Makinelerde çalışırken meydana gelen titreşim ve sarsıntı şiddetini azaltmaya yarayan aygıta amortisör denmektedir. Amortisör nedir ve sistemleri nelerdir? Ne işe yarar? Süspansiyon ile Amortisör arasındaki fark nedir? Amortisör ne kadar dayanır, tamiri ne kadar sürer? Muayeneden geçer mi, garantiye girer mi? Amortisör yapılmazsa ne olur?

Amortisör, yaylar ile birlikte kullanılarak sisteme etki eden titreşim ve sarsıntıların emilerek azaltılmasını sağlar. Hareket yönünün tersine doğru çalışarak gelen enerjiye direnç gösterirler. Böylelikle sistemde biriken enerjiyi ısıya çevirirler. Bu şekilde sistemdeki sarsıntılar azalmaktadır. Bilinen makine sistemlerinin çoğunda kullanılsa da en çok otomobillerde karşımıza çıkmaktadır. Otomobillerde kullanılırken konforlu bir sürüşün yanında yol tutuşunu arttırarak aracın daha iyi performans göstermesini de sağlamaktadır.
Makinelerde çalışırken meydana gelen titreşim ve sarsıntı şiddetini azaltmaya yarayan aygıta amortisör denmektedir. Amortisörler hareket yönünün tersine çalışarak hıza bağlı direnç gösterirler. Bu şekilde titreşim ve sarsıntı sonucu ortaya çıkan enerjiyi ısıya çevirerek absorbe ederler. En yaygın kullanım alanları otomobiller olmasına rağmen: Pres, iş makinesi, tekstil makinesi gibi pek çok araçta da kullanılmaktadır.

Amortisör Sistemleri Nelerdir?​

Amortisörlerin çalışma prensipleri genellikle aynı olmaktadır. Harekete karşı direnç gösterir ve enerjiyi ısıya dönüştürerek yutarlar. Amortisör sistemlerine baktığımızda akışkan ve kuru esaslı olmak üzere iki ana başlıkta incelenirler.
· Akışkan tip amortisörler gaz veya sıvı ile çalışmaktadırlar. Sıvı tiplerde çoğunlukla yağ tercih edilir. Akmaya karşı gösterdikleri direnci yüksek olan yağların, dar kanallardan geçmeye zorlanması üzerine kuruludur. Dar kanallarda sıkışan yağlar sürtünme ile birlikte ısı haline gelen enerjiyi yutmaktadır. Gazlı sistemlerde aynı şekilde çalışır ve genellikle hava tercih edilir.
· Kuru tipler ise lastikler ve yaylarda olduğu gibi sürtünmeden ortaya çıkan enerjiyi kullanarak çalışmaktadırlar.

Amortisör Ne İşe Yarar?​

Amortisörlerin genel görevi sisteme dışarıdan etki eden titreşim ve sarsıntıları emerek sistem üzerindeki etkiyi azaltmaktır. Özellikle otomobillerde kullanılan bu parça süspansiyonun içerisinde bulunmaktadır. Aracın sarsılmasını önleyen amortisörler aynı zamanda yol tutuşuna da etki etmektedir. Bir çukura girildiği zaman aracın sürekli sekmesini engelleyerek tekerleklerin yol ile olan bağlantısını güçlendirmektedir. Bu şekilde lastiklerin yüzey ile temasının hiç kesilmemesini sağlamaktadır.

Süspansiyon ile Amortisör Arasındaki Fark Nedir?​

Öncelikle süspansiyonun içerisinde amortisör bulunduğunu belirtmek gerekiyor. Amortisör, yay, askı, rotil ve denge çubuklarının bir araya gelmesiyle birlikte süspansiyon oluşmaktadır. Süspansiyonların temel görevi aracın yükünü üzerine alarak tümseklerde lastiklerin araca yapışmasını sağlamaktadırlar. Süspansiyon sisteminin içerisinde bulunan yaylar bu işte büyük rol oynamaktadır. Amortisör de burada devreye girmektedir. Eğer amortisör olmasaydı yaylı sistem sürekli sekecek ve aracın hakimiyetinin bozulmasına sebep olacaktı. Amortisör, yapısı sayesinde yaylarda biriken enerjiyi emer ve aracın düzene girmesini sağlar.

Amortisör Ne Kadar Dayanır?​

Amortisörler ortalama olarak kilometre başına 5-7 bin kez aktif olmaktadır. Buradan hesaplama yapıldığında 100 bin kilometre de yaklaşık 500 milyon esneme yapmaktadırlar. Bu rakamlara bakıldığında amortisörlerin aracın her anında etkili olduğunu söyleyebiliriz. Konforlu sürüşe etkisi büyük olan amortisörlerin 20 bin kilometrede bir kontrol edilmesi gerekmektedir. Kullanım ömrü ise sürüş şartlarına göre farklılık göstermektedir. Üretici firmalar, ortalama 70 bin kilometrede değiştirilmesi gerektiğini söylemektedir. Ama yapılan araştırmalar sonucunda kullanıcıların çoğu 150 bin kilometreden sonra değişim yapmaktadırlar.

Amortisör Tamiri Ne Kadar Sürer?​

Çeşitlere ayrılan amortisörlere baktığımızda tamir süreleri ve zorlukları farklılık göstermektedir. Bazı amortisör çeşitleri basit mekanizmaya sahip olduğu için tamiri kolayca yapılabilmektedir. İşi bilenin çalışma performansına göre 1-2 saatte hallolabilmektedir. Fakat elektrikli sisteme sahip amortisörlerin tamiri zor ve uzun sürmektedir. Aynı zamanda oldukça da maliyetli olmaktadır. Çoğu zaman tamir parasına yeni bir amortisör alınabilmektedir. Bu tip karmaşık amortisörlerin tamiri 1-2 iş gününü alabilmektedir.

Amortisör Muayeneden Geçer mi?​

Bilindiği üzere araç muayenesinden geçilmediğinde trafiğe çıkış izni alınamamaktadır. Aracın trafiğe çıkış izni ise TÜVTÜRK tarafından verilmektedir. TÜVTÜRK tarafından istasyonlarda yapılan muayenelerde yalnızca aracın en alçak noktasının yere uzaklığı hesaplanmaktadır. Çapraz rampadan geçen araçların amortisörleri burada incelenmektedir. Yani bozuk amortisörün anlaşılması mümkün olmamaktadır. Amortisörün arızasının tespiti için uzun mesafe sürüş yapmak gerekiyor. Bu yüzden amortisör, muayeneyi etkilemeyecektir.

Amortisör Garantiye Girer mi?​

Araçların garanti kapsamları genellikle sistemlerin çoğunu kapsamaktadır. Amortisörde aracın garantisi altında incelenmektedir. Bunun için mutlaka garanti sözleşmenizi incelemeli veya yetkili servisle iletişime geçmelisiniz. Amortisör garanti kapsamına girse de yetkili servis kullanım hatası mı yoksa üretimden mi kaynaklı olduğuna karar verecektir. Bunun sonucunda işlemler takip edilmektedir.

Amortisör Yapılmazsa Ne Olur?​

Amortisörler araca dışarıdan etki eden sarsıntıları azaltarak sürüşü daha konforlu bir hale getirmektedir. Eğer bozulursa sürüş esnasında tümsek ve çukurlarda araç şiddetli sarsıntılar yaşacaktır. Bu sarsıntılar yüzünden aracın diğer parçalarında arızalar olabilmektedir. Konforlu sürüşün yanında amortisörlerin diğer bir görevi de yol tutuşunu sağlamaktır. Bozuk amortisör aracın yol tutuşunu azaltır bu yüzden lastiklerin yer ile teması zorlaşacaktır. Virajlarda, yağmurlu ve karlı yollarda otomobil hakimiyetinin kaybedilmesi sonucu kaza riski oluşacaktır.