Ağrılı adet görme

Adet kanaması esnasında veya hemen öncesinde kasıklarda ortaya çıkan rahatsızlık ve kramp tarzında ağrılara menstrüel kramp adı verilir (1cil) ve (2cil) almak üzere iki şekilde incelenir
Primer (ilk)
Sıklıkla adet kanamasının başlangıcından sonraki birincil 12 yıl içinde ortaya çıkar ve kırklı yaşlara dek sürebilir Bazen kadınlarda ilk doğumdan sonradan ağrılar hafifleyebilir Ağrının nedeni rahimde ağrıya ve kasılmaya yol açan prostaglandin maddesinin yapımının artmasıdır
Ağrılı adet görme












Ağrılı adet görme

Sızı genelde adet kanaması başlamadan 12 gün önce ortaya çıkar, adetin birinci gününde belirginleşir ve genellikle 2günde sakinleşir Sızı karnın daha aşağı kısmında aralıklı gelen kramp şeklindedir Ağrı bir bölgede toplanabileceği gibi sırta, bele, kasıklara ve vulvaya (idrar yapılan açık sözlülük ve vajinal açık sözlülük) da yayılabilir Ağrıya bazen terleme, dermansızlık, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, baş dönmesi, baş ağrısı, baygınlık, kabızlık gibi belirtiler eşlik edebilir
Neden sancılı adet görülür?
Sancılı adet görme gerçekte normal adet görme mekanizmasının önemli bir parçası olan uterus (rahim) kasılmalarının bayan göre ağrı şeklinde hissedilmesidir Bu uterus kasılmalarının amacı uterus iç tabakasını atılarak yenilenmesi sırasında oluşan kanama miktarını minimum seviyede tutmaktır Kasılmalar sırasında uterusta yöresel olarak prostaglandin adı verilen bir takım maddeler salgılanır Ağrıya yol açan bu prostaglandinlerin ya fazla miktarda salgılanması veya kadınlarda prostaglandinlere sızı biçiminde fazla hassaslık oluştuğu kabul edilmektedir Prostaglandin salgısı yumurtlama sonrasında oluşan bir olay olduğundan tipik olarak adet görmeden kısa vakit önce başlayan adet bittikten sonradan bütünüyle kaybolan adet sancısı yumurtlama olduğuna dair belirtilerden biridir
Sancılı adet görmenin nadir görülen nedenleri aralarında serviks (rahim ağzı) girişi, kürtaj, enfeksiyon gibi nedenlere yan olarak daralmış olması ve buna tabi olarak adet kanının “zorlukla atılması ve spiral kullanımı yer alır
Ne gibi belirtiler verir ?
Karnın alt bölgelerinde kramp sözde ağrılar ve rahatsızlıklardır Bu eşlik eden öteki belirtiler; Sırt ağrısı, baş ağrısı, bulantı, bacakların iç yüzünde hassasiyet olabilir Kramp ile birlikte adet öncesi gerginlik sendromu (PMS) de görülebilir ancak bu koşul değildir PMS başlıca adet başlangıcından birkaç gün önce görülür
Eğer ağrılar;
Normal vaktinde gelen bir adet kanamasına eşlik etmiyorsa,
tekrar tekrar olduğundan çok daha şiddetli ise,
23 günden daha uzun sürüyor ise,
her zaman olandan daha öbür ise,
mutlaka bir hekim kontrolünden geçilmesi gerekir
Sekonder (ikincil)
Seconder (ikincil) (ağrılı adet görme) altta yatan bir patolojik (rahatsızlık yapan) koşul mevcuttur Bir kaç örnek verecek olursak doğuştan olan kızlık zarının kapalı olması, bazı vajinal (hazneye ait) ya da rahime ait anormallikler veya daha sonradan ortaya çıkan bazı hastakıklar gibi… doğuştan problemler daha nadir olduğundan, sıklıkla daha genç yaşlarda ortaya çıkar
Sekonder dismenore nedenleri nelerdir ?
1Endometriozis
2Yumurtalık kistleri veya tümörleri
3Pelvik inflamatuar rahatsızlık (PID)
4Myomlar
5Uterus polipleri
6Rahim içi yapışıklıklar
7Rahim içi araçlar
8Rahim boynu darlıkları
9Rahim tümörleri
10İmperfore hymen (kızlık zarının adet görmeyecek şekilde tam kapalı olması)
11Çift uterus veya uterusda septun bulunması
12Enfeksiyonlar
Ne süre jinekolojik değerleme gerekir?
Adet sancıları sancı kesicilerle denetim altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik tetkik zorunlu değildir Ancak adet sancıları çok şiddetli olup genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa veya da iş kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı etkili bir tedavi uygulanmalıdır
Jinekolojik değerlendirmenin çok önemli bir amacı vardır Endometriozis (rahim iç tabakasının alışılagelmiş dışı bölgelerde bulunması), kronik enfeksiyon, yapışıklıklar, yumurtalık kistleri, uterus myomları ve öteki bir takım jinekolojik hastalıklar kendilerine özgü belirtiler dıştan aynen adet sancısı gibi belirtiler de verebilirler Yapılan jinekolojik tetkik bu durumların varlığını ortaya çıkarır ve böyle durumlarda çare adamakıllı öbür olur
Nasıl teşhis konulur?
Tanıda ilk önce hastanın öyküsü yük kazanır cevaplanması gereken bazı sorular vardır Bunlar:
Ağrının ne vakit olduğu
Ağrıyı devretmek için ne yapıldığı
Eşlik eden diğer bir şikayetin olup olmadığı
Doğum kontrol haplarının ağrıyı azaltıp azaltmadığı
Gün geçtikçe ağrının şiddetlenip şiddetlenmediği ve
Ağrılar nedeni ile aktivitenin bozulup bozulmadığıdır
Ağrıların primer ya da altta yatan başka bir patolojiye yan olup olmadığını anlamak maksadıyla ayrıntılı bir muayene yapılmalıdır Herhangi bir enfeksiyon veya kist gibi bir patolojiyi farklılaştırmak için kan ve idrar tetkikleri ile ultrason incelemesi birçok vakit gerekli olmaktadır
Primer tedavisi nasıl yapılır?
Ağrılı adet görmenin oluşmasını durdurmak mümkün değildir Ağrı doktorun size tavsiye edeceği ilaçları kullanarak hafifletilebilir Yine;
Orta dereceli yöresel sıcak başvuru formu iyi gelebilir Bunun için sıcak banyo veya ayaklara sıcak uygulama (sıcak bir havlu, termofor) önerilir Burada dikkat edilmesi gereken nokta sıcak başvuru formu direkt karına yapılmamalıdır; çünkü karın içerisinde herhangi bir iltihabı tepkime varsa bu karın zarına yayılabilir ve epeyce tehlikelidir
daima iyi beslenme ve bunun adet kanaması sırasındada sürdürülmesi ağrıyı azaltama da etkilidir Eğer kişide adet kanamasından önce baş ağrısı, karında şişkinlik, vb problemler oluyorsa adetten 1 hafta önce tuzlu kısıtlanmasına gidilebilir Yeniden doğal idrar yaptırıcı olan maydanoz, ıhlamur, kuşkonmaz gibi besinlerin bu dönemde alınması ödemi(vücutta su toplaması)ve ödemin neden olacağı rahatsızlığı giderir
Yine diyette B vitamini ve Mg (magnezyum) ’dan zengin besinlerin alınması bu dönemde oluşan rahatsızlıkları ve ağrıyı gidermede tezgâhtar olur
B Vitamininden varlıklı yiyecekler:
Et, balık, karaciğer, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, diğer sebzeler… Mg(magnezyum) ’dan Zengin Yiyecekler:
Yağlı tohumlar(fındık, fıstık, susam…vb), koyu yeşil yapraklı sebzeler, öğütülmemiş tahıllar(kepekli ekmek)
Ağrıyı gidermede kullanılan bir diğer usul düzenli egzersizdir Kas tonüsünü güçlendirici egzersizler ve nefes egzersizleri dismeonoreyi teftiş eder Menstrual problemleri durdurmak ve adale tonusunu artırmak için yüzme önerilen bir egzersizdir Bunun yanında kişinin konut ortamında oluşturacağı hafif egzersizlerde ağrıyı azaltmada yardımcıdır
Masajda ağrıyı azaltmada etkili bir yöntemdir Ağrıyan bölgenin altına yoğurma türünden ritmik masaj uygulanırsa ağrının algılanması azaltılabilir
Uyumlu uyku,gerginliği azaltacağından ağrıyı denetleme etmede kullanılır
Kişinin bayan olmaya ve adet görmeye ilişkin pozitif konuşma takınmasında ağrıyı oluşturabilecek psikolojik etkenleri giderir
Psikolojik faktörler primer (1cil) dismenorenin nedenlerinden biri olarak kabul edilir Bu yüzden cinsiyete ilişkin olumlu duyguların sergilenmesi ağrının azaltılması için önemlidir
Sekonder (2cil) tedavisi nasıldır?
Nedene yol açan hastalıklar gerekli tıbbi ve cerrahi çare ile düzeltilir ve tedavi sonunda sancı azalır veya kaybolur
Nasıl önlem alınmalıdır?
Alınacak bazı basit önlemler ile bir tedarik engellenebilir Örneğin adet kanaması öncesinde ve esnasında kahve, akarsu, kola, çikolata gibi kafein taşıyan gıdalardan uzaktan durulması, karın bölgesine masaj yapılması, uzun süre ayakta durmaktan veya yürüyüş yapmaktan kaçınılması şikayetler üstünde olumlu tesir yaratır Fazla yorgun, sinirli kişilerde adet sancısı daha fazla görülür böylece kanama sırasında dinlenmek son derece önemlidir Yine kabızlığı olanlar bu sancıları daha şiddetli yaşarlar Lifli gıdaların bol tüketilmesi kabızlığı önler bol miktarda su içilmesi, sigaradan uzak durulması, pozitif miktarda alkol tüketilmemesi gibi kolay ve kısa süreli önlemler ile sancılı adet kanamaları biraz daha bakımlı geçirilebilir
Dyt Perihan ÇİÇEK tarafından yazılmıştır