı kiramdan Ebu Eyyub elEnsari ’nin kabrinin bulunduğu yeri sorması üstüne:
“Şu aleyhinde yakadaki tepenin eteğinde bir nur görüyorum Orada olmalıdır cevabını verdi
sonradan orası kazıldı ve Eyyub Sultan ’ın (radıyallahü anh) kabri ortaya çıktı Fatih Sultan Mehmed Han, Ebu Eyyub elEnsari ’nin kabri şerifinin üzerine bir türbe,yanına bir cami ve ilim öğrenmek için gelen talebelerin kalabileceği odalar inşa ettirdi Sultan, Akşemseddin ’den İstanbul ’da kalmasını istediyse de, Akşemseddin Padişah ’ın bu teklifini kabul etmedi
Akşemseddin, İstanbul ’un fethinden daha sonra, Göynük ’e yerleşti ve vefatına değin orada kaldı Göynük ’e yerleştikten daha sonra, bir taraftan ahiret hazırlığı yapıyor, üstelik da ufak oğlu Hamdullah ’ın ilim ve terbiyesi ile meşgul oluyordu “Bu küçük oğlum, yetim, zelil kalır, yahut, bu zahmeti çok dünyadan göçerdim derdi Bir gün hanımının; “Göçerdim dersin yeniden göçmezsin! demesi üzerine; “Göçeyim! deyip mescide girdi Akrabasını ve evladını toplayıp, vasiyetini yaptı Helalleşip veda etti Yasini şerifi okumaya başladı Sünnet üzere yatıp temiz ruhunu teslim etti (1460) Göynük ’teki tarihi Süleyman Paşa Caminin bahçesine defnedildi sonra oğullarının kabri ile beraber bir türbe içine alındı
Buyururdu ancak: “Her işe besmele ile başla Temiz ol, daim iyiliği adet edin, durağan olma, namaza siklet ver Nimete şükür, belaya sabret Dünyanın mutluluğuna mağrur olma Ömrüm uzun olsun dersen, kimseye kızma, eziyet etme Kimsenin nimetine haset etme Senden üstün olan kimsenin önünden yürüme Tırnağını asla dişinle kesme Fazla uyumak kazancın azalmasına sebeb olur Zeki isen yalnız yolculuğa çıkma Gece açıkgöz ol, seher vakti Kur ’lahzaı kerim oku Zikrin daima hamdi Hüda (Allahü tealaya hamd etmek) olsun Keza Cehennem azabından endişeli ol Hasedi terk et, kendini başkalarına medh etme Namahreme (harama) bakma, harama görmek gaflet verir Kimsenin kalbini kırma Düşen şeyi alıp (temizleyerek) yersen fakirlikten kurtulursun Terbiyeli, mütevazı ve eli açık ol Cünüp kimse ile yemek yemek gam verir Yalnız bir evde yatmaktan sakın Çıplak uzanmak fakirliğe sebep olur
Eserleri
RisaletülNuriyye (Nur Risalesi)
Def ’ü Metain
Risalei Zikrullah
Risalei Şerhi Ahvali Hacı Bayramı Veli
Makamatı Evliya (Velilerin Makamları)
MaddetülHayat (Yaşam Maddesi)
Nasihatnamei Akşemseddin (Akşemseddin Nasihatnamesi)
KitabülTıp (Tıp Kitabı)
Halli Müşkülat (Güçlüklerin Halli)
Akşemsettin kimdir, Akşemsettin neler yapmıştır, Akşemsettin nerelidir, Akşemsettinin hayatı, Akşemsettinin hocası kimdir, Akşemsettinin kabri nerededir, Akşemsettinin mezarı nerdedir, Akşemsettinin tarihi önemi, fatihin hocası kimdir, istanbuldaki en büyük evliyalar, osmanlıların en kayda değer evliyaları
*