AKP’nin seçim hesapları: Marketlere tam saha baskı

Seçime artık çok kısa müddet kaldı. İktidar partisi içinde iktisat idaresinde değişiklik talep edenler ve/veya vazife talep edenlerin seçime kadar bunu artık mümkün görmediği ve riskli olarak değerlendirdiği için vazgeçtiği konuşuluyor.

Zaten seçime bu kadar kısa mühlet kalmışken Hazine ve Maliye Bakanlığı misyonu ateşten gömlekten öteki bir şey değil. Enflasyon AKP’nin oylarını eritti. Bu gidişle iktidardan da edecek. Seçimden sonra “Ekonomi siyasetlerini Hazine ve Maliye Bakanı değil Cumhurbaşkanı belirliyordu, hesabı o versin” denmeyeceğine nazaran mağlubiyetin faturası Hazine ve Maliye Bakanı’na çıkarılacak. Hatta şimdiden çıkarılmaya başlanmış bile. Dün BBC Türkçe’de AKP’li milletvekillerinin anketlerdeki oy kaybını Nurettin Nebati’ye bağladığını söyleyen bir kulis haberi vardı.

Nebati durumun farkında olmalı ki, elindeki hudutlu araçlarla enflasyonu denetim altında tutmaya çalışıyor. “Sınırlı araçlarla” dedim zira öbür ülkelerde enflasyonla çabada kullanılan faiz artırımı seçenek dışı. Cumhurbaşkanı Erdoğan faiz artırımına kesin bir biçimde karşı. Ayrıyeten “Nass ortadayken sana bana ne oluyor?” Bu durumda geriye kalıyor “Makro ihtiyati tedbirler”le, Maliye’nin sopası…

Makro ihtiyati önlemler tarafında bir şeyler yapılmaya çalışılıyor. Banka kredilerinde frene basıldı örneğin. Kamu bankaları konut kredilerini yeterlice azalttı. Ticari kredilere erişim de sınırlandı. İktisat idaresi böylelikle para arzında frene basarak enflasyonun uygunca denetimden çıkmasını önlemeye çalışıyor.

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, banka yöneticilerinin gerçek bölüm temsilcileriyle kısa müddet evvel gerçekleştirdiği toplantıda, iş insanlarından yılbaşına kadar sabretmelerinin istendiğini yazdı. Yılbaşına kadar kredilerde frene basılacak. Yılbaşından sonra ise kredi muslukları açılacak. Böylelikle seçime kadar olan müddette iktisat bir nebze olsun hareketlendirilmeye, esnafın yüzünü güldürülmeye çalışılacak. Kredilerin tesirinin ortaya çıkması birkaç ay sürdüğü için enflasyon yüzde 100’e varmadan seçimler olacak... Plan bu.

Bu hesabın tutması için yeni bir kur atağının yaşanmaması, petrol ve başka emtia fiyatlarındaki düşüş eğiliminin devam etmesi gerekiyor. Merkez Bankası’nın rezervleri bu kadar yetersiz, Türkiye’nin kısa vadeli döviz yükümlülükleri bu kadar yüksekken yeni kur atakları nasıl önlenecek? Başka yandan Rusya-Ukrayna savaşında yeni bir tırmanış olmayacağının garantisi de yok. Savaşta mümkün bir tırmanış petrolün varil fiyatını yine 100-110 doların üzerine, Türkiye’nin cari açığını da arşa çıkarır…

Nebati’nin enflasyona karşı başvurduğu öbür silah, zaptiye önlemleri. Bir yandan zincir marketlere ve internette konut ve araba fiyatlarını belirleyen Sahibinden.com’a soruşturmalar açılıyor, öteki yandan fiyatların yükselmesinden sorumlu görülen çeşitli bölümlere aba altından sopa gösteriliyor. Nebati’nin dünkü “Motorlu araçlarda haksız fiyat artışına sebep olan 100 bin mükellef radarımıza takıldı” açıklaması buna yönelikti.

Bu ortada Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Merkez Bankası’ndan besin fiyatlarına ait bir çalışma istediğini duydum. Özetle öğrenmek istenilen şu: Enflasyonda düşüş için sepetteki tartılar bakımından hangi eserlerde ne kadar indirim yapılması ya da en azından fiyatların sabit tutulması gerekiyor?

Ankara’daki bir kaynağım bu talebi “Herhalde zincir marketler ve tedarikçiler üzerinde eser ürün, kalem kalem baskı kurmayı planlıyorlar” formunda yorumladı.

Enflasyonun nedeni tez edildiği üzere birkaç tane market zincirinin fırsatçılığı olsaydı bu tedbirler tesirli olurdu. Fakat enflasyonun nedeni bu değil, uygulanan çok gevşek para siyaseti. Oraya dokunulamadığı için kaçınılmaz sondan kaçmak mümkün değil.

Kaçınılmaz son geldiğinde, sandıkta hezimet yaşandığında ne olacak? Ankara’da bu olasılığa karşı hazırlık yapıldığı istikametinde bir söylenti dolaşılıyor. Denilene nazaran Meclis çoğunluğunun kaybedildiği fakat Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığını koruduğu durumda maddelerde ne üzere değişiklikler yapılması gerektiği konusunda bir çalışma başlatılmış. Bu çalışmanın Meclis Lideri, anayasa profesörü Mustafa Şentop sorumluluğunda sürdürüldüğünü söyleyenler de var…