1923-1938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler

19231938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler
Cumhuriyet tarihi
Yeniden Yapılanma planları

İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)

Kongre İzmir'de emekçi çiftçi tüccar ve sanayici kesiminden oluşan toplam 1135 temsilcinin katılması ile 17 Şubat 1923'te toplandı

İzmir İktisat Kongresi'nin toplanma amacı :

1 Ekonomik kalkınma için iki taraflı hedeflerin saptanması

2 Ekonomik hedeflere ulşmak için zorunlu usul ve kaynakların saptanması

3 Yeni Türkiye Devleti'nin idareli programının saptanması

4 Siyasi serbest için şart olan hesaplı bağımsızlığın nasıl sağlanacağının belirlenmesi

Kongre sonunda alınan kararlar Misakı İktisadiolarak adlandırıldı

Misakı İktisadi Kararları

1 Ilk Olarak ham maddesi yurt içinde yetişen ve yetiştirilebilen sanayi dalları kurulacak

2 Kısa sürede minik işletme ve el tezgahlarından büyük işletmelere geçilecek

3 Özel sektörün kuramadığı işletmeleri devlet kuracak

4 Özel teşebbüse kredi sağlanacak bir banka kurulacak

5 Dış rekabete dayanabilmek için sanayi bir tüm halinde kurulacak

6 Yabancıların kurduğu tekellerden kaçınılacak

7 Demiryolu inşaatı programa bağlanacak

8 Emekçi haklarını korumak amacıyla kişilere sendika kurma hakkı tanınacak

9 Vergi ve toprak reformu yapılacak



1923 1933 Yılları Arasındaki Hesaplı Gelişmeler

26 Ağustos 1924'te Türkiye Meslek Bankası kuruldu

19 Nisan 1925'te Türkiye Sanayi ve Maden Bankası kuruldu

1 Temmuz 1926'da Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi

28 Mayıs 1926'da TBMM tarafından Özendirme Sanayi Kanunu kabul edildi

1928 yılında İktisat Bakanlığı kuruldu

1926 yılında Istatistik Bilimi Genel Müdürlüğü kuruldu

Osmanlı Devleti'nden kalma demiryolları yabancılardan satın alınarak yeni demiryolları yapıldı

17 Şubat 1925'te Aşar vergisi kaldırıldı


UYARI : İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar gereği 1926 yılında özel sektöre yönelik Teşviki Sanayi Kanunu (Sanayiyi Özendirme Yasası) kabul edildi Fakat özel sektörün sermayesi ve gerekli kadrosu hazırlanmış olmadığından bu yasa başarılı olamadı



1933 1938 Yılları Arasındaki Hesaplı Gelişmeler

1933 1938 yılları aralarında İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misakı İktisadi kararlarının temel amacı olan özel girişimciyi sanayi alanına sürüklemek mümkün olmadı

1926 yılında çıkartılan Teşviki Sanayi Kanunu'nun başarılı olamaması üzerine sanayileşmenin devlet eliyle yürütülmesine karar verildi

1933 yılında Birinci Beş Takvim Sanayi Planı hazırlandı

Bu dönemde Sümerbank önderliğinde büyük bir dokuma sanayi kuruldu

1936 yılında İkinci Beş yıllık Sanayi planı hazırlandı

Bu dönemde; madencilik elektrik santralleri yiyecek kimya deniz ulaşımı makina sanayi cilt sanayi gibi alanlarda birtakım planlar yapıldı

1935'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu

1937'de Etibank önderliğinde Türkiye'nin birincil demir çelik fabrikası Karabük'te açıldı

1938'de başlayan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Takvim Sanayi planı tamamlanamadı *